Σε τροχιά περαιτέρω σύσφιξης κινούνται οι αμυντικές σχέσεις Ελλάδας και Ισραήλ, την ώρα που η τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο ενισχύει την κοινή τους στρατηγική αντίληψη για την ασφάλεια της περιοχής. Το Policy Brief του αμερικανικού think tank Foundation for Defense of Democracies (FDD), υπογεγραμμένο από τους Justin Leopold-Cohen και Ryan Brobst, καταγράφει τις νέες τάσεις στις τριμερείς ισορροπίες Ελλάδας–Ισραήλ–Τουρκίας και το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον.

Τουρκική επιθετικότητα από θάλασσα και αέρα

Το FDD σημειώνει ότι η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με κλιμακούμενες προκλήσεις:

– προειδοποιητικές βολές του ελληνικού Λιμενικού στις 18 Νοεμβρίου εναντίον τουρκικών αλιευτικών που αρνήθηκαν να εξέλθουν ελληνικών χωρικών υδάτων,

– είσοδο οπλισμένων τουρκικών F-16 στο FIR Αθηνών το Σεπτέμβριο,

– παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικό F-16 τον Οκτώβριο.

Παράλληλα, η Άγκυρα, μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, ενίσχυσε τη ρητορική και την πολιτική της στήριξης προς τη Χαμάς, επιτείνοντας την απόσταση με το Τελ Αβίβ.

Εξοπλισμοί, πυραυλικά συστήματα και η «Ασπίδα Αχιλλέας»

Στο επίκεντρο του ελληνικού εξοπλιστικού προγράμματος ύψους 27 δισ. ευρώ (2025–2035) βρίσκεται η ενίσχυση αποτρεπτικών δυνατοτήτων απέναντι στην Τουρκία. Σύμφωνα με το Policy Brief του FDD, η Ελλάδα:

– διαπραγματεύεται την αγορά 36 εκτοξευτών PULS από το Ισραήλ,

– εξετάζει την ένταξη ισραηλινών συστημάτων στην πολυεπίπεδη αντιαεροπορική «Achilles Shield»,

– έχει ήδη προμηθευτεί Heron, Orbiter-3 και SPIKE NLOS.

Παράλληλα, η συνεργασία βαθαίνει και θεσμικά, έπειτα από τη συμφωνία του 2021 για την ίδρυση ισραηλινού εκπαιδευτικού κέντρου για την Πολεμική Αεροπορία στην Καλαμάτα.

Το FDD τονίζει ότι ο κοινός παράγοντας είναι η υπεροχή των F-35: το Ισραήλ τα επιχειρεί ήδη, ενώ η Ελλάδα θα παραλάβει τα πρώτα το 2028. Η Τουρκία παραμένει αποκλεισμένη λόγω των S-400.

Η διπλωματική αρχιτεκτονική ΗΠΑ – Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου

Το Policy Brief επισημαίνει ότι οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει τη στρατιωτική παρουσία τους στην Ελλάδα, γεγονός που –πέρα από τη Ρωσία– λειτουργεί και ως έμμεση αποτροπή προς την Τουρκία.

Στρατηγική σημασία αποκτούν:

– η τετραμερής συνεργασία 3+1 (Ελλάδα–Ισραήλ–Κύπρος + ΗΠΑ),

– η ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο,

– η διευκόλυνση από την Ουάσινγκτον της συμφωνίας για προμήθεια αμερικανικού LNG στην Ουκρανία μέσω Ελλάδας.

Το FDD εισηγείται ότι η Ουάσινγκτον πρέπει να εγκρίνει γρήγορα τις ισραηλινές πωλήσεις προς την Ελλάδα που περιέχουν αμερικανικά εξαρτήματα και να ενισχύσει τη συμμετοχή της στην άσκηση Iniochos, ενθαρρύνοντας και τη συμμετοχή Σαουδικής Αραβίας.

Ο κοινός στόχος: ανάσχεση της τουρκικής επιθετικότητας

Σύμφωνα με το Policy Brief, η ενισχυμένη συνεργασία Ελλάδας–Ισραήλ, σε συντονισμό με ΗΠΑ και Κύπρο, δημιουργεί μια νέα περιφερειακή ισορροπία που περιορίζει το περιθώριο της τουρκικής επιθετικότητας. Η αμυντική ολοκλήρωση, οι συχνές ασκήσεις και η κοινή ενεργειακή διπλωματία διαμορφώνουν το νέο σκηνικό ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.