Η εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων και η πρώτη του συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άνοιξαν μια νέα συζήτηση για τις πραγματικές δυνατότητες επανεκκίνησης του Κυπριακού. Την ίδια ώρα, η διεθνής συγκυρία-με πόλεμο στη Γάζα, εντάσεις Ισραήλ-Ιράν και ενεργειακά παιχνίδια στην Ανατολική Μεσόγειο-επαναφέρει την Κύπρο στο επίκεντρο των γεωπολιτικών ισορροπιών.

Σε έγγραφο με τίτλο « Δυο Κράτη στην Κύπρο: Μια Συνομοσπονδία;» (Two States in Cyprus: A Confederation?) της τουρκικής δεξαμενής σκέψης TEPAV (Νοέμβριος 2025) αναλύεται το πώς η τουρκοκυπριακή πλευρά φαίνεται να απομακρύνεται από τη σκληρή γραμμή του “δύο κρατών”, οδηγώντας τη συζήτηση σε ένα νέο, πιο «χαλαρό» σχήμα.

Διαβάστε επίσης:  Μενελάου: «Ενδείξεις διαφοροποίησης στα μηνύματα της Τ/κ πλευράς» (ΒΙΝΤΕΟ)

Ο Ερχιουρμάν αλλάζει το αφήγημα των Τουρκοκυπρίων;

Ο νέος κατοχικός ηγέτης κέρδισε τις εκλογές με τη ρητορική ότι η απομόνωση και το αδιέξοδο έχουν κουράσει την κοινότητα. Όπως σημειώνεται στο έγγραφο, η συνεχής μη αναγνώριση, ακόμη και από χώρες-μέλη του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, αποτέλεσε το «τελειωτικό χτύπημα» στην προσέγγιση δύο κρατών.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο Ερχιουρμάν θέτει συγκεκριμένο πλαίσιο για επανέναρξη συνομιλιών, ανάμεσά τους:

• πολιτική ισότητα με εκ περιτροπής προεδρία και τουρκοκυπριακό βέτο,

• διαπραγμάτευση με αυστηρό χρονοδιάγραμμα έως ένα έτος,

• μη επαναφορά θεμάτων που έχουν ήδη συμφωνηθεί,

• δεσμεύσεις του ΟΗΕ για άρση της απομόνωσης σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών,

• αδιαπραγμάτευτη παραμονή της τουρκικής εγγύησης.

Η φράση-κλειδί που προβάλλει ο Ερχιουρμάν: «Η κυριαρχία δεν διαφυλάσσεται μέσω απομόνωσης αλλά μέσω διαπραγμάτευσης».

Η «δημιουργική ασάφεια» της Άγκυρας

Αν και ο Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε την προσήλωσή του στο μοντέλο δύο κρατών, οι διατυπώσεις του, όπως σημειώνεται άφησαν περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης. Το TEPAV παρατηρεί ότι στην επίσημη τοποθέτηση του Τούρκου προέδρου υπήρξε «δοσολογία δημιουργικής ασάφειας», ειδικά όταν μίλησε για «νέα διεθνή συγκυρία» και την ανάγκη «ειλικρινών, ρεαλιστικών προσπαθειών».

Αναλυτές εκτιμούν ότι Τουρκία και Τουρκοκύπριοι ίσως επιχειρήσουν μια σύγκλιση, ανάλογη με τη στάση που είχε καταγραφεί στο Crans-Montana όταν η τουρκική πλευρά συζητούσε μέχρι και ένα νέο σύστημα ασφάλειας με διεθνή ομπρέλα.

Τι θα μπορούσε να «αλλάξει» το παιχνίδι

Το TEPAV υπογραμμίζει ότι με τα σημερινά γεωπολιτικά δεδομένα, καμία λύση δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τις δύο πλευρές της Κύπρου. Η διεθνής εμπλοκή κρίνεται αναγκαία.

Οι παράγοντες που φέρνουν ξανά την Κύπρο στο επίκεντρο:

• ενεργειακές ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο,

• αστάθεια στη Μέση Ανατολή,

• αναζήτηση νέων πλαισίων ασφάλειας στην Ευρώπη,

• τάσεις για επανένταξη της Τουρκίας σε περιφερειακές δομές.

Σημειώνεται ότι στην περίοδο Crans-Montana υπήρξε συζήτηση για ενδεχόμενη εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο ζήτημα ασφάλειας και εγγυήσεων — στοιχείο που ίσως επανέλθει.

Προς ένα νέο υβριδικό μοντέλο;

Η μελέτη καταλήγει ότι μια ρεαλιστική λύση ίσως προκύψει «κάπου ανάμεσα» στο σχήμα δύο κρατών και στην ομοσπονδία. Ένα «μοντέλο αποκεντρωμένης ομοσπονδίας ή χαλαρής συνομοσπονδιακής μορφής φαίνεται να κερδίζει έδαφος ως πιθανή βάση συζήτησης», σημειώνεται.

Η ανάλυση υπενθυμίζει ότι ο Νίκος Αναστασιάδης είχε ήδη από το 2017 θέσει προς την Άγκυρα την ιδέα μιας «αποκεντρωμένης ομοσπονδίας», με συνιστώντα κράτη που θα έχουν ευρείες αρμοδιότητες αλλά με ενιαία διεθνή κυριαρχία.