Η αθέατη πλευρά της ψυχικής νόσου και η επικίνδυνη υπεργενίκευση των δολοφονιών εντός οικογένειας βρέθηκαν στο επίκεντρο της παρέμβασης του προέδρου της Κυπριακής Εταιρείας Ψυχιάτρων, Δρ Λάμπρου Σαμαρτζή, στην εκπομπή «Πρωτοσέλιδο».
Ο Δρ Σαμαρτζής τοποθετήθηκε με αφορμή πρόσφατα δημοσιεύματα και δημόσιες τοποθετήσεις, που –όπως είπε– ενισχύουν την εσφαλμένη και επικίνδυνη αντίληψη ότι τα άτομα με ψυχική νόσο είναι εν δυνάμει εγκληματίες.
«Υπάρχει μια υπεργενίκευση, η οποία δεν στέκει. Οι μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν το 95% της βίας και της εγκληματικότητας προέρχεται από άτομα που δεν έχουν ψυχιατρική διάγνωση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το υπόλοιπο 4–5% των περιπτώσεων, σημείωσε, σχετίζεται με συνυπάρχοντες παράγοντες, όπως η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η χρήση ουσιών, η έλλειψη φροντίδας και η μειωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. «Δεν είναι η διάγνωση αυτή καθαυτή που καθορίζει τη βία, αλλά το πώς το άτομο έχει υποστηριχθεί – ή εγκαταλειφθεί – από την κοινωνία και την οικογένεια», τόνισε.
Ο πρόεδρος των ψυχιάτρων περιέγραψε το στίγμα ως έναν από τους πιο κρίσιμους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την πορεία και την έκβαση της ψυχικής νόσου,
«Το στίγμα συνοδεύεται από προκαταλήψεις, στερεότυπα και φόβο. Οι οικογένειες ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια. Οι ασθενείς απομονώνονται. Χάνεται πολύτιμος θεραπευτικός χρόνος και συχνά καταλήγουμε σε κρίσεις που θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί».
Σε σπάνιες περιπτώσεις που άτομα με ψυχική διαταραχή παρουσιάζουν επιθετικές συμπεριφορές, αυτό –όπως εξήγησε– δεν γίνεται με πρόθεση ή σχεδιασμό. Αντιθέτως, τις περισσότερες φορές γίνεται άμεσα αντιληπτό και δηλώνεται από τους ίδιους.
«Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι με ψυχική νόσο είναι πιο συχνά θύματα βίας και εκμετάλλευσης, όχι θύτες», ξεκαθάρισε.
Ο Δρ Σαμαρτζής τόνισε ότι ο ρόλος της κοινωνίας και της οικογένειας είναι καθοριστικός για τη θεραπευτική πορεία, «αγάπη, κατανόηση, αποδοχή και επαφή με επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι απαραίτητα. Η ψυχική ασθένεια δεν αφορά μόνο τους ψυχιάτρους, αλλά και τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους ψυχολόγους και τα δίκτυα υποστήριξης».
Ο πρόεδρος της Εταιρείας Ψυχιάτρων υπεραμύνθηκε της σημασίας των σύγχρονων ψυχοτρόπων φαρμάκων.
«Χάρη στη φαρμακευτική πρόοδο, οι ασθενείς δεν παραμένουν πια για πάντα στα ψυχιατρικά ιδρύματα. Σταθεροποιούνται, βγαίνουν στην κοινωνία, έχουν ρόλο και εργασία. Οι μέρες που η Αθαλάσσα σήμαινε “μπαίνεις και δεν βγαίνεις” έχουν περάσει».
Ωστόσο, υπογράμμισε ότι η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι από μόνη της αρκετή. Χρειάζεται συνδυασμός με ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις, συμβουλευτική, στήριξη των οικογενειών και επανένταξη στην κοινωνία.
Ο Δρ Σαμαρτζής έκλεισε με έκκληση προς τα μέσα ενημέρωσης. «Η συμβολή των ΜΜΕ είναι πολύτιμη. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν έχει τεράστια σημασία. Οφείλουμε όλοι να αποφεύγουμε τη στοχοποίηση, να κατανοούμε το βάθος της ψυχικής νόσου και να τη χειριζόμαστε με σεβασμό».
