Η εκλογική νίκη του Τουφάν Ερχιουρμάν στα Κατεχόμενα σηματοδοτεί μια νέα φάση στις σχέσεις Τουρκίας-ψευδοκράτους, αλλά η πολιτική πραγματικότητα υπενθυμίζει ότι η αυτονομία των θεσμών στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού εξακολουθεί να έχει όρια που χαράσσονται από την Άγκυρα.

 

Τζεμ Γκιουρντενίζ: Θα αλλάξουν τα «υπαρξιακά κεκτημένα»;

Η ανάλυση του Τούρκου ναυάρχου Τζεμ Γκιουρντενίζ, πατέρα της «Γαλάζιας Πατρίδας», προσφέρει ένα αυστηρά γεωστρατηγικό πρίσμα για το αποτέλεσμα των εκλογών. Όπως σημειώνει σε ανάρτησή του στο X, «παρότι η εκλογική νίκη του Τουφάν Ερχιουρμάν και του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) στα Κατεχόμενα δεν αλλάζει τη γεωπολιτική ισορροπία στην Κύπρο, σηματοδοτεί μια νέα φάση στην πολιτική ρητορική».

Ο Γκιουρντενίζ επιμένει ότι, παρά τη ρητορική περί διαλόγου και διεθνούς δικαίου, «τα εμπόδια στην ομοσπονδιακή λύση παραμένουν: οι μαξιμαλιστικές θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, η μεροληπτική στάση της Ε.Ε., η στρατηγική του άξονα ΗΠΑ–Ισραήλ–Ελλάδας και η επιθετικότητα του Ισραήλ μετά τη Γάζα». Για τον ίδιο, αδιαπραγμάτευτα παραμένουν η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας και το όραμα της Γαλάζιας Πατρίδας, που ονομάζει «υπαρξιακά κεκτημένα».

Ο Ερχιουρμάν νίκησε, αλλά η Άγκυρα κρατά τα κλειδιά

Ο Ερχιουρμάν, ενώ προβάλλει διάθεση συνεννόησης με την Τουρκία, υπερασπίζεται την ανάγκη η τουρκοκυπριακή πλευρά να «έχει τον έλεγχο της δικής της υπόθεσης».

Όπως σημειώνει ο γνώστης των κυπριακών θεμάτων, Γιουσούφ Κανλί, η νίκη Ερχιουρμάν «θα δοκιμάσει τα όρια της αυτονομίας των θεσμών στα Κατεχόμενα», καθώς ο νέος Τ/Κ ηγέτης καλείται να συνεργαστεί με ένα Κοινοβούλιο που παραμένει πιστό στη γραμμή των δύο κρατών και να ισορροπήσει ανάμεσα στην εξάρτηση από την Άγκυρα και στην ανάγκη πολιτικής ανεξαρτησίας.

Πάντως, το αποτέλεσμα αναδεικνύει μια ρωγμή ανάμεσα στην τουρκοκυπριακή κοινωνία και τη γραμμή της Άγκυρας, χωρίς όμως να αλλάζει τη στρατηγική πραγματικότητα της περιοχής.

Η αντίδραση στην Τουρκία ήταν ανάμεικτη. Ο Ερντογάν τον συνεχάρη, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση για κοινή υπεράσπιση των «κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΤΔΒΚ», ενώ ο εθνικιστής Ντεβλέτ Μπαχτσελί αμφισβήτησε τη νομιμότητα των εκλογών και ζήτησε «ένωση με την Τουρκία».

Το δίλημμα για τον Ερχιουρμάν παραμένει: πώς θα ισορροπήσει ανάμεσα στην ομοσπονδιακή προοπτική και το μοντέλο των δύο κυρίαρχων κρατών, χωρίς να απομακρυνθεί από την Άγκυρα, καθώς η Τουρκία θα παραμείνει κυρίαρχος παράγοντας στα Κατεχόμενα.

Μπαρτσίν Γινάντς: «Οι Ελληνοκύπριοι χάνουν την ηθική τους υπεροχή»

Η δημοσιογράφος της ανεξάρτητης ιστοσελίδας T24, Μπαρτσίν Γινάντς, επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα «μπορεί να εξυπηρετούν την τουρκική κυβέρνηση, που είναι πολύ ικανή να εκμεταλλεύεται κάθε κατάσταση». Παρατηρεί ότι η ηγεσία του AKP «αποδέχθηκε τα αποτελέσματα χωρίς καθυστέρηση», αλλά στην ουσία τα δημόσια συγχαρητήρια προς τον Τουφάν Ερχιουρμάν εμφανίζονται ως τυπική χειρονομία, παρά ως πραγματική αποδοχή του.

Η Γινάντς επισημαίνει ότι η προηγούμενη εμπειρία των «εκλογών» στα Κατεχόμενα, η οικονομική και κοινωνική αποδιοργάνωση στο ψευδοκράτος και η αίσθηση ότι η «ΤΔΒΚ» λειτουργούσε ως «οικονομική και πολιτική αυλή» της Άγκυρας, οδήγησαν τους ψηφοφόρους να στείλουν μήνυμα ανεξαρτησίας, αλλά όσον αφορά τη διαπραγματευτική θέση του Ερχιουρμάν, η Γινάντς σημειώνει ότι είναι υπέρ «του να καθίσουμε στο τραπέζι υπό προϋποθέσεις», αρνούμενος, όμως, ανοιχτές, ανεξέλεγκτες διαπραγματεύσεις.

Σύμφωνα με την Γινάντς, αυτό θα δυσκολέψει τους Ελληνοκύπριους και θα επιτρέψει στην Άγκυρα να αξιοποιήσει τη νέα κυβέρνηση για βελτίωση των σχέσεων με την Ευρώπη, διατηρώντας ταυτόχρονα τον στρατηγικό έλεγχο του ψευδοκράτους.

«Διότι, όσο η τουρκική πλευρά επιμένει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση εκτός από το μοντέλο των δύο κρατών, οι Ελληνοκύπριοι θα κατηγορούν, όπως πάντα, την Άγκυρα, λέγοντας: “Εμείς είμαστε πρόθυμοι να καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αλλά ο Ερντογάν το αποσοβεί.

Εξάλλου, η προσέγγιση του Ερχιουρμάν μπορεί να είναι βολική για την Άγκυρα, η οποία επιδιώκει να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ευρώπη. Ας μην ξεχνάμε ότι ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, κάθισε με τα μέρη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Κύπρο δύο φορές σε ένα χρόνο και, φυσικά, αυτές οι συνομιλίες δεν αφορούσαν τη λύση των δύο κρατών, αλλά άλλα ζητήματα», υπογραμμίζει η έγκριτη αναλυτής.

Σελίμ Κιουνεράλπ: Η τουρκική κυβέρνηση θα στηρίξει Ερχιουρμάν λόγω SAFE

Την ίδια άποψη εκφράζει και ο Τούρκος πρέσβης ε.τ. Σελίμ Κιουνεράλπ, ο οποίος προσθέτει ότι η νίκη του Ερχιουρμάν εξυπηρετεί τις διπλωματικές στοχεύσεις της Άγκυρας.

«Η κυβέρνηση στοχεύει στην προσέγγιση της Ε.Ε. και ειδικά στη συμμετοχή στο πρόγραμμα όπλων SAFE. Για να γίνει αυτό, πρέπει να ξεπεραστούν τα βέτο της Κύπρου και της Ελλάδας και να εγκαταλειφθεί η θεωρία των δύο ανεξάρτητων και κυρίαρχων κρατών στην Κύπρο, που δεν γίνεται αποδεκτή από τον κόσμο. Συνεπώς, η ήττα του Ερσίν Τατάρ, που ταυτίζεται με αυτή τη θεωρία, είναι προς όφελος της κυβέρνησης. Ο ήπιος τόνος των δηλώσεων που ακολούθησαν το αντικατοπτρίζει πλήρως», συμπεραίνει ο γκουρού της τουρκικής διπλωματίας.

Στην πράξη, η εκλογική νίκη είναι περισσότερο μια ένδειξη πολιτικής ωριμότητας των Τουρκοκυπρίων, παρά αφετηρία πλήρους ανεξαρτησίας από την Άγκυρα, σύμφωνα με τους Τούρκους αναλυτές, που επιβεβαιώνουν ομόηχα σήμερα ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να καθορίζει τα όρια της δημοκρατικής αυτοδιάθεσης των Τουρκοκυπρίων.