Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC) υπήρξε ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια γεωοικονομικής διασύνδεσης του 21ου αιώνα. Σύμμφωνα με σχετική ανάλυση του Tommy Steiner Jewish Syndicate (20/10/25)  Όταν ανακοινώθηκε στη Σύνοδο των G20 στο Νέο Δελχί τον Σεπτέμβριο του 2023, παρουσία του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, το όραμα ήταν σαφές: η ομαλοποίηση των αραβοϊσραηλινών σχέσεων θα μπορούσε να μετατραπεί σε μοχλό οικονομικής ενοποίησης και σταθερότητας.

Ο διάδρομος, που θα συνέδεε την Ινδία με την Ευρώπη μέσω του Περσικού Κόλπου και του Ισραήλ, θα αποτελούσε ένα ενιαίο πλαίσιο εμπορίου, υποδομών και στρατηγικής συνεργασίας, ενισχύοντας ταυτόχρονα την ειρήνη στη Μέση Ανατολή.

Ωστόσο, μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 και τον πόλεμο στη Γάζα, το έργο βρέθηκε σε αναστολή. Η ορμή που είχε δημιουργηθεί γύρω από το IMEC εξανεμίστηκε σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη.

Το Ισραήλ εκτός κάδρου

Σήμερα, δύο χρόνια μετά, η Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να συζητούν το μέλλον του διαδρόμου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω της πρωτοβουλίας Global Gateway, έχει θεσμοθετήσει τη συμμετοχή της.

Το Ισραήλ, όμως, φαίνεται να έχει μείνει εκτός συζήτησης. Κάποιοι εταίροι εξετάζουν εναλλακτικές διαδρομές που παρακάμπτουν το ισραηλινό έδαφος, ενώ άλλοι θεωρούν την Ιερουσαλήμ απορροφημένη από τα εσωτερικά της προβλήματα. Αυτή η αντίληψη, προειδοποιούν αναλυτές, αν δεν ανατραπεί, κινδυνεύει να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

 
Από το I2U2 στον IMEC

Το IMEC γεννήθηκε μέσα από τον μηχανισμό I2U2, μια τετραμερή πρωτοβουλία που εγκαινίασαν το 2022 οι ΗΠΑ, Ινδία, Ισραήλ και ΗΑΕ, με στόχο τη συνεργασία στην τεχνολογία, την ενέργεια και τις μεταφορές.
Η Ουάσιγκτον ήθελε να συνδέσει βασικούς συμμάχους της μέσω ενός δικτύου σιδηροδρόμων, λιμανιών και ψηφιακών υποδομών, προβάλλοντας μια “δυτική” απάντηση στην κινεζική Belt and Road Initiative.

Για το Ισραήλ, το IMEC αποτελούσε στρατηγική ευκαιρία:

• να εδραιώσει τη συνεργασία με την Ινδία και τα κράτη του Κόλπου,
• να αναβαθμίσει τη γεωοικονομική του θέση ως κόμβος ανάμεσα σε Ασία, Μέση Ανατολή και Ευρώπη,
• και να εδραιώσει το ρόλο του σε μια νέα, πολυπολική αρχιτεκτονική συνδεσιμότητας.

Οι νέες ισορροπίες στην Ευρώπη και τον Κόλπο

Ενώ το Ισραήλ παραμένει σιωπηλό, η Ευρώπη διεκδικεί ενεργό ρόλο στο σχέδιο. Η Γαλλία πρότεινε τη Μασσαλία, η Ιταλία την Τεργέστη και η Ελλάδα τον Πειραιά ως δυτικούς κόμβους του IMEC. Τελικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε τον συντονισμό του ευρωπαϊκού σκέλους μέσω της πρωτοβουλίας Team Europe, εντάσσοντας τον διάδρομο στο Global Gateway.
Ωστόσο, η ανάθεση της διαχείρισης σε διευθύνσεις (DGs) με περιορισμένη εμπειρία σε μεγάλα έργα υποδομών, καθώς και η επιφυλακτική στάση του DG MENA απέναντι στο Ισραήλ και τις Συμφωνίες του Αβραάμ, δημιουργούν προβληματισμό.

 
Ο ανταγωνισμός της Άγκυρας

Προστίθεται και ένας νέος παράγοντας: ο “Trump Route for International Peace and Prosperity (TRIPP)”, ένας εναλλακτικός διάδρομος που εγκαινιάστηκε το 2024 και συνδέει Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία και Τουρκία, με αποκλειστικά δικαιώματα ανάπτυξης υπό αμερικανική εποπτεία. Το έργο αυτό τοποθετεί την Τουρκία ως άμεσο αντίπαλο του IMEC και δυνητικά υπονομεύει τη συμμετοχή του Ισραήλ.

 «Η Ιερουσαλήμ πρέπει να κινηθεί τώρα»
Ο Tommy Steiner, πολιτικός διευθυντής του think tank SIGNAL Group, υπογραμμίζει ότι το Ισραήλ πρέπει να ανακτήσει τη θέση του στο IMEC πριν να είναι αργά: «Αν συνεχίσει να μένει θεατής, άλλοι θα καθορίσουν το μέλλον της περιοχής χωρίς αυτό», σημειώνει.

Ο Steiner προτείνει τη δημιουργία τριμερούς διαλόγου Ισραήλ–Ινδίας–ΗΑΕ, την επανενεργοποίηση του μηχανισμού I2U2 και τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου για το IMEC στην Εθνική Ασφαλεία του Ισραήλ, ώστε να υπάρξει συντονισμένη διπλωματική επανεκκίνηση.

 Μια νέα λογική συνεργασίας

Πέρα από τις υποδομές, το IMEC εκφράζει μια νέα πολυκεντρική και πραγματιστική προσέγγιση στη διεθνή συνεργασία – μια λογική που ταιριάζει στα ισραηλινά πλεονεκτήματα σε τεχνολογία, logistics και ασφάλεια.
Ήδη, το χερσαίο σκέλος του διαδρόμου, που ενώνει τα ΗΑΕ με τη Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία και το Ισραήλ, λειτουργεί πιλοτικά μέσω ιδιωτικών δικτύων μεταφορών και logistics εφαρμογών.

«Το Ισραήλ δεν έχει την πολυτέλεια να περιμένει», προειδοποιεί ο Steiner προσθέτοντας  «Η επαναδραστηριοποίησή του στο IMEC δεν είναι επιλογή – είναι στρατηγική αναγκαιότητα».