Ανησυχία, καχυποψία και γεωπολιτική άμυνα διακατέχει τον τουρκικό τύπο μετά τη νέα συνάντηση Νετανιάχου–Χριστοδουλίδη και τη συμφωνία της κυπριακο-ισραηλινής ενεργειακής συνεργασίας. Από την Τουρκία ερμηνεύεται όχι ως οικονομικό σχέδιο, αλλά ως κίνηση περικύκλωσης της Τουρκίας και εδραίωσης ενός δυτικού μετώπου αποκλεισμού στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η φιλο-κυβερνητική εφημερίδα Τουρκιγέ, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Θα πέσουν υπογραφές / Νότια Κύπρος και Ισραήλ συμφώνησαν για την ηλεκτρική ενέργεια», παρουσιάζει τη συνάντηση Χριστοδουλίδη–Νετανιάχου ως σταθμό στην ενεργοποίηση του διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC), με βασικό στόχο την ενεργειακή ένωση της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης και του Ισραήλ.

Η αναφορά στην πιθανή τριμερή Ελλάδας–Ισραήλ–Κύπρου, καθώς και στη συμφωνία για το κοίτασμα «Αφροδίτη», προβάλλεται ως απειλή για τα τουρκικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ενεργειακό μπλοκάρισμα στην Άγκυρα - Αναζωπυρώνεται η κριτική στον Ερντογάν

Πολύ πιο επιθετική είναι η στάση της εθνικιστικής εφημερίδας Αϊντινλίκ, η οποία με τον τίτλο «Συμμαχία προβληματικών γειτόνων / Η ενεργειακή σύνδεση είναι δικαιολογία, ο στόχος είναι η Τουρκία», ερμηνεύει το σύνολο των διπλωματικών και ενεργειακών κινήσεων ως μέτωπο με ρητό στρατηγικό στόχο την Τουρκία. Το ρεπορτάζ παρουσιάζει τον Χριστοδουλίδη να καλεί σε μια «αντι-τουρκική» συμμαχία, στην οποία εμπλέκονται πλέον ΗΠΑ και Ινδία. Η συμφωνία περιγράφεται ως μέρος ενός σχεδίου των ΗΠΑ για εναλλακτικό δρόμο απέναντι στο «One Belt One Road» της Κίνας, με οικονομικά και στρατιωτικά εργαλεία που αναβαθμίζουν τον άξονα Ισραήλ–Κύπρου–Ελλάδας.

Η Αϊντινλίκ επεκτείνει την ανάλυσή της και στις σχέσεις Ελλάδας–Ισραήλ, επισημαίνοντας τη στρατηγική αναβάθμιση με βάση τις συμφωνίες Μητσοτάκη–Νετανιάχου και αναδεικνύοντας την υποστήριξη του Ισραήλ στην ελληνική υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση. Σύμφωνα με την εφημερίδα, η υποστήριξη αυτή συνιστά παραβίαση των τουρκο-λιβυκών συμφωνιών, ενώ παρουσιάζει και την ενίσχυση των ΗΠΑ με το νέο νομοσχέδιο “American-Hellenic-Israeli Counterterrorism and Maritime Security Partnership in the Eastern Mediterranean Act of 2025”, το οποίο ανοίγει το δρόμο για μόνιμη στρατιωτική και ενεργειακή συνεργασία σε σχήμα 3+1, με άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο.

Από την "πολύτιμη μοναξιά" στη στρατηγική απελπισία;

Η τουρκική πολιτική ανάλυση βλέπει στο διάδρομο IMEC μια απειλή στρατηγικής απομόνωσης, με στόχο να εμποδιστεί η γεωοικονομική και γεωπολιτική διείσδυση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή. Οι λέξεις-κλειδιά: περικύκλωση, στρατηγικός αποκλεισμός, αντι-τουρκική συμμαχία, διατρέχουν όλα τα τουρκικά σχόλια.

Η συμφωνία και η συνάντηση μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν πέρασαν απαρατήρητες ούτε και από τις πιο επικριτικές φωνές της τουρκικής αντιπολίτευσης και του ακαδημαϊκού χώρου, που βλέπουν τις εξελίξεις αυτές ως το πιο πρόσφατο επεισόδιο μιας βαθιάς γεωπολιτικής μετατόπισης που αφήνει την Άγκυρα στο περιθώριο.

Ο τίτλος της εφημερίδας Μπιργκιούν - «Το τίμημα μιας εξωτερικής πολιτικής με γνώμονα την εξουσία: Όχι “πολύτιμη μοναξιά”, αλλά βαθιά απελπισία»— αποτυπώνει με ακρίβεια το κλίμα απογοήτευσης και κριτικής απέναντι στις επιλογές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Ιλχάν Ουζγκέλ, συντονιστής Εξωτερικής Πολιτικής του CHP, υπογραμμίζει πως η στρατηγική Ελλάδας και Κύπρου είναι συνεκτική, διαχρονική και προσαρμοσμένη στις εξελίξεις της περιοχής και του διεθνούς συστήματος, σε αντίθεση με την αντιφατική και προσωποπαγή πολιτική της Τουρκίας του AKP.

«Η επιδέξια στρατηγική που ακολουθούν συντονισμένα η Ελλάδα και η Νότια Κύπρος έχει οδηγήσει την Τουρκία σε απομόνωση στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά έχει επίσης φέρει τις χώρες της περιοχής του Κόλπου, όπου η Τουρκία προσπαθεί να ασκήσει επιρροή, πιο κοντά στην Ελλάδα και τη Νότια Κύπρο», σημειώνει ο Ιλχάν Ουζγκέλ.

Η τριμερής και η περιφερειακή μετατόπιση ισχύος

Η συνάντηση Χριστοδουλίδη–Νετανιάχου εντάσσεται σε έναν ευρύτερο γεωπολιτικό άξονα που συνδέει στρατηγικά την Ελλάδα, την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ισραήλ, με την ενεργή εμπλοκή των ΗΠΑ, αλλά και τη συνεργασία με Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η τουρκική αντιπολίτευση και πολλοί ακαδημαϊκοί βλέπουν σε αυτή την εξέλιξη το αποτέλεσμα της πολυετούς αποτυχίας της Τουρκίας να οικοδομήσει στρατηγικές σχέσεις με σταθερότητα και αξιοπιστία στην περιοχή.

Όπως σημειώνει ο Ουζγκέλ, η Τουρκία έχασε τη δυναμική της επιρροής στις χώρες του Κόλπου, ενώ ακόμη και δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας στρέφονται πλέον προς τη Λευκωσία, προχωρώντας στο άνοιγμα πρεσβειών και αρνούμενες να αναγνωρίσουν την "ΤΔΒΚ". Η απομόνωση της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο είναι εμφανής, και κατά την τουρκική κριτική, δεν πρόκειται για αποτέλεσμα διεθνούς συνωμοσίας, αλλά μιας εσωτερικής αποδιοργάνωσης στην εξωτερική πολιτική.

Πολιτική μπλοκ

Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, σύμφωνα με την τουρκική ανάλυση, έχουν επιλέξει από τη δεκαετία του 2010 μια στρατηγική πολιτικής μπλοκ, ευθυγραμμιζόμενες με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Η Τουρκία, αντίθετα, όπως σχολιάζει ο Ουζγκέλ, κινείται αποσπασματικά, χωρίς μακροπρόθεσμο σχέδιο, και με μοναδικό γνώμονα την επιβίωση της κυβέρνησης Ερντογάν.

Η επαναπροσέγγιση Ελλάδας–Ισραήλ, που χρονολογείται ήδη από την κρίση του Mavi Marmara, έχει πλέον εδραιωθεί σε στρατηγικά σχήματα συνεργασίας (όπως το 3+1 με τις ΗΠΑ), στα οποία η Τουρκία όχι μόνο δεν συμμετέχει, αλλά αντιμετωπίζεται ως παράγοντας αστάθειας. Οι ασκήσεις, οι στρατιωτικές συνεργασίες, οι κοινές ενεργειακές πρωτοβουλίες και οι συμφωνίες ασφαλείας (με ΗΠΑ και Γαλλία) εδραιώνουν τη θέση του ελληνοκυπριακού και ισραηλινού άξονα, την ώρα που η Άγκυρα μοιάζει να κινείται αμυντικά και χωρίς συμμάχους.

Η εσωτερική αποδυνάμωση ως εξωτερική ήττα

Η ουσία της τουρκικής αυτοκριτικής είναι ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας, κυρίως την τελευταία δεκαετία, υπήρξε επέκταση της εσωτερικής πολιτικής επιβίωσης του καθεστώτος. Όπως σημειώνει ο Ουζγκέλ, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αποδυναμώσει τους θεσμούς, περιορίσει το περιθώριο ελιγμών, και έδωσε την εικόνα μιας Τουρκίας έτοιμης για κάθε είδους συμβιβασμό, στερώντας της αξιοπιστία και κύρος.

Αυτό το έλλειμμα στρατηγικής, προβλεψιμότητας και θεσμικής συνοχής οδήγησε όχι μόνο σε διπλωματική απομόνωση, αλλά και σε στρατηγική απώλεια εδαφών επιρροής – από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τον αραβικό κόσμο και την Κεντρική Ασία.

Η τουρκική πολιτική ανάλυση, όπως αποτυπώνεται στο άρθρο του Ουζγκέλ, διαβάζει τη συνάντηση Νετανιάχου–Χριστοδουλίδη ως άλλη μία απόδειξη ότι η Τουρκία έχει χάσει έδαφος, συμμάχους και πρωτοβουλία.

«Τελικά, η Ελλάδα και η Νότια Κύπρος έγιναν πιο αποτελεσματικοί δρώντες στην περιοχή, με περιορισμένη ικανότητα σε σχέση με την Τουρκία. Σε αυτή τη διαδικασία, η Ελλάδα και η Νότια Κύπρος ξεκίνησαν πρώτα με χώρες, με τις οποίες η Τουρκία είχε προβλήματα, και στη συνέχεια εμβάθυναν τις σχέσεις τους με χώρες με τις οποίες η Τουρκία είχε καλές σχέσεις, όπως το Κατάρ και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας. Από τη μία πλευρά, οι Ε/Κ έπεισαν το Κατάρ, με το οποίο ο Ερντογάν έχει πολύ στενές σχέσεις, στον τομέα της ενέργειας και έδωσαν στην αμερικανική ενεργειακή γίγαντα Exxon Mobil άδεια για γεωτρήσεις στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου, και από την άλλη, ανέπτυξαν τις σχέσεις τους με τις δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας», όπως καταγράφει τις κινήσεις στη σκακιέρα της ανατ. Μεσογείου ο Ιλχάν Ουζγκέλ.

Τί έκανε η Τουρκία;

«Η κυβέρνηση του ΑΚΡ αρκέστηκε να παρακολουθεί τις αλλαγές στις περιφερειακές ισορροπίες και τις συνεργασίες της Ελλάδας και της Νότιας Κύπρου, οι οποίες επεκτάθηκαν σε συμμάχους που θεωρούσε στενούς», συμπεραίνει ο πολιτικός αναλυτής του CHP.

«Ως αντίδραση, εμπλέχθηκε στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη. Η κίνηση αυτή ήταν αναποτελεσματική. Συμφώνησε με τη Ρωσία για το σύστημα S400, το οποίο δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ, και τόσο η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα F35 όσο και η πώληση/παράδοση των αεροσκαφών F35 στην Τουρκία σταμάτησε. Και ο διορισμός του Χακάν Φιντάν ως Tούρκου υπουργού Εξωτερικών δεν οδήγησε σε σημαντική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική του AKP», εκτιμά ο Ουζγκέλ.

Αμερικανο-καταριανή γεώτρηση στο "5ο": νέα σπίθα στην Ανατολική Μεσόγειο

Και την ώρα που καταγγέλλεται ο στρατηγικός άξονα ΗΠΑ–Ινδίας–Ισραήλ–Κύπρου–Ελλάδας εναντίον της Τουρκίας, νέα φωτιά άναψε στα τουρκικά μέσα η ανάρτηση του αντιπροέδρου του CHP, Ντενίζ Γιαβουζγιλμάζ.

Ο Τούρκος αξιωματούχος καταγγέλλει πως το αμερικανικό γεωτρύπανο Valaris DS-9, υπό τη διαχείριση της ExxonMobil και της Qatar Energy, πραγματοποιεί εργασίες στο επίμαχο 5ο τεμάχιο της κυπριακής ΑΟΖ — μια περιοχή την οποία η Άγκυρα θεωρεί ότι εμπίπτει στη δική της υφαλοκρηπίδα.

«Αυτή τη στιγμή, το πλοίο γεωτρύπανο Valaris DS-9 βρίσκεται στο 5ο τεμάχιο στην Ανατολική Μεσόγειο!

Το πλοίο, το οποίο διαχειρίζεται η αμερικανική Exxon Mobile και η εταιρεία Qatar Energy, για λογαριασμό της Διοίκησης της Νότιας Κύπρου,

Πραγματοποιεί εργασίες και για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου που βρίσκονται κάτω από τον βυθό της υφαλοκρηπίδας της Τουρκίας στο 5ο Τεμάχιο. Δεν υπάρχει καμία επίσημη δήλωση από το AKP!», επισημαίνει στην ανάρτησή του στο Χ, το στέλεχος της τουρκικής αντιπολίτευσης.