Οι στρεβλώσεις της οικονομίας, η θεσμοθετημένη ανισότητα και η απουσία μοχλών ανάπτυξης απασχόλησε κατά τη διάρκεια παρουσίας κειμένου εργασίας του καθηγητή Ανδρέα Θεοφάνους στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Ο τίτλος του κειμένου «Για την Αποφυγή της Κατάρρευσης» ήταν ξεκάθαρος δίνοντας ένα πλαίσιο κατευθυντήριων γραμμών αλλά και κατάλογο συγκεκριμένων εισηγήσεων για την οικονομία. Παράλληλα επέκρινε την πολιτική ηγεσία που δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στα δεδομένα και προκλήσεις της κρίσης.

Στο κείμενο εργασίας υπογραμμίζεται ότι η Κύπρος ζει πέραν των δυνατοτήτων της.  Μεταξύ άλλων, το δημόσιο χρέος της Κύπρου αναμένεται να ανέλθει στο 87% του ΑΕΠ τέλος του 2012 (ή στο 77% του ΑΕΠ αν εξαιρέσουμε το κόστος ανακεφαλαιοποίησης της Λαϊκής Τράπεζας) ενώ το σύνολο του εγχώριου ιδιωτικού δανεισμού θα ανέλθει στο 300% του ΑΕΠ τέλος του 2012. 

Η ύφεση δεν υποχωρεί - αντίθετα επιδεινώνεται - και η ανεργία βρίσκεται στο ψηλότερο επίπεδο από το 1974.  Το ζητούμενο είναι αφ’ ενός η αποφυγή της επιδείνωσης και της κατάρρευσης και αφ’ ετέρου η οικονομική εξυγίανση και η έξοδος από την κρίση.  Η εξέλιξη αυτή θα είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής πραγματισμού, περισυλλογής καθώς και υιοθέτησης ενός νέου υποδείγματος στα πλαίσια ενός κοινωνικού συμβολαίου. 

Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους υπογράμμισε, σε σχέση με τη δημοσιονομική πολιτική σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, την εισήγηση όπως αντί να προκρίνονται ισοσκελισμένοι προϋπολογισμοί ετησίως είναι προτιμότερο να αξιολογούνται στα πλαίσια μιας μεγαλύτερης χρονικής περιόδου.  Ανέφερε επίσης ότι στην περίπτωση που εφαρμοσθούν ως έχουν τα προτεινόμενα μέτρα της Τρόικα ή της κυβέρνησης, η ύφεση θα εμβαθυνθεί και θα μεταβληθεί σε μεγάλη κρίση. Ταυτόχρονα, οι δημοσιονομικοί δείκτες θα επιδεινωθούν και η ανεργία θα εκτοξευθεί στα ύψη. 

ΜΗ ΒΙΩΣΙΜΟ ΧΡΕΟΣ
Επομένως, είναι σημαντικό να συμφωνηθεί ένα Μνημόνιο περισυλλογής και δημοσιονομικής εξυγίανσης με μεγαλύτερη χρονική περίοδο προσαρμογής, από τρία σε πέντε χρόνια.  Πάνω απ’ όλα όμως είναι σημαντικό για την Κύπρο όπως ο δανεισμός για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος να επέλθει απ’ ευθείας από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Σε διαφορετική περίπτωση το δημόσιο χρέος ενδεχομένως να καταστεί μη βιώσιμο.
Αναφορικά με την επιβαλλόμενη δημοσιονομική εξυγίανση, απαιτούνται τομές τόσο σε σχέση με τις δομές των δημοσίων δαπανών όσο και των εσόδων.  Αναφορικά με τις δημόσιες δαπάνες, στο Κείμενο Εργασίας υπογραμμίζεται ότι είναι σημαντικό να είναι πιο κάτω από το 40% του ΑΕΠ.  Στα πλαίσια αυτά γίνονται εισηγήσεις για μείωση 10% κατά μέσο όρο των απολαβών στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και πλήρη παγοποίηση μισθών (περιλαμβανομένου των προσαυξήσεων και της ΑΤΑ) για τρία χρόνια – μέχρι το 2015. Κατατίθενται επίσης εισηγήσεις για μείωση του προσωπικού στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα στη βάση μίας πρόσληψης για κάθε τέσσερις αφυπηρετήσεις.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΔΥΟ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ
Ο Ανδρέας Θεοφάνους ανέφερε επίσης ότι είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι για χρόνια τώρα η οικονομία και κοινωνία ήταν δύο και τριών ταχυτήτων.  Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι υπάρχει θεσμοθετημένη ανισότητα.  Στα πλαίσια αυτά τονίζεται επίσης ότι χρειάζονται επιπρόσθετα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων σχετικά με το σύστημα συντάξεων στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα το οποίο ως έχει δεν είναι βιώσιμο.
Καθοριστικής σημασίας είναι επίσης και η ουσιαστική βελτίωση της αποδοτικότητας του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα για τη αποτελεσματικότερη χρήση δημοσίων πόρων.  Το Κείμενο Εργασίας εισηγείται επίσης την υιοθέτηση εισοδηματικής πολιτικής η οποία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί με τρόπο που να υποκαταστήσει την ΑΤΑ και το σύστημα των προσαυξήσεων το οποίο είναι ανεπαρκές. 

ΧΑΜΗΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΥΨΗΛΕΣ ΠΟΙΝΕΣ
Ο Ανδρέας Θεοφάνους υπογράμμισε επίσης τη σημασία ενός φορολογικού συστήματος με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές και ψηλές ποινές μη συμμόρφωσης.  Στα πλαίσια αυτά εισηγήθηκε και μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση η οποία να λάβει υπ’ όψιν όλα τα συναφή δεδομένα (στήριξη οικογενειών, φορολόγηση ακίνητης περιουσίας κλπ).

Είναι πολύ σημαντικό να αξιολογηθούν επαρκώς όλοι οι παράγοντες που συνθέτουν την αγορά εργασίας τόσο από πλευράς της ζήτησης όσο και της προσφοράς.  Καθοριστικής σημασίας είναι η ενθάρρυνση νέων μοχλών οικονομικής μεγέθυνσης.  Επιπρόσθετα, ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί σε πολιτικές που συμβάλουν στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας όπως η αποφασιστική ενθάρρυνση του τομέα της επαγγελματικής και τεχνικής εκπαίδευσης.  Σ’ αυτό το πλαίσιο είναι επίσης πολύ σημαντικό να περιορισθεί το φορολογικό κόστος εργοδότησης ιδιαίτερα γι’ αυτή την περίοδο προσαρμογής.

Είναι καθοριστικής σημασίας να καταστεί το κράτος πιο αποτελεσματικό και να εξασκεί ανάλογα τον στρατηγικό, κοινωνικό και επιδιαιτητικό του ρόλο.  Στα πλαίσια αυτά υπογραμμίζεται η σημασία της διαφοροποίησης του νομικού πλαισίου και της φιλοσοφίας του κρατικού προϋπολογισμού αναφορικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα.  Μεταξύ άλλων, θα ήταν χρήσιμο όπως τα κρατικά πανεπιστήμια εισάξουν δίδακτρα (π.χ. €1000) ετησίως. Ενδεχομένως στις επαγγελματικές σχολές (π.χ. Ιατρική, Νομική, Λογιστική), τα δίδακτρα να είναι ψηλότερα.

Για τον τραπεζικό τομέα τονίσθηκε η σημασία της επαρκούς εποπτείας καθώς και της αποκατάστασης της αξιοπιστίας του συστήματος.  Κατατέθηκαν επίσης εισηγήσεις για μείωση δαπανών ανάλογα με αυτές στον δημόσιο τομέα καθώς και αποφυγής δημιουργίας αντικινήτρων για τις καταθέσεις.  Τονίσθηκε επίσης ότι στα πλαίσια της κοινωνικής του πολιτικής το κράτος θα πρέπει να υιοθετήσει πολιτικές που να αποτρέπουν την εκποίηση κατοικιών για ιδιοκατοίκηση.
Η ευκολία με την οποία το πολιτικό μας σύστημα διολισθαίνει στον λαϊκισμό πρέπει να τερματισθεί άμεσα και ανεξάρτητα από το εάν ήδη είμαστε σε προεκλογική περίοδο.  Ο Πρόεδρος έχει την ευθύνη να εργασθεί με συναινετικό τρόπο και να στηριχθεί το Μνημόνιο. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να προχωρήσει με τις μεγαλύτερες δυνατές πολιτικές συγκλίσεις, με σοβαρότητα, με επιστράτευση της επιστημονικής μεθοδολογίας και της καλύτερης δυνατής αξιοποίησης του ανθρώπινου της δυναμικού.  Καταλήγοντας, ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους επεσήμανε ότι σπάνια μια χώρα βρίσκεται σε ένα τόσο καθοριστικό σημείο όπου η απόκλιση μεταξύ του καλύτερου και του χειρότερου δυνατού αποτελέσματος είναι τόσο μεγάλη.