Κάθε χρόνο χάνονται πάνω από 30 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού, ενώ κρίσιμες τουριστικές περιοχές παραμένουν χωρίς πλήρη χαρτογράφηση του δικτύου υδροδότησης.

Στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου, οι απώλειες νερού φτάνουν κατά μέσο όρο το 37%, δηλαδή περίπου 4,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως.

Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Αμμοχώστου Γιάννης Καρούσος μιλώντας στο ΣΙΓΜΑ, ανέφερε ότι «εμείς έχουμε ξεκινήσει μια προσπάθεια εδώ και αρκετό καιρό με συνεργία του ΕΟΑ Αμμοχώστου για να εξεύρουμε τις απώλειες. Έχουμε μια μείωση περίπου 1500 κυβικά την ημέρα μέχρι σήμερα που είναι ένας σημαντικός αριθμός».

Στην Πάφο, οι απώλειες νερού ξεπερνούν το 35% κατά μέσο όρο, ενώ σε κάποιες κοινότητες αγγίζουν το 70%. «Οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή οι οποίες παρουσιάζονται είτε ως ακραία καιρικά φαινόμενα όπως πλημμύρες, όπως παρατεταμένη ξηρασία και ως δασικές πυρκαγιές θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις για όλους», ανέφερε ο Πρόεδρος ΕΟΑ Πάφου Χαράλαμπος Πιττοκοπίτης.

Στην Λάρνακα,  οι απώλειες είναι στο 18%, ενώ σε κάποιες κοινότητες ξεπερνούν το 50%. Ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λάρνακας Άγγελος Χατζηχαραλάμπους δήλωσε ότι «παρατηρείται ένα ύψος ατιμολόγητου νερού 40%. Αυτό κυρίως οφείλεται στις 16 νέες κοινότητες. Σίγουρα είναι ψηλό το ποσοστό και με βάση τη σύσταση της Κομισιόν θα πρέπει μέχρι το 2030 να μειωθεί.  

Σε σύγκριση με όλες τις άλλες περιοχές της χώρας, η Λευκωσία έχει τις λιγότερες απώλειες. Το ποσοστό διαρροών φθάνει στο 16%. Όσον αφορά την Λεμεσό, οι απώλειες είναι περίπου στο 20%  και σε κάποιες κοινότητες το 70%. Το ΣΙΓΜΑ επιχείρησε να επικοινωνήσει με τον ΕΟΑ Λεμεσού για να λάβει τη θέση του, χωρίς αποτέλεσμα. 

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε νέα στρατηγική για την ενίσχυση της υδατικής ασφάλειας, με στόχο την αποκατάσταση του κύκλου του νερού, την προώθηση της βιώσιμης οικονομίας και την πρόσβαση σε καθαρό, προσιτό νερό για όλους.

Η πρωτοβουλία στηρίζει κράτη, τοπικές αρχές, πολίτες και επιχειρήσεις. Στη σύσταση της Κομισιόν παρέχονται κατευθυντήριες γραμμές για αύξηση της αποδοτικής χρήσης του νερού στην ΕΕ και μείωση της σπατάλης κατά τουλάχιστον 10% μέχρι το 2030.  

Τα εθνικά επίπεδα απώλειας νερού κυμαίνονται από 8% έως και 57% με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καλεί τα κράτη να λάβουν άμεσα μέτρα, θέτοντας στόχο την εξοικονόμηση νερού μέχρι το 2030.  

Η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι από τον Δεκέμβριο του 2025 θα συγκαλεί κάθε δύο χρόνια φόρουμ για την ανθεκτικότητα των υδάτων, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων φορέων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ τα μέτρα και η πρόοδος της στρατηγικής θα επανεξεταστούν το 2027.

 

Καθυστέρηση στην έναρξη λειτουργίας των κινητών μονάδων αφαλάτωσης

Την ίδια ώρα, ούτε οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης που δάνεισαν δωρεάν στη Δημοκρατία τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα λειτουργήσουν στην ώρα τους, τέλος του Ιούνη. Πληροφορίες του Σίγμα αναφέρουν ότι η έναρξη λειτουργίας τους θα μετατεθεί για βδομάδες, μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού.   

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, σε ότι αφορά στις 12 μονάδες στη Μονή, δεν υπάρχει περίπτωση η εγκατάσταση τους και η έναρξη λειτουργίας τους ώστε να πηγαίνει το νερό στο δίκτυο ύδρευσης του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, να έχει ολοκληρωθεί στο χρονοδιάγραμμα που έδωσε η υπουργός Γεωργίας, δηλαδή τέλος Ιουνίου.

Ειδικοί εξήγησαν ότι ακόμη και αν όλα πάνε καλά και δεν παρουσιαστεί το παραμικρό πρόβλημα, δεν θα είναι έτοιμες για παραγωγή πριν τα μέσα Ιουλίου.

Τη στιγμή που η υπουργός Γεωργίας απευθύνει δημόσια έκκληση στους πολίτες προσωπικά ο καθένας να κάνει εξοικονόμηση 14 λίτρα νερού, δεν γνωρίζει καν αυτή τη στιγμή πότε ακριβώς θα λειτουργήσουν οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης στη Μονή.

Πληροφορίες του ΣΙΓΜΑ αναφέρουν ότι η ΑΗΚ ήδη κατασκευάζει τρεις υποσταθμούς της στη Μονή, για να καλύψει τις ανάγκες των μονάδων αφαλάτωσης. Υπολογίζεται ότι οι μονάδες θα χρειάζονται 4,8 μεγκαβάτ το 24ωρο.

Δεν είναι κολοσσιαία ποσότητα αλλά δεν είναι αμελητέα, διότι σε ότι αφορά την επάρκεια ρεύματος το καλοκαίρι έχει γίνει ήδη ξεκάθαρο ότι τις ώρες αιχμής κάθε μέρα θα βαδίζουμε σε τεντωμένο σχοινί και ο κίνδυνος μπλακ άουτ θα είναι εκεί.

Τώρα, αυτές οι κινητές μονάδες αφαλάτωσης έχουν η κάθε μια τη δική τους γεννήτρια, οι οποίες δουλεύουν με πετρέλαιο.

Συνολικά θα στοιχίσουν στον Κύπριο φορολογούμενο περισσότερα από 4 εκατομμύρια ευρώ.

Το κόστος εγκατάστασης τους είναι δύο εκατομμύρια ευρώ, ενώ άλλα τόσα υπολογίσθηκε ότι είναι το κόστος συντήρησης και λειτουργίας για ενάμιση χρόνο.

Το έργο δόθηκε σε συγκεκριμένη εταιρεία με διαδικασίες fast track και όχι με διαγωνισμό, χωρίς να υπάρχει κάτι το μεμπτό εδώ, καθώς η αναθέτουσα Αρχή πήρε σχετικό πράσινο φως από τη Νομική Υπηρεσία.

Όμως, εξήγησαν αρμόδιοι, αυτές οι μονάδες είναι μεταχειρισμένες, μόνο όταν λειτουργήσουν θα διαφανούν αν υπάρχουν άλλα προβλήματα, όπως εξαρτήματα ή φίλτρα ή μεμβράνες που επίσης κοστίζουν.

Όσον αφορά το κόστος αγοράς αυτού του αφαλατωμένου νερού, θα είναι υπερδιπλάσιο των άλλων μονάδων αφαλάτωσης.    

Το κόστος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Στο κόστος που θα πουλά η ανάδοχος εταιρεία στο κράτος, και στο ενεργειακό κόστος λειτουργίας των μονάδων.

Η εταιρεία θα πουλά στο κράτος 54 σεντ το κυβικό μέτρο, τιμή η οποία είναι υψηλότερη από αυτή της Δεκέλειας, που είναι κάτω από 40 σεντ.

Όμως η διαφορά εδώ είναι μικρή. Η τεράστια διαφορά είναι στο κόστος ενέργειας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει εκτόξευση του κόστους, αφού για την 24ωρη παραγωγή με τις σημερινές τιμές ανά κιλοβατώρα, θα στοιχίζει πάνω από δύο ευρώ το κυβικό μέτρο. Αν αθροίσουμε τα κόστη, τότε το κράτος θα πληρώνει πάνω από 2,5 ευρώ το κυβικό μέτρο, τιμή η οποία είναι τουλάχιστον ακριβή.

 

Στις Τομές στα Γεγονότα φιλοξενήθηκαν ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Βαλεντίνος Φακοντής και ο Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Χρίστος Χατζηλαού, οι οποίοι μίλησε για την κρίση του υδατικού.