Τις τελευταίες μέρες, και μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν επανέρχεται από διάφορους κύκλους η θεωρία του Eretz Israel (Γη του Ισραήλ-Μεγάλο Ισραήλ). Η θεωρία αυτή έχει βαθιές θρησκευτικές και ιστορικές ρίζες που ανάγονται στην αρχαιότητα, ενώ η πολιτική της διάσταση διαμορφώθηκε κυρίως τον 20ό αιώνα. Η θεωρία του «Μεγάλου Ισραήλ» αναφέρεται στα βιβλικά και ιστορικά όρια που αποδίδονται στον εβραϊκό λαό και αποτέλεσε τη βάση του σιωνιστικού οράματος για την ίδρυση εβραϊκού κράτους στην ιστορική γη της Παλαιστίνης. Η ιδέα του Eretz Israel προέρχεται κυρίως την Παλαιά Διαθήκη. Στο βιβλίο της Γένεσης (15:18-21), ο Θεός υπόσχεται στον Αβραάμ γη «από το ποτάμι της Αιγύπτου έως τον μεγάλο ποταμό, τον Ευφράτη»—μια έκταση που περιλαμβάνει τμήματα της σημερινής Ισραήλ, Παλαιστίνης, Λιβάνου, Συρίας, Ιορδανίας και Ιράκ. Η Κύπρος δεν περιλαμβάνεται στα βιβλικά ή παραδοσιακά όρια του «Μεγάλου Ισραήλ», αν και πολλοί επιχειρούν για διάφορους λόγους και σκοπιμότητες να την εντάξουν. 

Διαβάστε επίσης: Ισραηλινός πρέσβης: Καταδικάζει "ασυνήθιστη αντισημιτική ρητορική στην Κύπρο"

Αρχαία-μεσαιωνική-νεότερη περίοδος

Η έννοια της «Γης του Ισραήλ» διατηρήθηκε ζωντανή στη συλλογική μνήμη των Εβραίων κατά τη διάρκεια της διασποράς, μετά την καταστροφή του Β΄ Ναού και την εξορία από τους Ρωμαίους (70 μ.Χ.).

Η πολιτική διάσταση της θεωρίας διαμορφώθηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα με την άνοδο του σιωνισμού. Το 1919, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, ο Chaim Weizmann παρουσίασε χάρτη με τα προτεινόμενα όρια της εβραϊκής πατρίδας, βασισμένα σε βιβλικές αναφορές, τα οποία περιλάμβαναν περιοχές πέραν της σημερινής επικράτειας του Ισραήλ.

Η σημασία της Κύπρου 

Στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα, η Κύπρος προτάθηκε ως πιθανή προσωρινή λύση για την εγκατάσταση Εβραίων προσφύγων, ειδικά όταν η ίδρυση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη φαινόταν αβέβαιη. Ο σιωνιστής ακτιβιστής Δαυίδ Τρίετς (David Trietsch) πρότεινε στο Γ΄ Σιωνιστικό Συνέδριο (1899) την Κύπρο ως προσωρινή εστία για τους Εβραίους της Ανατολικής Ευρώπης, με την προοπτική να μετακινηθούν αργότερα στη «Γη του Ισραήλ», όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν. 

«Οι Εβραίοι δεν θα πρέπει να αναζητούν καταφύγιο σε περιοχές ευνοϊκές για τον ευρωπαϊκό εποικισμό, καθώς θα συναντούν αντίσταση σε κάθε τέτοια χώρα. Επίσης, δεν θα μπορούν να εγκατασταθούν αποτελεσματικά σε τροπικές περιοχές. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Κύπρος είναι ο καταλληλότερος τόπος για εβραϊκό εποικισμό. Αν και το νησί δεν προσελκύει ιδιαίτερα Ευρωπαίους εποίκους, το κλίμα του είναι κατάλληλο για Ευρωπαίους και, το σημαντικότερο, βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση από το Ισραήλ, λειτουργώντας ως πύλη προς αυτό.», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δαυίδ Τρίετς.

Διαβάστε ΕΔΩ το βιβλίο του David Trietsch: Το μέλλον της Κύπρου (1899)

Η πρόταση απορρίφθηκε από την ηγεσία του σιωνιστικού κινήματος κυρίως των Ρωσω-εβραίων, αλλά ο Θεόδωρος Χερτζλ αναγνώρισε τη στρατηγική αξία της Κύπρου ως «εφαλτήριο» προς την Παλαιστίνη.

«Από το τελευταίο συνέδριο στη Βασιλεία, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένας αυξανόμενος ενθουσιασμός στο κίνημα για το νησί της Κύπρου. Δεδομένου ότι η οθωμανική κυβέρνηση δεν δείχνει διάθεση να συμφωνήσει μαζί μας, κάποιοι επιθυμούν να στραφούμε προς το νησί αυτό, που βρίσκεται υπό βρετανικό έλεγχο και στο οποίο θα μπορούσαμε να εισέλθουμε οποιαδήποτε στιγμή. Μέχρι το επόμενο συνέδριο, κρατώ ακόμη τον έλεγχο της κατάστασης. Όμως, αν μέχρι τότε δεν έχουμε χειροπιαστά αποτελέσματα, τα σχέδιά μας θα βυθιστούν σαν το νερό στην Κύπρο», έγραφε ο Χέρτζλ τον Νοέμβριο του 1899.

«Θα συγκεντρωθούμε στο νησί και μια μέρα θα ταξιδεύαμε στη Γη του Ισραήλ για να την ανακαταλάβουμε δια της βίας, ακριβώς όπως μας την πήραν.», πρόσθεσε.



Το τουρκικο-εθνικιστικό αφήγημα 

Από τα πιο πάνω μπορει να ειπωθεί ότι η  Κύπρος, αν και ιστορικά και στρατηγικά συνδεδεμένη με το εβραϊκό στοιχείο και το σιωνιστικό κίνημα, δεν αποτελεί μέρος της βιβλικής ή ιδεολογικής θεωρίας του Eretz Israel. Ο ρόλος της σχετίζεται κυρίως με πρακτικές, γεωπολιτικές και ιστορικές συγκυρίες και όχι με τον πυρήνα της εθνοθρησκευτικής θεωρίας περί «Μεγάλου Ισραήλ.

Μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, η πλειοψηφία των πολιτικών ηγεσιών αποδέχθηκε τα όρια του ΟΗΕ, ωστόσο η ιδέα του «Μεγάλου Ισραήλ» παρέμεινε ζωντανή σε δεξιές και εθνικιστικές ομάδες. Μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967), όταν το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα, το αίτημα για επέκταση στα «βιβλικά όρια» ενισχύθηκε, ιδιαίτερα από το κόμμα Λικούντ και άλλες δεξιές παρατάξεις.

Η έννοια του «Μεγάλου Ισραήλ» και η σύνδεση με την Κύπρο χρησιμοποιείται σήμερα κυρίως από εθνικιστικούς κύκλους αλλά και Τούρκους που βλέπουν με δυσπιστία την εδραίωση του Ισραήλ στην περιοχή. 

Υπενθυμίζεται πως αρθρογράφος της ισλαμικής Yeni Safak τον Νοέμβριο του 2023 επαναφέρει τη θεωρεία περί «Μεγάλου Ισραήλ» και ισχυρίζεται ότι επόμενος σταθμός του Σχεδίου Arz-ı Mev'ud  (Γη της Επαγγελίας ) είναι η Κύπρος. Πριν από λίγες μέρες, με αφορμή τον πόλεμο Ισραήλ-Ιράν,  το Πρακτορείο Anadolu δημοσίευσε θέμα με ισχυρισμούς (εβραίου δημοσιογράφου)  για πιέσεις προς Νετανιάχου για δημιουργία του «Μεγάλου Ισραήλ» (Buyuk Israil).



Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν οι πιο κάτω φωτογραφίες οι οποίες περιλαμβάνουν την Κύπρο,  ωστόσο η ίδια ιστοσελίδα Brit-Am δεν συμφωνεί απαραίτητα με τα σύνορα όπως έχουν αποδοθεί και ο χάρτης περιλαμβάνεται μόνο για λόγους ενδιαφέροντος.




Η πιο κάτω φωτογραφία από  Τουρκοκυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων.




Βιβλιο με τίτλο: Μην αφήσετε την ανάδοχη πατρίδα Κύπρο να γίνει το Μεγάλο Ισραήλ.