Στις αντιδράσεις που υπήρξαν μετά τη χθεσινή δημοσιοποίηση της έκθεσης προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της Τουρκίας προς την ΕΕ αναφέρεται εκτενές άρθρο που δημοσιεύεται σήμερα στη Διαδικτυακή πύλη Euractiv.com.
Το άρθρο παραθέτει τις δηλώσεις-αντιδράσεις του Τούρκου Υπουργού αρμόδιου για Ευρωπαϊκά Θέματα Eγκεμέν Μπαγίς με τις οποίες εξέφρασε την απογοήτευση της Άγκυρας ενώ σημειώνεται πως η Τουρκία θεωρεί για την έκθεση αυτή υπεύθυνη την Κυπριακή Προεδρία.
Η έκθεση προόδου, επισημαίνει το άρθρο, δείχνει την αντίθεση των σχέσεων της Ευρώπης με το παλαιότερο υποψήφιο μέλος της. Επισημαίνει πως η Τουρκία έχει παγώσει τις σχέσεις της με την τρέχουσα Προεδρία της ΕΕ και επιθυμεί να γίνει μέλος της Ένωσης χωρίς να αναγνωρίζει ένα άλλο μέλος της.
Συνομιλώντας με δημοσιογράφους μετά την παρουσίαση της έκθεσης, ο αρμόδιος Επίτροπος δήλωσε πως η Τουρκία «έχει τα κλειδιά» για να ξεκλειδώσει την κατάσταση, αναφερόμενος στο Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Μόλις η Τουρκία ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις της, την επόμενη μέρα η Επιτροπή θα προτείνει το «ξεπάγωμα» των οκτώ κεφαλαίων, είπε.
Η Τουρκία έχει κυρίως δυσαρεστηθεί, σχολιάζει το άρθρο, με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής σχετικά με τη μη συμμόρφωσή της με τα λεγόμενα κριτήρια ένταξης της Κοπεγχάγης. Η χώρα επικρίνεται για τον τρόπο επιβολής του νόμου κατά του δικτύου Ergenekon και την επακόλουθη δίκη κατά των στρατιωτικών που κατηγορήθηκαν για απόπειρα πραξικοπήματος το 2003. Σοβαρά επικρίνεται επίσης για το χειρισμό του κουρδικού ζητήματος καθώς και για την προετοιμασία της χώρας για ένα νέο Σύνταγμα. Η Επιτροπή απαριθμεί ως σημαντικές προκλήσεις για την Τουρκία τη διάκριση των εξουσιών, τις σχέσεις κράτους-κοινωνίας-θρησκείας και τη διαχείριση του κουρδικού ζητήματος, σχολιάζει το άρθρο.
Η αντιπολίτευση ωστόσο έχει μια διαφορετική οπτική, τονίζει το άρθρο. Η σκληρή κριτική των τουρκικών αρχών για την έκθεση προόδου έρχεται σε αντίθεση με τη θέση του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), το οποίο αναζητεί τρόπους για να αναβαθμίσει το ρόλο του από συνεταιριζόμενο σε πλήρες μέλος του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Σε δήλωσή του, το CHP τονίζει ότι έχει ταχθεί υπέρ ενός περιεκτικού προγράμματος δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των Τούρκων καθώς και νομοθετικών μεταρρυθμίσεων.
Στη δήλωσή του, το CHP επισημαίνει ότι η Επιτροπή τονίζει ορισμένα ελλείμματα της υφιστάμενης τουρκικής κυβέρνησης και ορθώς δίνει έμφαση στην παράλογη παρεμπόδιση από ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Σε μια εποχή, συνεχίζει το CHP, που η Ευρώπη και ο κόσμος αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις, τη πολιτική της ΕΕ έναντι της Τουρκίας πρέπει να έχει όραμα και να συγκλίνει με τις ευρωπαϊκές αξίες και το κοινό συμφέρον.
Η εκπρόσωπος του CHP στις Βρυξέλλες δήλωσε στη Euractiv ότι το κόμμα της, καθώς και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό κόμμα, πιστεύουν ότι είναι ζωτικής σημασίας η έναρξη μιας νέας ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας. «Στην Τουρκία, το κυβερνών κόμμα AKP δεν είναι πλέον αφοσιωμένο στο στόχο της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ όπως στο παρελθόν. Παρατηρούμε ανησυχητικές τάσεις στην Τουρκία, που θέτουν σε κίνδυνο την δημοκρατική λογοδοσία ξανά και ξανά. Οι πολιτικές αυτές του AKP έχουν συνεπώς καταστήσει την Τουρκία λιγότερο κατάλληλο υποψήφιο μέλος της ΕΕ», είπε η εκπρόσωπος.
Η εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία Όμεν Ρόιτεν δήλωσε: «Από τη μια πλευρά, υπάρχει μια προοδευτική και προσανατολισμένη προς τις μεταρρυθμίσεις Τουρκία όπου η νομοθεσία που αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων της γυναίκας και την ισότητα των φύλων έχει βελτιωθεί και όπου έχει σημειωθεί πρόοδος στην τομέα της δικαιοσύνης και της τήρησης της διεθνούς νομοθεσίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιπλέον, πρόοδος έχει σημειωθεί στον τομέα των νομοθετικών μεταρρυθμίσεων σε ό,τι αφορά τη δημόσια διοίκηση και την πολιτική εποπτεία των ενόπλων δυνάμεων. Επίσης, θετικά βήματα έχουν σημειωθεί αναφορικά με το νέο Σύνταγμα και έχουν γίνει βελτιώσεις στον τομέα των πολιτιστικών δικαιωμάτων.
"Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η έκθεση δείχνει ένα διαφορετικό πρόσωπο της Τουρκίας που φαίνεται να επισκιάζει το προσανατολισμένο προς τις μεταρρυθμίσεις και προοδευτικό της πρόσωπο. Η έκθεση μας δείχνει επίσης μια Τουρκία όπου έχουν αυξηθεί οι παραβιάσεις κατά της ελευθερίας της έκφρασης, όπου η ελευθερία του Τύπου έχει περαιτέρω περιοριστεί στην πράξη λόγω της ευρείας λογοκρισίας και των συχνών --δυσανάλογης έκτασης και διάρκειας-- απαγορεύσεων ιστοτόπων. Μια Τουρκία με μια κουλτούρα μη ανεκτική στις μειονότητες, όπου όσοι φανερώνουν τη θρησκεία τους υφίστανται διακρίσεις. Μια Τουρκία όπου η ισότητα των φύλων και η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων των εγκλημάτων τιμής και των καταναγκαστικών γάμων, παραμένουν οι μεγάλες προκλήσεις και όπου επιμένουν οι ανησυχίες για το δικαίωμα υπεράσπισης και για την παρατεταμένη προφυλάκιση σε περιπτώσεις όπως οι υποθέσεις Εργκένεκον, Βαριοπούλα και η δίκη KCK.
Μια Τουρκία που δεν έχει σημειώσει καμία πρόοδο αναφορικά με το Κουρδικό ζήτημα και που απομένει ακόμα να εφαρμόσει πλήρως το πρόσθετο πρωτόκολλο της Τελωνειακής Ένωσης και μια Τουρκία όπου η δυνατότητα του Κοινοβουλίου να εκτελεί τις σημαντικότερες λειτουργίες του συνεχίζει να παρεμποδίζεται από την επίμονη έλλειψη διαλόγου και πνεύματος συμβιβασμού μεταξύ των πολιτικών κομμάτων».
Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων και Πρόεδρος της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία Ελάν Φλοτρ δήλωσε: «Είναι παραπλανητικό να περιγράφεται αυτή η έκθεση ως έκθεση προόδου για την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας όταν δεν υφίσταται καμία πρόοδος. Είναι κρίμα που δεν έχει ανοίξει κανένα νέο κεφάλαιο διαπραγμάτευσης με την Τουρκία εδώ και δυο χρόνια. Η ίδια η έκθεση θίγει τα σημαντικότερα θέματα στην Τουρκία, σε ό,τι αφορά την ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου, τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης, την αναθεώρηση του αντιτρομοκρατικού νόμου και την προετοιμασία ενός νέου Συντάγματος. Ωστόσο, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε το σκοπό της άσκησης αυτής δεδομένης της στασιμότητας της ενταξιακής διαδικασίας. Ενώ η Τουρκία βρίσκεται στη διαδικασία διαλόγου για ένα νέο Σύνταγμα, η ΕΕ δεν θα μπορούσε να έχει επιλέξει χειρότερη στιγμή για να παραιτηθεί από την επιρροή της στις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούνται στη χώρα. Ταυτόχρονα, καθώς η Επιτροπή καλεί για στενότερη συνεργασία σε τομείς όπως η ενέργεια και η εξωτερική πολιτική, κράτη μέλη της ΕΕ μπλοκάρουν τις διαπραγματεύσεις στα κεφάλαια αυτά των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Με φόντο την κατάσταση στη γειτονική περιοχή --με τη Συρία, το Ιράν και την Αραβική Άνοιξη-- η πολιτική της ΕΕ προς την Τουρκία είναι ασυνάρτητη και αναποτελεσματική».
