Μια από τις πιο συζητημένες αλλά και αμφισβητούμενες πτυχές του πραξικοπήματος του 1974 είναι η παρουσία, το πρωινό της 15ης Ιουλίου, μιας ομάδας παιδιών από την ελληνική παροικία της Αιγύπτου στο Προεδρικό Μέγαρο.

Σύμφωνα με καταγεγραμμένες μαρτυρίες, η ομάδα των παιδιών είχε φτάσει στην Κύπρο στις 10 Ιουλίου 1974 για 15ήμερη παραμονή, φιλοξενούμενη από τον ίδιο τον Πρόεδρο Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, στο πλαίσιο της πολιτικής του για ενίσχυση των δεσμών της ομογένειας με την Κύπρο. Τα παιδιά φιλοξενούνταν στο Μέλαθρο Ευγηρίας στη Λευκωσία.

Παρά τις αμφισβητήσεις που διατυπώνονται μέχρι σήμερα —κυρίως επειδή κανένα από τα παιδιά δεν εμφανίστηκε για χρόνια δημόσια να μιλήσει για εκείνες τις στιγμές—, μια από τις πρώτες καταγεγραμμένες αφηγήσεις ήρθε λίγα χρόνια μετά την τραγωδία.

Πρόκειται για τη μαρτυρία του Μάρκου Κωνσταντινίδη, Πρώτου Γραμματέα της Προεδρίας, ο οποίος δημοσίευσε την προσωπική του εμπειρία στο περιοδικό «Εικόνες», τον Αύγουστο του 1978.

Ο Κωνσταντινίδης περιγράφει πως το πρωί της 15ης Ιουλίου συνόδευσε στο Προεδρικό τα 33 παιδιά της Ορθόδοξης Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων Καΐρου, ηλικίας 14 έως 17 ετών, με έναν συνοδό, τον διευθυντή τους κ. Γεώργιο Βάλλα. Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα που θα συναντούσαν τον Μακάριο και δεν είχαν αντιληφθεί τίποτα ύποπτο κατά την άφιξή τους στο Προεδρικό.



Το καλωσόρισμα του Μακαρίου

Λίγα λεπτά αφότου ο Αρχιεπίσκοπος εμφανίστηκε και χαιρέτισε τα παιδιά, ξέσπασε το πραξικόπημα. Οι πρώτες ριπές όπλων ήχησαν και σύντομα ο χώρος μετατράπηκε σε πεδίο μάχης. Ο Μακάριος τους εμψύχωσε να μη φοβούνται, ενώ ο ίδιος κατευθύνθηκε στο γραφείο του.

Ο Κωνσταντινίδης περιγράφει με γλαφυρές λεπτομέρειες την αγωνία, τους πυροβολισμούς, τις λιποθυμίες, τις κραυγές των παιδιών που είχαν πέσει στο έδαφος για να προστατευθούν. Μάλιστα, θυμάται χαρακτηριστικά ένα αγόρι που του έδωσε το πουκάμισό του για να τον προστατεύσει από τον ήλιο.

«Ένα παιδί με προστάτευσε από τον Ήλιο»

[…] Άνοιξαν πυρ προς την κατεύθυνση που είμαστε μαζεμένοι στο έδαφος αλλά πάνω από τα κεφάλια μας. Κανένας δεν πληγώθηκε, ο διάδρομος όμως γέμισε από φλόγες και καπνούς. Προτείνοντας τις ξιφολόγχες, ένας μπρος κι’άλλος πίσω από την ομάδα, οι αγριεμένοι στρατιώτες μας υποχρέωσαν, ενώ τα πυρά συνεχίζονταν ακόμη, να βγούμε έρποντας από την ανατολική έξοδο του διαδρόμου»

«Διψασμένοι, πεινασμένοι και εξαντλημένοι μείναμε εκεί, σχεδόν ακίνητοι, για πολλή ώρα. Μερικά από τα κορίτσια έπαθαν σοβαρά εγκαύματα από τον ήλιο και την καυτή άσφαλτο. Εγώ ο ίδιος κόντευα να λιποθυμήσω από την ζέστη, ένα όμως παιδάκι από την ομάδα, ξεχνώ, δυστυχώς, το όνομά του όχι όμως την καλή του πράξη αντελήφθητε τα συμβαίνοντα και χωρίς κανένα δισταγμό έβγαλε το πουκάμισό του και μ’αυτό σκέπασε το πρόσωπό μου,

Αργότερα, σύμφωνα με την μαρτυρία του Κωνσταντινίδη , τους είπαν ότι είναι ελεύθεροι αλλά ζήτησαν από τον οδηγό στρατιωτικού λεωφορείου να τους μεταφέρει και έφτασαν μέχρι το κτήριο που στεγάζετο τότε το ‘’Κεντρο Κοσμοπόλιταν’’’ και συνέχισαν από εκεί την πορεία μαζί με τα παιδιά στην Έγκωμη,

«Τα παιδιά στο Μέλαθρο τα επισκεπτόμουνα συχνά. ΜΕ βεβαίωναν πως περνούσαν όσο καλύτερα μπορούσε τις μαύρε εκείνες μέρες. Κανένα παράπονο για την περιποίηση που δεν είχαν. Ανυπομονούσαν όμως όλα να γυρίσουν στο Κάϊρο στα σπίτια τους μακριά από την κόλαση που ανέλπιστα αγκάλιασε ασφυκτικά την Κύπρο. […] Φύγανε αεροπορικός το πρωί της 19ης Ιουλίου. Φάνηκαν πολύ τυχερά. ΤΟ άλλο πρωί 20 Ιουλίου ενέσκηψε η καταιγίδα του Τουρκικού Αττίλα.

«Tα παιδιά θυμούνται»

Με τον γυρισμού τους στο Κάιρο , ούτε την Κύπρο ξέχασαν ούτε τον Μακαριώτατο, μήτε εμένα. Μου γράφουνε και τους γράφω για να θυμηθούμε τις ωραίες, αλλά και τις πικρές μέρες που περάσαμε μαζί στην Κύπρο.

Να ένα απόσπασμα που μου έστειλε στις 31 Αυγούστου 1974 ένα από τα Ελληνόπουλα του Καίρου. Λόγια πολύ αυθόρμητα και απλά που αντιγράφω

Αγαπητέ κ. Μάρκο

Πιστεύω με το όνομα του Θεού ότι θα είστε όλοι καλά σε άκρα υγεία και προστατευόμενοι. Τι κακό ήταν αυτό που ξέσπασε , Θεέ μου. Ένας Θεός, ξέρει το πώς μας έσωσε.. Την Κυριακή είχα πάει στην Ο.Χ.Α.Ν (Ορθόδοξη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων) στην εκκλησία και τους διάβασε και τα παιδιά όλα, δεν θα το πιστέψετε, προ πάντως τα γόρια, συγκινήθηκαν και δεν επίστεψαν ότι εισαστον ακόμη ζωντανός. Προ πάντως η  Ε… νόμιζε ότι ήρθατε στο Κάϊρο και με παρακαλούσε να την πάψει να σας ιδεί, λεει σας επιθύμησε, σας λέει θέλει να πάει θάλασσα.. Έχετε χαιρετισμούς από την Α…, από την Τ…, τον Μ…, και τον Λ…, δηλαδή όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως…

«Χρειάζεται να πούμε περισσότερα γι΄αυτή την ιστορία;», ρωτά ο κ. Κωσταντινίδης

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούλιο του 2014  μεταδόθηκε από τον ραδιοσταθμό Άστρα  συνέντευξη από  ένα από τα παιδιά που ήταν παρών εκείνη την μέρα στο προεδρικό. Πρόκειται για τον Μάρκο Σκίτσα ο οποίος παρέθεσε τα δικά του βιώματα από εκείνη την ημέρα.