Η Ευρώπη στρέφεται στην Άγκυρα για την άμυνα της ηπείρου
Στο όνομα της στρατηγικής αυταρκείας, η Ευρώπη απλώνει το χέρι εκεί όπου μέχρι χθες γύριζε την πλάτη: στρέφεται στην Τουρκία, αφήνοντας στην άκρη όλα τα δεοντολογικά και ηθικά εμπόδια του παρελθόντος.
Mετά από τριετή παύση, η Τουρκία και η ΕΕ θα καθίσουν εκ νέου σήμερα στο τραπέζι των διαβουλεύσεων για την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνα, με προγραμματισμένη συνάντηση στις Βρυξέλλες, όπως αποκάλυψε τουρκική διπλωματική πηγή.
Επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας θα είναι ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Λεβέντ Γκιουμρουκτσού, ενώ την ευρωπαϊκή πλευρά θα εκπροσωπήσει ο Τσαρλς Φρις, αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.
Οι διαβουλεύσεις θα επικεντρωθούν στις τρέχουσες ευρωπαϊκές προκλήσεις για την ασφάλεια και τις τρέχουσες αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ, με τους Τούρκους αξιωματούχους να αναμένεται να τονίσουν τη σημασία της συμμετοχής της Τουρκίας, σύμφωνα με την πηγή, που επικαλείται το think tank Al-Monitor.
Θεσμική μεταμόρφωση της σχέσης ΕΕ–Τουρκίας
Η σημερινή συνάντηση σε επίπεδο επίσημων αξιωματούχων σηματοδοτεί την ενίσχυση της θεσμικής -πλέον- διάστασης στη συνεργασία ΕΕ–Τουρκίας στον τομέα της άμυνας. Η Άγκυρα, με συνέπεια, πιέζει για είσοδο στις ευρωπαϊκές αμυντικές δομές. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η ΕΕ δείχνει να εγκαταλείπει τις μακροχρόνιες επιφυλάξεις της —είτε λόγω του ιστορικού της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε λόγω της εσωτερικής πολιτικής έντασης με τις μαζικές συλλήψεις δημάρχων της αντιπολίτευσης— και να ενδίδει στην ανάγκη της: ότι χρειάζεται την Τουρκία για την ασφάλειά της, τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι αποσύρει τη στρατιωτική του ‘ασπίδα’ από την Ευρώπη.
Το Αιγαίο ως ‘αγκάθι’
Βέβαια ακόμη, η επιθυμία της Άγκυρας να ενταχθεί στις ευρωπαϊκές αμυντικές δομές παραμένει σε εκκρεμότητα, καθώς τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό εξακολουθούν να λειτουργούν ως πολιτικά φρένα, όπως υπενθυμίζει η τουρκική πολιτική ανάλυση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταστήσει σαφές ότι η στήριξη της Ελλάδας για πρόσβαση της Τουρκίας στο νέο ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο SAFE (ύψους 170 δισ. δολαρίων) εξαρτάται από τη στάση της Άγκυρας στο Αιγαίο. Η Ελλάδα ζητά την άρση του casus belli, δηλαδή της απειλής πολέμου που διατηρεί η Τουρκία εδώ και δεκαετίες, σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.
Μετατόπιση πλεύσης στην Ευρώπη
Παρά τις υφιστάμενες ενστάσεις και τα ανοιχτά διπλωματικά μέτωπα, η σημερινή συνάντηση αξιολογείται θετικά από την τουρκική πλευρά, καθώς εκλαμβάνεται ως σημάδι αλλαγής πλεύσης στην ευρωπαϊκή προσέγγιση και ως πρόθυμη αναγνώριση του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας.
Ο Αλπέρ Τζοσκούν, πρώην Τούρκος διπλωμάτης και ανώτερος συνεργάτης στο Carnegie Endowment for International Peace, σχολίασε στο Al-Monitor ότι «οι συνομιλίες αποτελούν ένδειξη μιας σιωπηρής αναγνώρισης της ανάγκης να δράσουμε από κοινού υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών πραγματικοτήτων».
Και πρόσθεσε:
«Εάν αυτή η συνάντηση χρησιμεύσει ως προοίμιο για την αναβίωση της κουλτούρας της τακτικής αλληλεπίδρασης μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις γεωπολιτικές και στρατηγικές εξελίξεις, τότε πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη».
