Το ιστολόγιο Υπερβόρειοι συνεχίζοντας την έρευνά του για την Κύπρο σε Σουηδικά αρχεία εντόπισε ένα ξεχωριστό άρθρο στην εφημερίδα Morgenbladet της 15ης Οκτωβρίου 1905 , όπου ο ανταποκριτής της περιγράφει με γλαφυρή λεπτομέρεια έναν γάμο στο χωριό Αγρός της Κύπρου.

Το κείμενο αναδεικνύει το κλίμα της εποχής στο χωριό, το θρησκευτικό τελετουργικό και τη χαρά της γιορτής, προσφέροντας μια πολύτιμη μαρτυρία για την κυπριακή παράδοση στις αρχές του 20ού αιώνα.



Ακολουθεί αυτούσια μετάφραση του κειμένου 

Το πρωί μιας Κυριακής ξύπνησα από πιστολιές και χτύπους τυμπάνων έξω από την πόρτα μου. Αναρωτήθηκα τι είχε συμβεί, αλλά σύντομα βρήκα την εξήγηση. Επρόκειτο να γίνει γάμος στο χωριό, στον οποίο, σύμφωνα με το παλιό έθιμο, έπρεπε να δοθεί μια τέτοια πολεμική έκφραση.

Περπάτησα προς την παλιά εκκλησία του χωριού. Εκεί είχαν ήδη συγκεντρωθεί πολλοί άνθρωποι, τόσοι που το μικρό εκκλησάκι μετά βίας τους χωρούσε. Η τελετή επρόκειτο να αρχίσει με τον παραδοσιακό γάμο, και περίμενα με ανυπομονησία.

Πρώτα μπαίνουν οι συγγενείς της νύφης και του γαμπρού και καταθέτουν τις μαρτυρίες τους, ότι και οι δύο είναι ελεύθεροι και κανένα εμπόδιο δεν υπάρχει για τον γάμο. Έπειτα ακολουθεί η τελετή του αρραβώνα. Ο ιερέας ζητάει από το ζευγάρι να δηλώσει αν θέλει να παντρευτεί, κι εκείνοι απαντούν «ναι».

Ο γαμπρός συνοδεύεται από έναν φίλο του, η νύφη από μία φίλη της. Είναι όλα κι όλα τέσσερα άτομα που φορούν την καλύτερη τους ενδυμασία· σε αντίθεση με τους υπόλοιπους, οι οποίοι, μαζί με τους πλησιέστερους συγγενείς της νύφης, φορούν τα μπαλωμένα και παλιά τους ρούχα.

Ο γαμπρός φορά την όμορφη ελληνική εθνική φορεσιά, που είναι συνηθισμένη στα περισσότερα χωριά της Κύπρου. Το σακάκι είναι κοντό και στενό, κουμπώνει μπροστά με μια τριγωνική λωρίδα που δένεται πάνω στον αριστερό ώμο. Το παντελόνι, στενό ως το γόνατο, φαρδύ ως τον αστράγαλο, φτάνει μέχρι τα παπούτσια. Η στολή είναι φτιαγμένη από μαύρο ύφασμα, αλλά το σακάκι είναι κεντημένο με χρυσό και ασήμι. Στο κεφάλι φοριέται ένα κόκκινο φέσι και στα πόδια ψηλές μπότες.

Η νύφη φέρει πέπλο, το οποίο σκεπάζει το πρόσωπό της και τυλίγεται γύρω από το κεφάλι επί μία εβδομάδα πριν τον γάμο. Τα μαλλιά της είναι λυτά στους ώμους και γεμάτα ασημένια στολίδια. Πάνω από το άσπρο φόρεμα φοράει ένα μακρύ κόκκινο πανωφόρι δεμένο με ζώνη, στην οποία κρέμεται μικρή Καινή Διαθήκη και δύο καιόμενα κεριά.

Ο ιερέας στέκεται μπροστά στο ιερό με τα στέφανα στο χέρι. Τα παραδίδει στους κουμπάρους, οι οποίοι τα τοποθετούν στα κεφάλια των μελλονύμφων. Κατόπιν τα εναλλάσσουν μεταξύ τους πολλές φορές, ενώ ο ιερέας απαγγέλλει ευχές. Τέλος, τους φοράει τις βέρες.

Τότε αρχίζει η ανάγνωση των ιερών βιβλίων. Είναι ένα απίστευτο πλήθος από τυπωμένα τετράδια, που ο ιερέας ανακατεύει, όπως συμβαίνει με κάθε άλλη ακολουθία στην ελληνική εκκλησία. Ο λόγος βγαίνει από το στόμα του με τέτοια ταχύτητα που είναι αδύνατο να τον ακολουθήσει κανείς. Κάθε φορά που στρίβει σελίδα χάνει και την αναπνοή του, οπότε αναγκάζεται να μειώσει λίγο την ταχύτητα, αλλά σύντομα επιταχύνει πάλι. Ο ιδρώτας τρέχει στο μέτωπό του, κολλάει στα φρύδια του, και τελικά αφήνει κάτω τα βιβλία για να σκουπιστεί. Έπειτα ξαναρχίζει την ανάγνωση με ακόμη μεγαλύτερη ένταση.

Οι παρευρισκόμενοι κάνουν ό,τι μπορούν για να παρακολουθήσουν, αλλά οι περισσότεροι κουβεντιάζουν μεταξύ τους όσο κρατάει η τελετή.

Καθ’ όλη τη διάρκεια, το ζευγάρι μένει ακίνητο στην άβολη στάση, με τα κεφάλια τους να ακουμπούν το ένα στο άλλο. Η ζέστη στην κατάμεστη εκκλησία αυξανόταν συνεχώς, ενώ κάποιος από τους παρόντες κρατούσε στο χέρι του ένα θυμιατό με καπνό. Το σύννεφο καπνού τύλιγε την εκκλησία και έκανε την ατμόσφαιρα ακόμη πιο βαριά.

Όταν τελείωσε η ανάγνωση, έφεραν ένα κομμάτι ψωμί και ένα ποτήρι κρασί. Νύφη και γαμπρός έφαγαν και ήπιαν, και το υπόλοιπο μοιράστηκε στους παρευρισκόμενους.

Κατόπιν μπήκαν τα στεφάνια του γάμου. Τόσο η νύφη όσο και ο γαμπρός φορούσαν στεφάνια από χρυσό και ασήμι διακοσμημένα με άνθη γιασεμιού. Στολισμένοι έτσι, περνούσαν τρεις φορές γύρω από το ιερό, κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου και συνοδευόμενοι από τις ψαλμωδίες των ιερέων.

Η τελετή ολοκληρώθηκε με ένα φιλί των νεόνυμφων κάτω από τον σταυρό. Έπειτα οι καλεσμένοι τους ασπάστηκαν και το ίδιο το ζευγάρι φίλησε στο στόμα τους κουμπάρους, που τους είχαν στεφανώσει.

Όλη η ιεροτελεστία κράτησε περίπου μιάμιση ώρα. Μετά ακολούθησε το γλέντι του γάμου, που συνεχίστηκε τρεις μέρες με άφθονο φαγητό και χορό.