Νέες επινοήσεις για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ εισέρχονται στο δημόσιο διάλογο με το Κυπριακό, ωστόσο, να παραμένει το άλυτο «άγος» για την Άγκυρα.
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) για την Τουρκία, που δημοσιεύτηκε πριν συζητηθεί στην ολομέλεια του ΕΚ στο Στρασβούργο, εισηγείται για πρώτη φορά «νέες σχέσεις» αντί της πλήρους ένταξης.
Η τουρκική πολιτική ανάλυση, όπως αυτή διατυπώνεται στα φιλοκυβερνητικά μέσα, αντιμετωπίζει την ευρωπαϊκή πρόταση όχι ως βελτιωτική, αλλά ως αρνητική. Η τουρκική ερμηνεία της νέας πρότασης της ΕΕ κυμαίνεται μεταξύ καχυποψίας και απόρριψης, με την Κύπρο να συνεχίζει να προβάλλεται από την Τουρκία σε σημείο ατράνταχτου διχασμού μεταξύ Ευρώπης και Άγκυρας.
Ο στοχασμός για νέα μοντέλα σχέσεων
Σε ρεπορτάζ του Haber Global τονίζεται ότι «η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει το στόχο της πλήρους ένταξης», ενώ υπογραμμίζεται πως η απαίτηση για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας παραμένει αγεφύρωτο εμπόδιο.
Η DW στην Τουρκία αναφέρει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν ουσιαστικά παγώσει από το 2018 και πως το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές διευρύνεται. Στην έκθεση τονίζεται:
«Το ΕΚ καλεί την Τουρκία, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη της ΕΕ να εργαστούν για μια στενότερη, δυναμική και στρατηγική εταιρική σχέση», κάνοντας λόγο για «έναρξη ενός στοχασμού σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η τρέχουσα συμφωνία σύνδεσης μπορεί να καλύψει τα συμφέροντα όλων των μερών μέσω της επικαιροποίησής της και της ενίσχυσής της».
Και πάλι όμως, προβάλλεται ως όρος η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αναβίωση της «προνομιακής σχέσης» τύπου Μέρκελ
Ο Τούρκος καθηγητής, Καμέρ Κασίμ, εντοπίζει μια επιστροφή στο παλαιότερο, γερμανικής έμπνευσης, μοντέλο «προνομιακής σχέσης» και αποδοκιμάζει την αοριστία της πρότασης.
«Στη Γερμανία, κατά τη διάρκεια της καγκελαρίας της Μέρκελ, προτάθηκε μια νέα μορφή σχέσεων που ονομάζεται "προνομιακή εταιρική σχέση". Ωστόσο, υπάρχει Συμφωνία Τελωνειακής Ένωσης μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ. Ο στόχος αυτής της συμφωνίας ήταν η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Με μια τέτοια συμφωνία σε ισχύ, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε ποια θα είναι η νέα σχέση μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ».
Το Πρωτόκολλο της Άγκυρας ως τομή
Καίριο σημείο ρήξης παραμένει η Κύπρος και το πρόσθετο Πρωτόκολλο. Ο Καμέρ Κασίμ δηλώνει ότι «η Τουρκία είναι η πλευρά που ζητά την επικαιροποίηση, αλλά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτεί την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Συνθήκης της Άγκυρας. Το πρωτόκολλο αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση της Ε/Κ Διοίκησης της Νότιας Κύπρου από την Τουρκία. Ωστόσο, η Τουρκία έχει σαφή θέση επί του θέματος. Όσον αφορά το Πρωτόκολλο Εναρμόνισης, η Τουρκία δήλωσε: "Δεν αναγνωρίζω την Ε/Κ Διοίκηση ως Κυπριακή Δημοκρατία του 1960". Αυτό ήταν ένα θεμελιώδες σημείο ρήξης στις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ».
Μη ρεαλιστική θεώρηση από την ΕΕ, κατά την Άγκυρα
Ο Κασίμ επιμένει ότι η ΕΕ αγνοεί την πραγματικότητα της Κύπρου και επιλέγει να υιοθετεί τις ελληνικές και κυπριακές θέσεις.
«Αν κάποιος στην ΕΕ προτείνει μια 'διαφορετική σχέση', θα πρέπει επίσης να λύσει τέτοια προβλήματα. Επειδή η προσέγγιση του ΕΚ για την Κύπρο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Στο σχέδιο υπάρχουν τίτλοι όπως "αποκλειστική κυριαρχία" και "αποκλειστική ιθαγένεια". Ωστόσο, η κατάσταση στην Κύπρο απέχει πολύ από αυτό. Πιστεύω ότι η θέση της Τουρκίας σχετικά με τον στόχο της πλήρους ένταξης δεν θα αλλάξει. Πέρα από αυτό, πρόκειται για αβάσιμες, κενές προτάσεις που αντικατοπτρίζουν τις απόψεις της Ελλάδας και των 'Ε/Κ'. Οι αποφάσεις αυτές δεν είναι ούτως ή άλλως δεσμευτικές. Η ΕΕ πρέπει να αλλάξει την άποψή της για την Κύπρο».
«Η ΕΕ θέλει μόνο το στρατό της Τουρκίας»
Από την άλλη, ο πολιτικός επιστήμονας καθηγητής, Χασάν Κένι, βλέπει πίσω από τις δηλώσεις της ΕΕ την ανάγκη στρατιωτικής συνεισφοράς της Τουρκίας.
«Χρειάζονται μόνο το στρατό της Τουρκίας. Το ζήτημα της ένταξης έχει τελειώσει, αλλά το επαναφέρουν για να δημιουργήσουν μια νέα ελπίδα. Λένε: "Θέλουμε να σας δούμε ξανά στο ευρωπαϊκό σύστημα". Ωστόσο, αυτό δεν είναι ρεαλιστικό. Γιατί; Επειδή είναι εναντίον μιας μουσουλμανικής χώρας. Από τη μία πλευρά, θα μας ευχαριστήσουν για τους μετανάστες, από την άλλη, θα μας κρατήσουν έξω από το σύστημα, δεν υπάρχει τέτοια σχέση», δηλώνει.
