Για πρώτη φορά στην ιστορία των δεκαετιών μακράς αντιπαράθεσης, το Ισραήλ έπληξε άμεσα ζωτικές πετρελαϊκές και φυσικού αερίου υποδομές του Ιράν, προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία για κλιμάκωση της σύγκρουσης και αναστάτωση στις ενεργειακές αγορές.

 
Στο στόχαστρο οι καρδιές της ιρανικής ενεργειακής υποδομής

Μεταξύ των βασικών στόχων που επλήγησαν ήταν η αποθήκη καυσίμων Shahran, στα βορειοδυτικά της Τεχεράνης, και το διυλιστήριο Shahr-e Rey, στα νότια της πρωτεύουσας. Η Shahran αποτελεί βασικό κόμβο για τη διανομή καυσίμων στην ευρύτερη περιοχή της Τεχεράνης, ενώ το διυλιστήριο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα στη χώρα, με δυναμικότητα 225.000 βαρελιών την ημέρα.

Παράλληλα, ισχυρά πλήγματα δέχθηκε το κοίτασμα South Pars στον Περσικό Κόλπο – το μεγαλύτερο φυσικού αερίου στον κόσμο, το οποίο το Ιράν μοιράζεται με το Κατάρ. Οι επιθέσεις προκάλεσαν φωτιά και ζημιές σε μονάδες επεξεργασίας, με αποτέλεσμα τη διακοπή παραγωγής σε θαλάσσια πλατφόρμα που παράγει 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου ημερησίως.

Στην επαρχία Μπουσέρ, επλήγη και το εργοστάσιο επεξεργασίας φυσικού αερίου Fajr Jam, με την ιρανική κυβέρνηση να επιβεβαιώνει τις ζημιές και τη διακοπή λειτουργίας.

 
Αντίκτυπος στην οικονομία και τις αγορές

Οι επιθέσεις έχουν άμεσες συνέπειες στην εσωτερική οικονομία του Ιράν. Οι διακοπές παραγωγής και οι καταστροφές στις υποδομές οδηγούν σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος, ιδίως στις κεντρικές και νότιες επαρχίες. Η ιρανική κυβέρνηση εκτιμά ότι κάθε ημέρα διακοπών κοστίζει στην οικονομία περίπου 250 εκατομμύρια δολάρια.

Ταυτόχρονα, η πιθανότητα να προχωρήσει το Ιράν σε κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ – από όπου διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου – έχει σημάνει συναγερμό στις διεθνείς αγορές. Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν ήδη κατά 9% την πρώτη ημέρα των επιθέσεων, με αναλυτές να προβλέπουν περαιτέρω άνοδο.

Διαβάστε επίσης: LIVE: Φλέγεται η Μέση Ανατολή-Νέα ομοβροντία πυραύλων από Ιράν προς Ισραήλ

 
Κλιμάκωση της σύγκρουσης και απώλειες αμάχων

Η στρατιωτική αντιπαράθεση ξεκίνησε όταν το Ισραήλ πραγματοποίησε επιθέσεις σε στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, δολοφονώντας παράλληλα υψηλόβαθμους αξιωματικούς και επιστήμονες. Το Ιράν αντέδρασε με μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων και drones κατά ισραηλινών πόλεων.

Μέσα σε δύο ημέρες, οι απώλειες στο Ιράν ανέρχονται σε τουλάχιστον 80 νεκρούς – μεταξύ αυτών 20 παιδιά – και 800 τραυματίες. Στο Ισραήλ έχουν αναφερθεί 10 νεκροί και περισσότεροι από 180 τραυματίες.

 
Διεθνείς ισορροπίες και στρατηγική

Αναλυτές εκτιμούν ότι το Ισραήλ στοχεύει είτε σε αποσταθεροποίηση του ιρανικού καθεστώτος είτε στην αποδυνάμωση της στρατιωτικής του ισχύος. Η Ουάσινγκτον, αν και δεν έχει εμπλακεί άμεσα, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και δέχεται πιέσεις να πάρει θέση. Από την πλευρά του, το Ιράν έχει περιορισμένες επιλογές αντίδρασης, ενώ η διεθνής στήριξή του είναι ελάχιστη.

Το επόμενο διάστημα αναμένεται κρίσιμο, καθώς οι εντάσεις ανεβαίνουν και οι κίνδυνοι για ευρύτερη σύρραξη στη Μέση Ανατολή αυξάνονται. Οι οικονομικές και γεωπολιτικές συνέπειες αυτής της σύγκρουσης ίσως αποδειχθούν μακροχρόνιες.

Ανάλυση του οικονομολόγου Τάσου Γιασεμίδη στην Εκπομπή Πρωτοσέλιδο του Σίγμα.