Μεγάλη συζήτηση προκαλέσει στις Βρυξέλλες και σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ισότητα LGBTIQ+ 2026–2030, η οποία προτείνει τη δυνατότητα νομικής αναγνώρισης φύλου χωρίς ηλικιακούς περιορισμούς.

Σύμφωνα με το έγγραφο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, η Επιτροπή δηλώνει ότι θα «υποστηρίξει την ανάπτυξη διαδικασιών νομικής αναγνώρισης φύλου βάσει αυτοπροσδιορισμού, χωρίς ιατρικές προϋποθέσεις ή όρια ηλικίας». Η πρόταση έρχεται σε αντίθεση με την ισχύουσα νομοθεσία σε αρκετά κράτη-μέλη, όπου η αλλαγή φύλου απαιτεί ιατρική γνωμάτευση ή δικαστική απόφαση.

Στο έγγραφο γίνεται επίσης λόγος για απαγόρευση των “θεραπειών μεταστροφής” και άλλων επιβλαβών πρακτικών (όπως μη συναινετικές επεμβάσεις σε ίντερσεξ άτομα).

Μεταξύ άλλων προβλέπεται η ενίσχυση αναγνώρισης οικογενειών “ουράνιου τόξου” μεταξύ κρατών-μελών, με στόχο κοινά πρότυπα για τη νομική αναγνώριση γονεϊκότητας.

Η Κομισιόν αναφέρει ότι «οι απαιτήσεις για τη νομική αναγνώριση φύλου διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών» και πως θα προωθήσει «ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών» για την εναρμόνιση των διαδικασιών. Ωστόσο, οι επικριτές της πρωτοβουλίας κάνουν λόγο για επικίνδυνη ιδεολογικοποίηση και περιορισμό της ελευθερίας λόγου των γυναικών.

Η οργάνωση Sex Matters στη Βρετανία χαρακτήρισε τη στρατηγική «ψυχρή και ανησυχητική», με την επικεφαλής της Μάγια Φόρστατερ να δηλώνει στην Telegraph:

«Η στρατηγική αυτή προωθεί τον νομικό αυτοπροσδιορισμό φύλου για παιδιά κάθε ηλικίας και την απαγόρευση της ψυχοθεραπείας για παιδιά που αντιμετωπίζουν σύγχυση ταυτότητας. Πρόκειται για ένα επικίνδυνο σχέδιο που πλήττει γυναίκες, παιδιά και ευάλωτες ομάδες».

Παράλληλα, το Athena Forum, ευρωπαϊκή οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών, κατηγόρησε την ΕΕ ότι «σιωπά τις γυναίκες» και προειδοποίησε πως η υιοθέτηση της στρατηγικής θα δημιουργήσει έντονες κοινωνικές και νομικές αντιδράσεις.

Σήμερα, από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, μόνο 9 επιτρέπουν νομική αλλαγή φύλου μέσω αυτοπροσδιορισμού, ενώ 12 απαιτούν ιατρική τεκμηρίωση.

Αν και το σχέδιο δεν έχει ακόμη εγκριθεί από τα εθνικά κοινοβούλια, προβλέπει κυρώσεις σε κράτη ή περιφέρειες που αρνούνται να εφαρμόσουν τις ευρωπαϊκές «αξίες ισότητας», συμπεριλαμβανομένης της αναστολής χρηματοδότησης.