Ανάλυση: Τι είναι τα ΜΟΕ και πότε εμφανίστηκαν στο Κυπριακό

Η λεγόμενη άτυπη συνάντηση του Νίκου Αναστασιάδη με τον Μουσταφά Ακιντζί την Τρίτη (26/2) στην οικία της Ειδικής Αντιπροσώπου του Γ.Γ του ΟΗΕ, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, επανέφερε για άλλη μια φορά στη δημόσια συζήτηση για το Κυπριακό, τα περιβόητα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, γνωστά και ως Μ.Ο.Ε.

Η χρήση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αποτελεί μια διπλωματική τακτική η οποία αφορά ζητήματα χαμηλής πολιτικής τα οποία άπτονται της καθημερινότητας των πολιτών των δυο κοινοτήτων.

Στόχος των Μ.Ο.Ε είναι να δημιουργήσουν ένα κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δυο κοινότητες. Πολλές φορές λειτουργούν ως υποκατάστατο εν τη απουσία ουσιαστικών διαπραγματεύσεων με στόχο να παραμείνει ανοικτός ο δίαυλος επικοινωνίας σε περιόδους αυξημένης δυσπιστίας και καχυποψίας.

Πότε εμφανίστηκαν 

Η ιδέα των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Κυπριακό εμφανίστηκε το 1992 εν μέσω του αρνητικού αποτελέσματος των συνομιλιών επί των ιδεών Γκάλι.

Στις 24 Νοεμβρίου του 1992, ο νέος τότε διαμεσολαβητής του Γ.Γ του ΟΗΕ ανέλαβε την πρωτοβουλία σύνταξης  Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης έχοντας προηγουμένως εξασφαλίσει την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Το 1994 οι ηγέτες των δυο κοινοτήτων (Κληρίδης – Ντενκτάς) συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη για την έναρξη συνομιλιών στο Κυπριακό.

Ως Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης από την τέθηκαν μεταξύ άλλων το άνοιγμα του αεροδρομίου Λευκωσίας αλλά και η επιστροφή της Αμμοχώστου στην Ε/κ πλευρά, χωρίς κατάληξη στα εν λόγω ζητήματα.

Αναστασιάδης και ΜΟΕ

Με την ανάληψη της εξουσίας το 2013 ο Νίκος Αναστασιάδης προέβη σε διάφορες προσπάθειες για την προώθηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Συγκεκριμένα στις 7/10/2013 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε ότι η άρση του εμπάργκο που επιβάλλει η Τουρκία κατά των πλοίων υπό κυπριακή σημαία είναι ένα από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στη δέσμη Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που προτείνει η Κυβέρνηση.

Στην ομιλία του τότε, o Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε ότι στα προτεινόμενα ΜΟΕ περιλαμβάνεται και η επιστροφή της Αμμοχώστου, για να προσθέσει όμως ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θετική ανταπόκριση.

Στις 2/4/2014, ο Νίκος Αναστασιάδης υπέδειξε στον τότε Γ.Γ του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν ότι τα ΜΟΕ θα συμβάλουν στην αλλαγή του κλίματος.

Στις 4/7/2014 Νίκος Αναστασιάδης και Ντερβίς Έρογλου συναντώνται στο αεροδρόμιο Λευκωσίας και στο επίκεντρο της συνάντησης βρέθηκαν τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, οι όροι εντολής και λειτουργίας των Τεχνικών Επιτροπών, το άνοιγμα τεσσάρων οδοφραγμάτων, μεταξύ των οποίων και αυτό του Πυροϊου-Αθηένου και μέτρα που αφορούν το θέμα των αγνοουμένων.

Στις 28/4/2015 ο Νίκος Αναστασιάδης ανακοινώνει μονομερώς τέσσερα ΜΟΕ. Συγκεκριμένα σε ανακοίνωση του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανέφερε:

• Στην πρώτη κοινή συνάντηση με τον κ. Ακιντζί προτίθεμαι να δώσω τους χάρτες και στοιχεία που αφορούν 28 ναρκοπέδια κατά προσωπικού στην περιοχή του Πενταδακτύλου.
• Εκχώρηση της διαχείρισης στο Εβκάφ των μουσουλμανικών χώρων λατρείας στις ελεύθερες περιοχές που ανήκουν στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα και δεν βρίσκονται υπό την προστασία ξένων πρεσβειών.
• Απόφαση πρόσληψης στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών στη Λευκωσία λειτουργών με γνώση της τουρκικής γλώσσας ούτως ώστε να διευκολύνεται η εξυπηρέτηση των Τουρκοκύπριων συμπατριωτών μας.
• Χαιρετίζω την προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη για ενοποίηση του Κυπριακού ποδοσφαίρου και εύχομαι να ευοδωθεί το συντομότερο.

Στις  28/5/2015 ανακοινώνονται πέντε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, μεταξύ του Πρόεδρου Αναστασιάδη και Τ/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί.

Tα πέντε Mέτρα Oικοδόμησης Eμπιστοσύνης που συμφωνήθηκαν ήταν:

• Διάνοιξη οδοφραγμάτων αρχίζοντας από τη Λεύκα και τη Δερύνεια.
• Ένωση συστημάτων ηλεκτρισμού των δύο πλευρών
• Διαλειτουργικότητα (interoperability) της κινητής τηλεφωνίας
• Τερματισμός παρεμβολών στις ραδιοφωνικές συχνότητες
• Συμφωνία για κατάρτιση επιτροπής ισότητας των δύο φύλων

Στις 26/2/2019 σε άτυπη συνάντηση που είχαν Αναστασιάδης και Ακιντζί οι δυο ηγέτες δεσμεύτηκαν να εντείνουν τη δουλειά των Τεχνικών Επιτροπών με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας όλων των Κυπρίων.

Αποφάσισαν να εφαρμόσουν το ΜΟΕ σχετικά με τη διαλειτουργικότητα της κινητής τηλεφωνίας (του 2015) μέσω χωριστών συμφωνιών με τους παροχείς και στις δυο πλευρές με έναν κόμβο που έχει τη βάση του στην Ευρώπη για να διευκολυνθεί μια μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των δυο κοινοτήτων.

Ανακοίνωσαν επίσης ότι η διασύνδεση των δυο δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, όπως συμφωνήθηκε το 2015, έχει τώρα επιτευχθεί.

Επίσης οι ηγέτες συμφώνησαν στον καθαρισμό εννέα περιοχών για τις οποίες υπάρχουν υποψίες πως είναι επικίνδυνες και στις δυο πλευρές του νησιού, με στόχο να εργαστούν για μια Κύπρο χωρίς νάρκες.

Ως χειρονομία καλής θέλησης, ο κ. Ακιντζί μετέφερε την απόφαση της τ/κ πλευράς να επιστρέψει πίνακες Ελληνοκύπριων καλλιτεχνών που παρέμεναν υπό την προστασία της τουρκοκυπριακής πλευράς από το 1974.

Από την πλευρά του ο κ. Αναστασιάδης μετέφερε στον κ. Ακιντζί την απόφαση της ελληνοκυπριακής πλευράς να δώσει οπτικές και ακουστικές ηχογραφήσεις τουρκοκυπρίων καλλιτεχνών που υπάρχουν στα αρχεία του ΡΙΚ και ανήκουν στην περίοδο πριν το 1963.