Ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών και κριτικός αναστοχασμός για την κατεύθυνση, τις έννοιες και την υλοποίηση των πολιτικών για την ένταξη των μεταναστών στην ΕΕ, σε συνάρτηση με το ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών, είχαν οι 100 περίπου σύνεδροι, που συμμετείχαν στη Διάσκεψη Εμπειρογνωμόνων που διοργανώθηκε από την Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, στη Λευκωσία την Τρίτη.

Όπως ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών, στόχος της Διάσκεψης ήταν να αποδοθεί η απαιτούμενη έμφαση στο ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και οι τοπικές κοινωνίες ευρύτερα στην ένταξη των μεταναστών.
Οι Σύνεδροι ήταν εκπρόσωποι θεσμικών οργάνων της ΕΕ, κρατικοί αντιπρόσωποι από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Εθνικών Σημείων Επαφής για την Ένταξη, αξιωματούχοι από τις τοπικές αρχές ευρωπαϊκών πόλεων, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών, εμπειρογνώμονες, ερευνητές και ενδιαφερόμενοι φορείς από τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, τη Νορβηγία και την Ελβετία, η δε Υπουργός Εσωτερικών Ελένη Μαύρου σε ομιλία της κατά την έναρξη της Διάσκεψης τόνισε ότι η προέλευσης των Συνέδρων είναι ενδεικτική του ολιστικού μοντέλου που πρέπει να ακολουθεί ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των πολιτικών για την ένταξη.

Η κ. Μαύρου στην ομιλία της, την οποία ανέγνωσε ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών Ανδρέας Ασσιώτης, τόνισε ότι οι αποτελεσματικές πολιτικές για την ένταξη είναι το κλειδί για τη μεγιστοποίηση των οφελών από τη μετανάστευση και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στη σημερινή ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
Η Υπουργός Εσωτερικών τόνισε επίσης ότι μέσα από μια προσέγγιση από «κάτω προς τα πάνω», οι τοπικές αρχές και οι τοπικές κοινότητες θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και ουσιαστικά καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαμόρφωσης και υλοποίησης αυτών των πολιτικών, καθώς οι τοπικές αρχές και οι τοπικές κοινωνίες είναι οι φορείς και οι βασικοί αποδέκτες αυτών των πολιτικών».

Αφού επανέλαβε ότι η ένταξη των μεταναστών τέθηκε ψηλά στην ημερήσια διάταξη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, σημείωσε ότι η επιλογή της Κυπριακής Προεδρίας να αναδείξει το ρόλο των τοπικών και περιφερειακών κυβερνήσεων, αρχών και κοινοτήτων, τόσο στη χάραξη, όσο και στην υλοποίηση των πολιτικών για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες υποδοχής, είναι καθόλα συνειδητή και στοχευμένη, διατύπωσε τη θέση ότι η διαδικασία ένταξης θα πρέπει απαραίτητα να διαπερνά όλα τα επίπεδα εθνικής και υπερεθνικής διακυβέρνησης, και σε κάθε επίπεδο να εμπλέκει οριζόντια, και με ουσιαστικό τρόπο τις αρχές και τις κοινωνίες.
Η Υπουργός είπε επίσης ότι στη θεματολογία της διάσκεψης επιλέγηκε η συζήτηση ζητημάτων που θεωρούνται θεμελιώδη.

Μεταξύ αυτών, ανέφερε τη σημασία που έχει η συμμετοχή των μεταναστών στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, τους όρους, τους λεκτικούς συμβολισμούς και τη συνθηματολογία, που αναπτύσσονται στις συζητήσεις γύρω από τους μετανάστες και τη μετανάστευση, και είπε ότι στο πλαίσιο της Διάσκεψης θα εξετασθούν πτυχές κάθετης συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, θεωρώντας εξαιρετικά μεγάλη τη σημασία συνεργειών αυτού του είδους.
Η κ. Μαύρου τόνισε επίσης ότι οι πολιτικές για την ένταξη δεν πρέπει να προσεγγίζονται ως οικονομικό και λογιστικό μέγεθος, επισημαίνοντας ότι η ιστορία της Ευρώπης, οι αρχές και οι αξίες που διέπουν την Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλουν ως κοινωνική αναγκαιότητα και ιστορικό χρέος τη διασφάλιση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος διαβίωσης και πλήρους σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διαφορετικότητας για όλους τους πολίτες που διαμένουν, ζουν και εργάζονται στην ΕΕ.
Παρατήρησε, τέλος, ότι το θέμα της μετανάστευσης παραδόξως αναδύεται στα ψηλά επίπεδα της πολιτικής ατζέντας προεκλογικά και όταν οι οικονομίες βρίσκονται σε ύφεση και διατύπωσε ευαρέσκεια επειδή στη Διάσκεψη αναδείχθηκαν οι ιδιαίτερα θετικές πτυχές της συμβολής της μετανάστευσης στην ανάπτυξη και στην ευημερία, η οποία επαναβεβαιώθηκε και αναδείχθηκε ως το κεντρικό θέμα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για την Ένταξη.

Σε ό,τι αφορά τη συζήτηση της ενότητας της συμμετοχής των μεταναστών ως ακρογωνιαίου λίθου μιας δημοκρατικής και χωρίς αποκλεισμούς διαδικασίας χάραξης πολιτικών, αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΥΠΕΣ ότι οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην ένταξη ως μιας γνήσιας δυναμικής και πολλαπλής διαδικασίας που ενθαρρύνει τη συμμετοχή των μεταναστών και ενισχύεται και παράλληλα ενισχύεται μέσα από τη συμμετοχή.
Οι ομιλητές αποδεχόμενοι ότι ενεργός παρουσία των μεταναστών στις συμμετοχικές διαδικασίες, ιδιαίτερα στους τοπικούς πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς, είναι και κριτήριο της δημοκρατικότητας αυτών των θεσμών, εξέφρασαν την πεποίθηση ότι η συμμετοχή τους στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι θα πρέπει να είναι αναπόσπαστος άξονας των πολιτικών.

Στο πλαίσιο της ενότητας «Λόγος και ρητορεία γύρω από τη μετανάστευση και τους μετανάστες» οι σύνεδροι επεσήμαναν το γεγονός ότι η συμβολή των μεταναστών σε κοινωνία και οικονομία συχνά δεν προβάλλεται, ούτε αναγνωρίζεται και εκτιμάται επαρκώς.
Στα σχόλια που διατυπώθηκαν αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ότι οι μετανάστες συσχετίζονται μόνο με αρνητικά στερεότυπα και τους επιρρίπτονται όλα τα είδη των δεινών της κοινωνίας.

Οι Σύνεδροι διαπίστωσαν ότι πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων ξενοφοβίας και ρατσισμού, προβάλλοντας μέσα από την ορθή και εμπεριστατωμένη πληροφόρηση την πλήρη και ορθή εικόνα, διορθώνοντας τις στρεβλώσεις και ανακρίβειες που περιέχονται σε μεταδόσεις και δημόσιες δηλώσεις που στρέφονται με ένα ισοπεδωτικό και αδιάκριτο τρόπο κατά των μεταναστών και ενεργοποιούν και διαιωνίζουν δυσμενές για μια υγιή διαδικασία ένταξης, κλίμα.
Στην ενότητα για την πολυεπίπεδη προσέγγιση στην ένταξη των μεταναστών συζητήθηκε η προσέγγιση ότι η δημοκρατική και χωρίς αποκλεισμούς χάραξη πολιτικής απαιτεί όπως η διακυβέρνηση είναι τέτοια που να βασίζεται στην αποτελεσματική συμμετοχή όλων των φορέων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό.

Οι πόλεις του Μονάχου, του Δουβλίνου και της Κοπεγχάγης παρουσίασαν καλές πρακτικές ένταξης.
Μεταφέροντας το μήνυμα της Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) στο συνέδριο, ο Δημήτρης Καλογερόπουλος, Μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αιγάλεω και εισηγητής της ΕτΠ στην νέα Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την Ένταξη, δήλωσε ότι «χρειαζόμαστε ισχυρή αποκέντρωση στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση των πολιτικών ένταξης», προσθέτοντας ότι οι αποτελεσματικές πολιτικές πρέπει να διαμορφώνονται απαραίτητα με τη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλιώς υπάρχει πιθανότητα υιοθέτησης λανθασμένων πολιτικών και ως αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών να απειληθούν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες με  κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και περιθωριοποίησης».
Τη Διάσκεψη χαιρέτισαν επίσης με εναρκτήριες ομιλίες ο Ευρωβουλευτής Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και η Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Διευθύντρια Μετανάστευσης και Ασύλου Marta Cygan. Τις συζητήσεις εμπλούτισαν με τις παρουσιάσεις τους αρκετοί Κύπριοι και ξένοι ομιλητές.

Καταληκτικά σχόλια στη Διάσκεψη παρέθεσε και ο Δήμαρχος Λευκωσίας Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης.
Η Διάσκεψη έχει συγχρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και εμπειρογνώμονα σε θέματα και μετανάστευσης και ένταξης Νίκου Τριμικλινιώτη.