Παρά την αυστηρή νομοθεσία που απαγορεύει τη χρήση ψυχεδελικών ουσιών στη Νότια Αφρική, μια νέα «παράλληλη βιομηχανία θεραπείας» ανθίζει στο Κέιπ Τάουν. Αυτοαποκαλούμενοι σαμάνοι και «πνευματικοί οδηγοί» προσφέρουν τελετουργικές συνεδρίες με ψιλοκυβίνη (τα λεγόμενα «μαγικά μανιτάρια») και MDMA (έκσταση), προωθώντας τες ως εναλλακτικές θεραπείες για κατάθλιψη, άγχος και μετατραυματικό στρες. Οι πρακτικές αυτές παραμένουν παράνομες και όποιος καταδικαστεί για εμπορική χρήση αντιμετωπίζει έως 25 χρόνια φυλάκιση ή υψηλά πρόστιμα.

Ο 53χρονος φωτογράφος Στιούαρτ Ντοντς συμμετείχε σε μια τέτοια τελετή, πληρώνοντας περίπου 2.000 δολάρια για ένα «ταξίδι ίασης» σε καλύβα στο δάσος. Υποστηρίζει ότι αναζητεί ψυχική ισορροπία μετά τον θάνατο της μητέρας του και έναν επώδυνο χωρισμό. Τη συνεδρία καθοδήγησε η Μέγκαν Χάρντι, που αυτοπροσδιορίζεται ως «γυναίκα του φαρμάκου». Η ίδια λαμβάνει μικρές δόσεις των ίδιων ουσιών ώστε να «συντονίζεται ενεργειακά» με τον ασθενή, πρακτική που χαρακτηρίζει ως «δίκαιη πολιτική ανυπακοή».

Κατά τη διάρκεια της τελετής –η οποία καταγράφηκε από το BBC– η Χάρντι και η βοηθός της καίνε βότανα, ψάλλουν και «καθαρίζουν την ενέργεια» του ασθενούς με φτερά πουλιών. Ο Ντοντς, φορώντας μάσκα ματιών, εναλλάσσεται ανάμεσα σε καταστάσεις ηρεμίας και σπασμών. Όταν του προσφέρεται επιπλέον δόση MDMA, απαντά αβέβαια, κάτι που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη συναίνεση υπό την επήρεια ουσιών.

Η ψυχίατρος Δρ Μαρσέλ Στάστνι, πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, προειδοποιεί ότι «όταν κάποιος βρίσκεται υπό την επήρεια ψιλοκυβίνης ή MDMA, δεν είναι σε επαφή με την πραγματικότητα». Καταγγέλλει επίσης σοβαρές παραβιάσεις ορίων σε τέτοιες ανεξέλεγκτες πρακτικές και κάνει λόγο για «επικίνδυνη έκρηξη» ψευδοθεραπευτών στο διαδίκτυο.

Άλλες περιπτώσεις καταδεικνύουν τους κινδύνους: η πρώην οδηγός Σονέτ Χιλ περιγράφει πώς ένας ασθενής υπό την επήρεια Ιμπογαΐνης (ουσία από φυτά της Κεντρικής Αφρικής) έγινε βίαιος και αποπειράθηκε να τη στραγγαλίσει. Σε άλλη υπόθεση, 26χρονος ασθενής πέθανε έπειτα από χορήγηση Ιμπογαΐνης σε παράνομο κέντρο αποτοξίνωσης από οδοντίατρο, ο οποίος αργότερα καταδικάστηκε για ανθρωποκτονία από αμέλεια.

Παρά τα τραγικά περιστατικά, το ρεύμα των ψυχεδελικών θεραπειών εξαπλώνεται. Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι πρόκειται για «πνευματικά ταξίδια» που μπορούν να θεραπεύσουν βαθιά ψυχικά τραύματα· οι ειδικοί, ωστόσο, αντιτείνουν ότι πρόκειται για επικίνδυνα πειράματα χωρίς ιατρική επίβλεψη, που συχνά αφήνουν τους συμμετέχοντες με μακροχρόνιες ψυχικές διαταραχές.

Ο ίδιος ο Ντοντς δηλώνει στο τέλος της εμπειρίας ότι δεν αισθάνεται θεραπευμένος, αλλά πιστεύει πως βρίσκεται «στο σωστό δρόμο» και σκοπεύει να το ξανακάνει.

«Ήθελα να γνωρίσω τον εαυτό μου καλύτερα», λέει. «Νιώθω ότι κάτι μέσα μου άνοιξε».

Η υπόθεση φωτίζει ένα παγκόσμιο φαινόμενο: την αυξανόμενη στροφή ανθρώπων προς ψυχεδελικά «τελετουργικά θεραπείας» εκτός ιατρικού πλαισίου — ανάμεσα στην πνευματικότητα, την απελπισία και τον κίνδυνο.