Στις βρετανικές εκλογές της 12ης Δεκεμβρίου 2019 αυξήθηκαν σημαντικά τα ποσοστά των συντηρητικών και εθνικιστικών δυνάμεων. Όμως, μια δεύτερη ανάγνωση των αποτελεσμάτων στις τέσσερις πολιτείες που συναποτελούν το κράτος, δείχνουν τους ολότελα διαφορετικούς λόγους που συνέβη αυτό.

Οι εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο έδωσαν μια ισχυρότατη εντολή στον Πρωθυπουργό Boris Johnson. Το Συντηρητικό κόμμα απέκτησε την απόλυτη πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, υποσχόμενη «έγκαιρη» υλοποίηση του Brexit στις 31 Ιανουαρίου. Ήττα υπέστησαν το Εργατικό Κόμμα, καθώς και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες.

Μια δεύτερη, λεπτομερής ανάγνωση, όμως, από τα αποτελέσματα των αντιπροσώπων από τις τέσσερις συνιστώσες πολιτείες που συναποτελούν το Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνει και μια άλλη διάσταση των πραγμάτων.

Οι Συντηρητικοί αύξησαν θεαματικά τα ποσοστά τους στην Αγγλία, πράγματα που δείχνει μια συντηρητική στροφή της αγγλικής κοινωνίας. Αυτό σχετίζεται κυρίως με την υλοποίηση του Brexit και τον σεβασμό στην ετυμηγορία του δημοψηφίσματος, που χαρακτηρίστηκε ως το απόλυτο δημοκρατικό πείραμα στην ιστορία της Βρετανίας.

Εξέχουσας σημασίας πρέπει να θεωρηθούν οι εξελίξεις στη Σκωτία, με τον θρίαμβο του Scottish National Party. Το εθνικιστικό κόμμα έλαβε 45% των ψήφων. Στη Σκωτία, η εκλογική δύναμη των Συντηρητικών ήταν παραδοσιακά πολύ χαμηλή, από τον καιρό της Μάργκαρετ Θάτσερ και της εξουθενωτικής οικονομικής πολιτικής της τελευταίας. Σε αυτές τις εκλογές, τόσο οι Συντηρητικοί όσο και οι Εργατικοί, έχασαν από 7 και 6 έδρες αντίστοιχα. Οι δε, Φιλελεύθεροι, διατήρησαν μεν τις 4 έδρες που είχαν, έχασαν όμως την έδρα της προέδρου του κόμματος Jo Swinson, πράγμα που θα οδηγήσει στην παραίτησή της. Αυτό καταδεικνύει πως, παρά τη θέση τους κατά ή υπέρ του Brexit, όλα τα κόμματα που αντιτίθενται στην ανεξαρτησία της Σκωτίας, δεξιά, αριστερά και κεντρώα, έχουν υποστεί σημαντική εκλογική απώλεια.

Η πιο πάνω εξέλιξη ανοίγει τον δρόμο στην εθνικίστρια ηγέτη Nicola Sturgeon να απαιτήσει τη διοργάνωση ενός δεύτερου δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία της Σκωτίας. Η απαίτηση για «indyref2», αποτελεί λάβαρο του SNP από την επαύριον του σκωτικού δημοψηφίσματος του Σεπτεμβρίου του 2014, όπου η ανεξαρτησία απορρίφθηκε με 55.3%. Στο τότε δημοψήφισμα, υπέρ του ΟΧΙ στην ανεξαρτησία, τάχθηκαν οι Συντηρητικοί, οι Εργατικοί, οι Φιλελεύθεροι και το κόμμα UKIP του Nigel Farage. Κατά τάχθηκαν επίσης μια σειρά από άλλα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα, από το Κομμουνιστικό Κόμμα Βρετανίας μέχρι το ακροδεξιό British National Party.

Στη Σκωτία ψήφισαν μεν υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά αυτό έγινε με την προϋπόθεση πως η χώρα θα παρέμενε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό ήταν μάλιστα και ένα βασικό επιχείρημα της αντι-ανεξαρτησιακής ρητορικής των κομμάτων του Λονδίνου, συμπεριλαμβανομένων και των Συντηρητικών, που τότε κυβερνούσαν με Πρωθυπουργό τον David Cameron. Να σημειωθεί πως ο Cameron, ο οποίος επέτρεψε το δημοψήφισμα για το Brexit, είχε ταχθεί ο ίδιος υπέρ του Remain και της παραμονής στην ΕΕ. Ωστόσο, στις τελευταίες εκλογές ευχήθηκε επιτυχία στον Boris Johnson.

Ο Cameron πιθανόν να εξουσιοδότησε το δημοψήφισμα με την ελπίδα πως θα είχε το ίδιο αρνητικό αποτέλεσμα με το σκωτικό και έτσι να σκοτώσει τις φωνές για αποχώρηση από την ΕΕ. Τελικά, όχι μόνο δεν συνέβη αυτό, αλλά απελευθερώθηκαν και άλλες φυγόκεντρες δυνάμεις, ειδικά αυτές των κελτικών εθνικισμών, που πλέον μπορεί να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ και απογαλακτισμού από μια απομονωμένη Βρετανία όπου θα κυριαρχεί, ανεξέλεγκτα, το Λονδίνο.

Εξαιρετικής σημασίας είναι, επίσης, και τα αποτελέσματα στη Βόρεια Ιρλανδία, μια περιοχή της Βρετανίας που τον τελευταίο αιώνα θρήνησε πολλά θύματα κάθε φορά που αναζωπυρωνόταν η πολιτική βία. Για πρώτη φορά, το εκλογικό σώμα της πολιτείας έστειλε στο Λονδίνο περισσότερους εθνικιστές παρά «ενωτικούς» βουλευτές. Να σημειώσουμε πως στη Βόρεια Ιρλανδία, οι δυνάμεις του ιρλανδικού εθνικισμού (κυρίως καθολικοί) στηρίζουν την ενοποίηση της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας με τη Βόρειο Ιρλανδία σε μια ενιαία χώρα, ενώ οι «ενωτικοί» (unionists, κυρίως προτεστάντες) στηρίζουν την παραμονή της πολιτείας στο Ηνωμένο Βασίλειο και το βρετανικό Στέμμα.

Η προοπτική του Brexit θορύβησε και τις δύο πλευρές του συνόρου στην ιρλανδική νήσο, αφού οι τοπικές κοινότητες δεν θέλουν να δημιουργηθεί «σκληρό σύνορο» μεταξύ Ιρλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου. Το θέμα των ενδεχόμενων συνοριακών ελέγχων αποτέλεσε βασικό αγκάθι στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αφού θα μπορούσε να υπονομεύσει την ειρηνευτική συμφωνία του 1998.

Το Democratic Unionist Party, σύμμαχος των Άγγλων Συντηρητικών που τάχθηκε υπέρ του Brexit, πλήρωσε αυτή του θέση, αφού απώλεσε δύο έδρες. Το εθνικιστικό Sinn Fein διατήρησε τις 7 του έδρες. Δύο έδρες κέρδισε και το Social Democratic and Labour Party, μπαίνοντας στο βρετανικό κοινοβούλιο. Και τα δύο κόμματα του ιρλανδικού εθνικισμού τάχθηκαν κατά του Brexit. Ενδιαφέρον έχει πως στη βουλή μπαίνει με μια έδρα και η Alliance Party of Northern Ireland, μια φιλελεύθερη συμμαχία με πολιτικές ρίζες στην ενωτική παράταξη, η οποία ωστόσο τάχθηκε κατά του Brexit.

Τέλος, στην Ουαλία, το τοπικό εθνικιστικό κόμμα Plaid Cymru, διατήρησε τις τέσσερις του έδρες. Το Plaid Cymru επίσης πιστεύει στην ανεξαρτησία της Ουαλίας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.