Οι μεγάλες δυνάμεις και το Ιράν καταβάλλουν μία ύστατη προσπάθεια για την επίτευξη ιστορικής συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης πριν από το τέλος της σημερινής ημέρας και τη λήξη της προθεσμίας, ενώ τις μεγαλύτερες πιθανότητες συγκεντρώνει η προοπτική και νέας παράτασης των διαπραγματεύσεων.

Έπειτα από συνεχείς διαπραγματεύσεις εδώ και έξι ημέρες στις Βιένη, οι διαφωνίες των δύο πλευρών ως προς τα ζητήματα του εμπλουτισμού του ουρανίου από το Ιράν και της άρσης των δυτικών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης παραμένουν, μη επιτρέποντας την επίτευξη μίας συμφωνίας που θα δώσει τέλος στη διένεξη που διαρκεί εδώ και δώδεκα χρόνια.

Η προθεσμία λήγει τα μεσάνυκτα και κάθε πλευρά υπόσχεται ότι θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, χωρίς να αποκλείει την υπόθεση μίας πολιτικής διευθέτησης. "Επικεντρώνουμε τις δυνάμεις μας σε μία ύστατη προσπάθεια, μία μεγάλη προσπάθεια. Φυσικά , αν δεν τα καταφέρουμε, θα δούμε πώς να προχωρήσουμε στη συνέχεια", δήλωσε από την αυστριακή πρωτεύουσα ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Φίλιπ Χάμοντ,.

Ομως, αυτό το "στη συνέχεια" έχει ήδη αρχίσει κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι και ο ιρανός ομόλογός του Τζαβάντ Ζαρίφ έχουν πληθύνει τις κατ΄ιδίαν συναντήσεις και έχουν ήδη συζητήσει μαζί διαφορετικά σενάρια για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων.

Η διάρκεια της παράτασης των συνομιλιών δεν είναι γνωστή, αλλά ιρανική πηγή έκανε λόγο για "έξι μήνες ή έναν χρόνο".

Ωστόσο, η παράταση των διαπραγματεύσεων περικλείει πολιτικό ρίσκο για τον μετριοπαθή πρόεδρο του Ιράν Χασάν Ροχανί και για τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Και οι δύο είναι αντιμέτωποι με τους "σκληρούς", οι οποίοι τόσο στην Ουάσινγκτον, όσο και στην Τεχεράνη , επιδιώκουν να σαμποτάρουν τη συμφωνία, σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Κέλσι Ντάβενπορτ.

Η ομάδα "5+1" (ΗΠΑ,Γερμανία, Κίνα, Γαλλία Βρετανία και Ρωσία) απαιτεί από το Ιράν να περιορίσει τις ικανότητες εμπλουτισμού ουρανίου ώστε να αποκλεισθεί κάθε δυνατότητα κατασκευής πυρηνικού όπλου από την Τεχεράνη. Το Ιράν, που επιμένει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα είναι αποκλειστικά μη στρατιωτικού χαρακτήρα, διεκδικεί πλήρη δικαιώματα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας και ζητεί την άρση των δυτικών κυρώσεων που πνίγουν την οικονομία του.

Οι πλευρές διαπραγματεύονται με βάση την προσωρινή συμφωνία της Γενεύης (Νοέμβριος 2013), η ισχύς της οποίας παρατάθηκε μία πρώτη φορά τον Ιούλιο, και προβλέπει το πάγωμα των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν με αντάλλαγμα την μερική άρση των οικονομικών κυρώσεων.

Η παράταση του καθεστώτος αυτού θα είναι το μικρότερο κακό, δήλωσε ιρανική πηγή, εξηγώντας ότι το χειρότερο είναι η διαμόρφωση "ενός κλίματος αντιπαράθεσης με κλιμάκωση από την μία και την άλλη πλευρά. Για παράδειγμα, μία ιρανική απάντηση προς την επιβολή νέων κυρώσεων με την ανάπτυξη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Ολοι οι υπουργοί Εξωτερικών των "5+1" βρίσκονται στη Βιένη, καθώς και ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας έφθασε τη νύκτα στην αυστριακή πρωτεύουσα για να είναι παρών στην τελική ευθεία των διαπραγματεύσεων.

Αφού είχε την έκτη σε διάστημα τριών ημερών συνομιλία του με τον Τζαβάντ Ζαρί, και έπειτα από σειρά τηλεφωνικών επικοινωνιών με τους συμμάχους των ΗΠΑ, ο Τζον Κέρι είχε χθες συνομιλία με τον ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ. Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς, ο βρετανός ομόλογός του Φίλιπ Χάμοντ και η διαπραγματεύτρια της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κάθριν Αστον είχαν τη συνέχεια δείπνο εργασίας με τον αμερικανό ομόλογό τους.

Εντείνοντας την πίεση επί της Τεχεράνης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC που μεταδόθηκε χθες ότι "έχει στο πλευρό του το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, ενώ από την πλευρά του , ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν θα έχει σήμερα τηλεφωνική συνομιλία με τον ιρανό πρόεδρο Χασάν Ροχανί, σύμφωνα με το πρακτορείο TASS.

Ομως, ποιο θα είναι το πλαίσιο μίας παράτασης; Σύμφωνα με την Κέλσι Ντάβενπορτ, μία πολύμηνη παράταση "δεν θα είχε καμία πιθανότητα" επιτυχίας. Σύμφωνα με την αναλύτρια της Arms Control Association, το πιο ρεαλιστικό σενάριο θα είναι μία βραχυχρόνια παράταση που θα δώσει την ευκαιρία για την επεξεργασία των λεπτομερειών μίας συμφωνίας, εάν υπάρξει ικανή πρόοδος μέχρι το τέλος της σημερινής ημέρας.

Το νομικό πλαίσιο θα μπορούσε να είναι η παράταση της ισχύος της συμφωνίας της Γενεύης ή μία απλή χρονική παράταση για την επεξεργασία των λεπτομερειών μίας μελλοντικής συμφωνίας. Αυτό το δεύτερο σενάριο προϋποθέτει ότι οι δύο πλευρές θα έχουν αναλάβει μέχρι τα μεσάνυκτα σαφείς και στοιχειοθετημένες δεσμεύσεις.

Η επίτευξη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης θα ανακούφιζε την ιρανική οικονομία, κυρίως χάρη στην άρση του δυτικού εμπάργκο επί του πετρελαίου. Θα πρόσφερε προοπτικές εξομάλυνσης των σχέσεων ανάμεσα στη Δύση και το Ιράν, έως και σχέσεις συνεργασίας ως προς το Ιράκ και τη Συρία.

Ωστόσο, η παράταση των διαπραγματεύσεων παίζει το παιγνίδι των πολέμιων της συμφωνίας και των αντιτιθέμενων στην έξοδο από την κρίση, τόσο στη Δύση, όσο και στο Ιράν.

Στο αμερικανικό Κονγκρέσο υπάρχουν βουλευτές που υποστηρίζουν την επιβολή επιπλέον κυρώσεων κατά της Τεχεράνης. Από τον Ιανουάριο οι Ρεπουμπλικανοί θα ελέγχουν καθ΄ολοκληρίαν το Κονγκρέσο των ΗΠΑ περιορίζοντας τα περιθώρια ελιγμών του Μπαράκ Ομπάμα.

Ταυτόχρονα, η αποτυχία των συνομιλιών της Βιένης θα αποδυνάμωνε τη θέση του μετριοπαθούς Χασάν Ροχανί, ο οποίος έχει ποντάρει μεγάλο μέρος της πολιτικής του αξιοπιστίας του στην επιτυχία της πολιτικής ανοίγματος προς τη Δύση.

Πηγή: ΑΠΕ