Υπαινιγμούς για στρατιωτικό πραξικόπημα αφήνει η κυβέρνηση Ερντογάν μετά την κοινή δήλωση 103 απόστρατων Τούρκων ναυάρχων, με την οποία ζητούν από την κυβέρνηση να μην αγγίξει τη συνθήκη του Μοντρέ για τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων και να σταματήσει οποιαδήποτε συζήτηση περί κατάργησή της, σύμφωνα με την ανταποκρίτρια του ΣΙΓΜΑ Μαρία Ζαχαράκη.
Ο Γενικός Εισαγγελέας της Άγκυρας ξεκίνησε επίσημη έρευνα εναντίον των συντακτών της δήλωσης, η οποία δημοσιεύτηκε υπό τον τίτλο «Διακήρυξη Μοντρέ από 103 ναυάρχους» σε ορισμένους ιστότοπους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 23:00 χθες το βράδυ (Σάββατο 3 Απριλίου), θεωρώντας ότι αποτελεί παρέμβαση στους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας και τη λαϊκή βούληση.
Οι υπογράφοντες συγκεκριμένα αναφέρουν ότι:
«Οι πρόσφατες συζητήσεις στο πλαίσιο του έργου της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης περί της δικαιοδοσίας κατάργησης της Σύμβασης του Μοντρέ και άλλων διεθνών συνθηκών αντιμετωπίζονται με ανησυχία. Το καθεστώς των Τουρκικών Στενών, τα οποία είναι από τις πιο σημαντικές πλωτές οδούς στον κόσμο, διέπεται από διεθνείς συνθήκες. Η πιο πρόσφατη από αυτές τις συνθήκες, η Συνθήκη του Μοντρέ, δεν προστατεύει μόνο με τον καλύτερο τρόπο τα δικαιώματα της Τουρκίας και ρυθμίζει τη δίοδο από τα στενά του Βοσπόρου, είναι επίσης μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία που συμπληρώνει τη Συνθήκη της Λωζάνης, δίνοντας στην Τουρκία πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα επί των Στενών των Δαρδανελίων, καθώς και της Θάλασσας του Μαρμαρά. Επίσης, αποτελεί το έγγραφο που θεμελιώνει την προστασία της ασφάλειας των παράκτιων χωρών και καθιστά τον Εύξεινο Πόντο θάλασσα ειρήνης.
Η Συνθήκη του Μοντρέ είναι μία συνθήκη που εμποδίζει την εμπλοκή της Τουρκίας σε οποιοδήποτε πόλεμο ή την ακούσια υποστήριξη κάποιας πλευράς σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Συνθήκη του Μοντρέ ήταν εκείνη που επέτρεψε στην Τουρκία να διατηρήσει την ουδετερότητά της κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για όλους αυτούς και άλλους παρόμοιους λόγους, πρέπει να αποφεύγεται οποιαδήποτε συζήτηση για τη Συνθήκη του Μοντρέ, η οποία είναι πολύ σημαντική για την επιβίωση της Τουρκίας, όπως επίσης να αποφεύγονται οποιεσδήποτε ενέργειες που θα μπορούσαν να φέρουν το θέμα στη δημόσια συζήτηση ή να αποτελέσει αντικείμενο οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης.
Αφ' ετέρου το τελευταίο διάστημα, μερικές απαράδεκτες εικόνες, ειδήσεις και συζητήσεις στον Τύπο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτέλεσαν πηγή βαθιάς λύπης σε όσους από εμάς αφιερώσαμε τη ζωή μας σε αυτό το επάγγελμα. Τα τελευταία χρόνια, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και ειδικά το πολεμικό ναυτικό μας έχουν βιώσει μια σκόπιμη επίθεση λόγω της οργάνωσης FETÖ και πολύτιμο προσωπικό έχει θυσιαστεί εξαιτίας αυτών των συνωμοσιών από τους προδότες. Το πιο σημαντικό μάθημα που πρέπει να αντληθεί από αυτές τις συνωμοσίες είναι ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να τηρούν απαρεγκλίτως τις θεμελιώδεις αξίες του συντάγματος, οι οποίες δεν μπορούν να αλλάξουν και δεν μπορούν να υποστούν αναθεώρηση.
Γι’ αυτούς τους λόγους, καταδικάζουμε και αντιτασσόμαστε με όλη μας την ύπαρξη στις προσπάθειες που καταβάλλονται προκειμένου να φανεί ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό μας Ναυτικό έχουν απομακρυνθεί από αυτές τις αξίες και τη σύγχρονη ρότα που χάραξε ο Ατατούρκ. Διαφορετικά, η Τουρκική Δημοκρατία, όπως δείχνει και η ιστορία, θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπη με θανάσιμους κινδύνους και επικίνδυνα γεγονότα, που θα έθεταν σε κίνδυνο την εθνική της ασφάλεια.
Είναι απαραίτητο το προσωπικό του πολεμικού ναυτικού, που είναι ο προστάτης της Πατρίδας και της Γαλάζιας Πατρίδας και έχει ένα ένδοξο παρελθόν που αναδύεται από τους κόλπους του τουρκικού έθνους, να γαλουχείται σύμφωνα με τις αρχές και τις επαναστατικές αξίες του Ατατούρκ. Είμαστε δίπλα στους βασανισμένους Τούρκους Ναυτικούς μας που υπηρετούν με αφοσίωση σε κάθε γωνιά της χώρας μας στη θάλασσα, στη ξηρά, στον αέρα, σε ζώνες ασφαλείας στο εσωτερικό και πέραν των συνόρων, και προστατεύουν με όλη τους την ψυχή τα δικαιώματα και συμφέροντα της Γαλάζιας Πατρίδας».
Πολιτική αναστάτωση από τη στρατιωτική παρέμβαση
Η δήλωση αυτή προκάλεσε έντονη πολιτική αναστάτωση στην Τουρκία και υπόνοιες για νέα στρατιωτική παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Σύσσωμη η κυβέρνηση στρέφεται κατά των ναυάρχων, κάνοντας λόγο ακόμη και για ‘οσμή πραξικοπήματος’.
Ο εθνικιστής ηγέτης και κυβερνητικός εταίρος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ζήτησε το «ξήλωμα» των βαθμών και των γαλονιών των απόστρατων ναυάρχων.
Αντίστοιχα, ο υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, απαντώντας μέσω twitter στους απόστρατους ναυάρχους, ζήτησε από τους Τούρκους αξιωματικούς να σεβαστούν τη στολή τους και τις αρχές της δημοκρατίας και να μην ανακατεύονται στην πολιτική.
«Το μεγάλο τουρκικό έθνος είναι ερωτευμένο με τη στολή. Είναι τιμή να φοράς αυτή τη στολή. Κι ακόμη μεγαλύτερη τιμή να φέρεις αυτήν την τιμή και μετά την αποστρατεία. Τιμούμε πάντα όσους είναι πιστοί στη δημοκρατία, στο κράτος και στο έθνος και δεν χρησιμοποιούν τα γαλόνια και τις στολές τους αντικείμενο πολιτικής... Ή για άλλους σκοπούς…»
O εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν, σε ανάρτησή του στο twitter, όπως και ο πρόεδρος της τουρκικής βουλής έκαναν λόγο για «οσμή πραξικοπήματος».
«Η δήλωση μιας ομάδας απόμαχων στρατιωτικών φέρνει στο νου περιόδους χούντας και μόνο γελοία και άθλια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Ας μάθουν ότι το σεπτό έθνος μας και οι εκπρόσωποί του δεν θα ανοίξουν ποτέ το δρόμο σε αυτή την νοοτροπία και τους λάτρεις της», ανέφερε ο Καλίν.
Ο πρόεδρος της τουρκικής βουλής αντίστοιχα έγραψε ότι πίσω από τους ναυάρχους βρίσκεται πάλι ο ιμάμης Φετουλάχ Γκιουλέν:
«Το ηρωικό μας έθνος έθαψε όχι μόνο τους συνωμότες πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου, αλλά και όλους τους θιασώτες της χούντας, οι οποίοι γνωρίζουμε ότι τροφοδοτούνται από την ίδια πηγή».
Εξ ίσου αιχμηρός και ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φαχρετίν Αλτούν, που έκανε λόγο για «Πέμπτη φάλαγγα».
«Κοιτάξτε τη δουλειά σας! Στις 15 Ιουλίου (σ.σ. 2016 κατά την απόπειρα πραξικοπήματος) αυτό το έθνος έδειξε σε όλους πώς νίκησε του επίδοξους πραξικοπηματίες. Ποιοι είστε εσείς; Μάθετε ποια είναι η θέση σας! Η Τουρκία είναι κράτος δικαίου. Από πού προκύπτει το δικαίωμα να κουνάτε το δάχτυλο στους νόμιμους εκπροσώπους της εθνικής βούλησης; Οι υποστηρικτές της κηδεμονίας δεν θα θέσουν ξανά σε κίνδυνο τη δημοκρατία μας. Τα αποτυχημένα πιόνια ξένων παικτών δεν θα μπορέσουν να εμποδίσουν την αναπτυσσόμενη και ισχυρή Τουρκία».
Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας με ανακοίνωσή του κρατά αποστάσεις από τους απόστρατους ναυάρχους και αναφέρει:
«Η δημοσιοποίηση μιας τέτοιας δήλωσης δεν έχει καμία άλλη σκοπιμότητα παρά να πλήξει τη δημοκρατία μας και να επηρεάσει αρνητικά το ηθικό και τα κίνητρα των ενόπλων δυνάμεων μας και να κάνει ευτυχείς του εχθρούς μας. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η ανεξάρτητη δικαιοσύνη μας θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο. Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις που έχουν πλήρη συνείδηση και γνώση για τα οφέλη και ζημίες από τις διεθνείς συνθήκες δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται ως εργαλείο για να ικανοποιήσουν τις φιλοδοξίες και προσωπικές επιθυμίες εκείνων που στερούνται οποιουδήποτε καθήκοντος και ευθύνης».
Η αντιπολίτευση χαιρετίζει
Η αντιπολίτευση χαιρέτισε τη δήλωση των 103 απόστρατων ναυάρχων.
Εκπρόσωπος της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε ανάρτηση στο Τουίτερ αναφέρει «αυτοί οι ναύαρχοι που επικρίνετε αντιστάθηκαν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. Συγχαίρω την πατριωτική απόφαση των ναυάρχων».
Εκπρόσωπος του Καλού Κόμματος της Μεράλ Ακσενέρ που είναι και στρατιωτικό γιατρός, έγραψε σε ανάρτησή του:
«Βάζω και εγώ την υπογραφή μου Στην κοινή δήλωση. Έχουμε βαρεθεί αυτή την παράνοια του στρατιωτικού πραξικοπήματος».
Σύμβαση Μοντρέ
Η Σύμβαση του Μοντρέ για το καθεστώς των Στενών είναι μια συμφωνία του 1936 που δίνει στην Τουρκία τον έλεγχο των στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων και ρυθμίζει τη διέλευση των πολεμικών πλοίων. Η Σύμβαση εγγυάται την ελεύθερη διέλευση μη στρατιωτικών πλοίων σε καιρό ειρήνης και περιορίζει τη διέλευση ναυτικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας.
Οι όροι της Σύμβασης υπήρξαν πηγή διαμάχης με την πάροδο των ετών, κυρίως ως προς τη στρατιωτική πρόσβαση της Σοβιετικής Ένωσης στη Μεσόγειο.
Η συζήτηση για την πιθανότητα η Τουρκία να αποσυρθεί και από τη Συνθήκη του Μοντρέ με προεδρικό διάταγμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πυροδοτήθηκε ύστερα από αναφορά του προέδρου της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, Μουσταφά Σεντόπ, σε τηλεοπτική συνέντευξη στο δίκτυο «ΧαμπερΤουρκ, ότι ο Τούρκος πρόεδρος έχει τη δικαιοδοσία να αποσύρει τη χώρα του από τη Συνθήκη του Μοντρέ (όπως έκανε και με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης).
Διαβάστε επίσης: Ερντογάν: Βλέπει «απειλή πραξικοπήματος» πίσω από επιστολή αποστράτων
