Οι ηλεκτρονικές επικοινωνίες και τα τηλεφωνήματα ξένων πολιτικών και επισήμων που συμμετείχαν στις συνόδους του G20 στο Λονδίνο το 2009 παρακολουθούνταν από το Κυβερνητικών Κέντρο Πληροφοριών κατόπιν εντολής της βρετανικής κυβέρνησης του Γκόρντον Μπράουν, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian που επικαλείται απόρρητα έγγραφα.
Έγγραφα που έχουν αποκαλυφθεί από τον καταδότη της (αμερικανικής)Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, NSA, Edward Snowden, μαρτυρούν συστηματική παρακολούθηση των ξένων πολιτικών και αξιωματούχων που πήραν μέρος σε δύο συνόδους των G20 στο Λονδίνο το 2009, οι οποίοι έπεσαν θύματα συστηματικής παρακολούθησης των υπολογιστών τους και υποκλοπής των συνδιαλέξεων των τηλεφώνων τους κατόπιν οδηγιών των οικοδεσποτών τους, της Βρετανικής Κυβέρνησης δηλαδή. Μερικοί εκπρόσωποι, σύμφωνα πάντα με την Guardian, ξεγελάστηκαν ώστε να χρησιμοποιήσουν τα ίντερνετ καφέ που είχαν στηθεί από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες με στόχο να διαβάζουν τα ηλεκτρονικά μηνύματά τους.
Οι αποκαλύψεις αυτές δόθηκαν στην δημοσιότητα καθώς η Βρετανία ετοιμαζόταν σήμερα Δευτέρα να φιλοξενήσει μια ακόμη σύνοδο – αυτή την φορά των G8, όλα τα μέλη των οποίων έλαβαν μέρος στις συνόδους του 2009. Είναι πιθανόν οι αποκαλύψεις να οδηγήσουν σε εντάσεις ανάμεσα στους επισκέπτες εκπροσώπους που θα περιμένουν από τον Βρετανό πρωθυπουργό να εξηγήσει αν υπήρξαν στόχοι κατασκοπίας το 2009, κι αν η επιχείρηση θα επαναληφθεί κι αυτή την εβδομάδα. Οι αποκαλύψεις εγείρουν, επίσης, ερωτηματικά, σχετικά με τα όρια στις δραστηριότητες κατασκοπίας και παρακολούθησης ανάμεσα στο βρετανικό GCHQ και την αμερικανική αδελφή οργάνωση του National Security Agency, η πρόσβαση της οποίας σε τηλεφωνικά δεδομένα και στοιχεία του ίντερνετ έχει τύχει υπεράσπισης σαν αναγκαία για σκοπούς του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και του σοβαρού εγκλήματος.
Η κατασκοπία των G20 φαίνεται να έχει οργανωθεί για «ταπεινότερους» σκοπούς , για να εξασφαλιστούν πλεονεκτήματα στις συνόδους. Ονομασμένοι στόχοι περιλαμβάνουν από μακρόν συμμάχους όπως η Νότιος Αφρική κι η Τουρκία. Είχαν ανακύψει συχνά φήμες για το είδος της κατασκοπίας που λάμβανε χώρα σε διεθνείς συναντήσεις, αλλά σπάνια προέκυψαν τόσο εκτενή και τεκμηριωμένα στοιχεία γι’ αυτές, και σε τόση λεπτομέρεια.
Οι μαρτυρίες περιλαμβάνονται σε έγγραφα – χαρακτηρισμένα ως άκρως απόρρητα – που έχουν αποκαλυφθεί από τον καταδότη του NSA, Edward Snowden, και που περιήλθαν σε γνώση της Guardian. Αποκαλύπτουν ότι στην διάρκεια των συνόδων των G20, τον Απρίλιο και Σεπτέμβριο του 2009, το GCHQ χρησιμοποίησε «πρωτοποριακές τεχνικές παρακολούθησης», για να υποκλέψει επικοινωνίες ανάμεσα σε συνέδρους.
Αυτέςπεριλάμβαναν:
- • την δημιουργία ίντερνετ καφέ όπου χρησιμοποιούσαν ένα πρόγραμμα υποκλοπής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και λογισμικό σύνδεσης που επέτρεπε την κατασκόπευση της χρήσης των υπολογιστών από τους συνέδρους
- • την διείσδυση στην ασφάλεια των BlackBerrys των συνέδρων για να παρακολουθούν τα ηλεκτρονικά μηνύματα και τα τηλεφωνήματα
- • Προμήθεια στοιχείων και συνόψεων επί 24ώρου βάσεως σε 45 αναλυτές για το ποιός τηλεφωνούσε σε ποιόν στην σύνοδο
- • Στόχευση του Τούρκου Υπουργού Οικονομικών και πιθανόν 15 άλλων στο κόμμα του
- • Λήψη εκθέσεων από την προσπάθεια της NSA να κρυφακούσει τον Ρώσο ηγέτη, Ντμίτρυ Μεντνέντεφ, καθώς τα τηλεφωνήματά του περνούσαν μέσα από δορυφορικές συνδέσεις προς την Μόσχα
Τα έγγραφα δείχνουν ότι η επιχείρηση είχε εγκριθεί σε ανώτερο επίπεδο στην κυβέρνηση του τότε πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν, και ότι πληροφορίες, περιλαμβανομένων ενημερώσεων των ανώτερων συνέδρων περνούσε σε Βρετανούς υπουργούς. Ενημερωτικό έγγραφο της 20ης Ιανουαρίου 2009 καταγράφει συστάσεις από αξιωματούχους της GCHQ στον διευθυντή τους, Sir Iain Lobban, που σχεδίαζε να συναντήσει τον τότε Υπουργό Εξωτερικών, David Miliband. Οι αξιωματούχοι, συνόψιζαν τους σκοπούς του Μπράουν για την σύνοδο των ηγετών των G20 που θα άρχιζε στις 2 Απριλίου, και που είχε σαν σκοπό να ασχοληθεί με τις συνέπειες της τραπεζικής κρίσης του 2008. Το ενημερωτικό έγγραφο πρόσθετε: «Σκοπός του GCHQ είναι να διασφαλίσει ότι πληροφόρηση σχετική με τις επιδιώξεις της Προεδρίας της Βρετανικής Κυβερνήσεως στους G20 φτάνει στους «πελάτες» την κατάλληλη ώρα και σε μορφή που μπορούν να κάνουν την πιο πλήρη χρήση του.» Δύο έγγραφα μιλούν ανοικτά για προϊόντα της κατασκοπευτικής πληροφόρησης που δίδονται σε υπουργούς.»
Ένα άλλο έγγραφο συνοψίζει μια επίμονη προσπάθεια διείσδυσης στους υπολογιστές της Νοτίου Αφρικής, και καταγράφει ότι έχουν εξασφαλίσει πρόσβαση στο δίκτυο του Υπουργείου Εξωτερικών της, «διερευνώντας τις τηλεφωνικές γραμμές που χρησιμοποιούσε η Υπάτη Αρμοστεία στο Λονδίνο» και «απέσπασε έγγραφα που περιλάμβαναν ενημερώσεις από τους εκπροσώπους της Νοτίου Αφρικής στις συναντήσεις της Ομάδας των G20 και G8». (Η Νότιος Αφρική είναι μέλος των G20 κι έχει καθεστώς παρατηρητού στις συναντήσεις των G8.) Άλλα έγγραφα καταγράφουν επιτυχημένες προσπάθειες να διεισδύσουν στην ασφάλεια κινητών BlackBerry smartphones και να εξασφαλιστούν εκ των προτέρων αντίγραφα ενημερωτικών ανακοινώσεων για τις συνόδους των G20. «Διπλωμάτες στόχοι από όλα τα έθνη έχουν την πρακτική της χρήσης smartphones. Εκμεταλευτήκαμε την χρήση τους στις συνόδους των G20 πέρισυ».
Η επιχείρηση κράτησε για έξι τουλάχιστον μήνες. Ένα έγγραφο καταγράφει ότι τον Μάρτιο του 2009, τον μήνα πριν προσέλθουν οι ηγέτες στην σύνοδο, το GCHQ εργαζόταν στο επίσημο αίτημα να «παραδώσει ένα ζωντανό δυναμικό γράφημα των τηλεφωνημάτων όλων των συνέδρων – στόχων των G20 …και να συνεχίσουν μέχρι την σύνοδο των G20 (2 Aπριλίου).». Ένα άλλο έγγραφο καταγράφει ότι όταν οι Υπουργοί οικονομικών των G20 συνήλθαν στο Λονδίνο, τον Σεπτέμβριο, το GCHQ εκμεταλεύτηκε πάλι την ευκαιρία να κατασκοπεύσει τους συνέδρους, προσδιορίζοντας τον Τούρκο ΥΠΟΙΚ, Mehmet Simsek, σαν στόχο όπως κι άλλους 15 υφυπουργούς στην αντιπροσωπεία σαν «πιθανούς στόχους» κατασκοπείας. Το έγγραφο καταγράφει καθαρά έναν πολιτικό σκοπό, να «διακριβωθεί η θέση της Τουρκίας σε συμφωνίες από την σύνοδο του Λονδίνου τον Απρίλιο» και «η θέληση των G20».
Η συνάντηση των ΥΠΟΙΚ τον Σεπτέμβριο ήταν επίσης στόχος μιας νέας τεχνικής να παρασχεθεί μια ζωντανή έκθεση των τηλεφωνημάτων που έκαναν οι σύνεδροι και να δειχθεί όλη η δραστηριότητα σε γράφημα που προβλήθηκε σε οθόνη 15 τετ. μέτρων, στο κέντρο επιχειρήσεων του GCHQ, σε 45 ειδικούς αναλυτές που παρακολουθούσαν τους συνέδρους. «Για πρώτη φορά, αναλυτές είχαν μια πλήρη ζωντανή εικόνα του ποιος μιλούσε σε ποιόν κι η οποία ανανεωνόταν κι ενημερωνόταν αυτόματα.»
Την εβδομάδα μετά την συνάντηση του Σεπτεμβρίου, μια ομάδα αναλυτών έστειλαν ένα μήνυμα στο τμήμα του GCHQ που είχε οργανώσει την ζωντανή παρακολούθηση. «Ευχαριστούμε πολύ που είχατε την αίτηση έτοιμη για την συνάντηση των ΥΠΟΙΚ των G20 το περασμένο Σαββατοκύριακο». … Το πιλοτικό πρόγραμμα καταγραφής των τηλεφωνημάτων ήταν πολύ επιτυχές και έγινε καλά δεκτό σαν δείκτης της δραστηριότητας των συνέδρων.»
«Αποδείχθηκε χρήσιμο να σημειωθεί ποιού κράτους η αντιπροσωπεία ήταν δραστήρια πριν, στην διάρκεια και μετά την σύνοδο. Συνολικά, ένα πολύ πετυχημένο Σαββατοκύριακο με το κόλπο των τηλεφωνημάτων των συνέδρων.»
