Τι θα μπορούσε να είναι μια συμφωνία στο Κυπριακό;
ΔΙΑΝΥΟΥΜΕ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ «ΤΕΛΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΑΝΤΟΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ» ΚΑΙ «ΛΑΒΕΤΕ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ»
Με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, τι είναι το «μάξιμουμ» που μπορεί να επιτύχει ο Νίκος Αναστασιάδης, που υποσχέθηκε μια λύση σαφώς βελτιωμένη από το Σχέδιο Ανάν, και μόνο συμφωνία που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τον λαό;
Όλοι όσοι παρακολουθούν τα πολιτικά της Τουρκίας λένε ότι το Κυπριακό στην πραγματικότητα δεν παίζει σχεδόν κανένα ρόλο. Όμως αυτή η ανάλυση επιμένει να θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσει το δημοψήφισμα
Σε μια συμφωνία που μπορεί να κάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ήδη είναι φανερό ότι η οικονομική συμμετοχή της Τουρκίας (η οποία άρπαξε το 29% των εδαφών που θα διατηρήσουν οι Τουρκοκύπριοι), θα είναι να τους διαγράψει τα χρέη τους
Οι υποστηρικτές των «τουρκικών κινήσεων» ισχυρίζονται ότι αυτά τα 15 χρόνια μπορεί να τα διαπραγματευτούμε και να γίνουν 5 ή 8. Σε αυτή τη συζήτηση μάλλον ξεχνούν, όμως, τι είναι εκείνο που μπορεί να δεχτεί ο πολίτης...
Ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ δήλωσε ότι πρέπει να περιμένουμε «ραγδαίες εξελίξεις» μετά το δημοψήφισμα στην Τουρκία. Είναι μια ανάλυση που φαίνεται λογική, αλλά είναι και μάλλον πολύ εύκολη. Αν ο Ταγίπ Ερντογάν είχε αποφασίσει να κάνει κάποια «βήματα» για λύση στο Κυπριακό, δεν μπορεί να το κάνει αυτό τώρα, γιατί φοβάται ότι μπορεί να χάσει ψήφους στο δημοψήφισμα. Άρα, λοιπόν, όταν ξεπεράσει με επιτυχία το εμπόδιο του δημοψηφίσματος και θα γίνει ακόμα πιο απόλυτος κύριος του παιχνιδιού στην Τουρκία, θα μπορεί να ανακοινώσει και εκείνες τις αποφάσεις που θα σπρώξουν σε λύση για το Κυπριακό.
Μικρή παράταση στην «περίοδο χάριτος» του ΑΚΕΛ
Αυτή η σκέψη, την οποία έκαναν πολλοί μέχρι τώρα, σημαίνει κάποια βασικά πράγματα. Πρώτον, ότι ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ήδη μέσα στο μυαλό του αποφασίσει να κάνει «βήματα» στο Κυπριακό. Δεύτερον, ότι πράγματι το Κυπριακό μπορεί να μετρήσει στο δημοψήφισμα της Τουρκίας. Βέβαια όλοι όσοι παρακολουθούν τα πολιτικά της Τουρκίας λένε ότι το Κυπριακό στην πραγματικότητα δεν παίζει σχεδόν κανένα ρόλο. Όμως αυτή η ανάλυση επιμένει να θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσει το δημοψήφισμα. Το τρίτο είναι ότι ο σουλτάνος, που θέλει να γίνει πρόεδρος-σουλτάνος, θα κερδίσει το δημοψήφισμα.
Μέχρι τώρα οι εκτιμήσεις ήταν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι σίγουρο. Αλλά από την ώρα που ορίστηκε η ημερομηνία (16 Απριλίου) μπορεί κανένας να σκεφτεί ότι οι εκτιμήσεις του καθεστώτος είναι ότι ο κόσμος είναι έτοιμος να περάσει αυτά που θέλει ο Ερντογάν. Το τέταρτο είναι ότι ακόμα και αν πετύχει στο δημοψήφισμα και έχει ήδη προθέσεις για να κάνει βήματα ή παραχωρήσεις, η Άγκυρα θα έχει σαν πρώτη έγνοια το Κυπριακό. Και αυτό το τελευταίο είναι συζητήσιμο. Όμως ένα τέτοιο σκεπτικό επιτρέπει στον ηγέτη του ΑΚΕΛ να εξαγγέλλει «ραγδαίες εξελίξεις» μετά τις 16 Απριλίου. Με άλλα λόγια, στις 16 Απριλίου θα κάνουμε... Πάσχα!
Ουδέτεροι παρατηρητές έλεγαν πως ούτε το Προεδρικό ούτε και η Πινδάρου δεν θα έλεγαν κάτι τέτοιο τόσο κατηγορηματικά. Οι πληροφορίες όμως από την ίδια την Εζεκία Παπαϊωάννου είναι ότι ο Ά. Κυπριανού χρειάζεται να δημιουργήσει αυτή την εικόνα, για να δικαιολογήσει την νέα παράταση που έδωσε πρόσφατα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Φαίνεται ότι πράγματι σε πρόσφατο «τετ-α-τετ» έχει περάσει στον Ν. Αναστασιάδη ότι αναβάλλει την έναρξη των εσωκομματικών διαδικασιών του ΑΚΕΛ για τις Προεδρικές, που θα έπρεπε να ξεκινούσαν αυτές τις ημέρες και του δίνει μια προθεσμία μέχρι μετά το Πάσχα.
Τα... βήματα της Τουρκίας και ποιον θα «πατήσουν»
Ακόμα και κάποια ακελικά στελέχη μάς μετέφεραν όμως τον προβληματισμό, «τι θα είναι εκείνα τα βήματα που θα κάνει η Τουρκία»; Θα είναι αρκετά για να επιτρέψουν στην ελληνική πλευρά να «ανταλλάξει» την εκ περιτροπής προεδρία με κάποια τουρκική υποχώρηση στο θέμα των εγγυήσεων; Αδιευκρίνιστο όμως μένει, αν στο «πακέτο» βρίσκεται και το εδαφικό ή αν η τουρκική πλευρά θα επιμένει στο «ξεχάστε τον χάρτη Ανάν»... Όπως αδιευκρίνιστο παραμένει και τι θα είναι αυτά τα βήματα της Τουρκίας. Θα είναι εκείνο που από καιρό εξαγγέλλουν κάποια «παπαγαλάκια» της λύσης, είτε πρόκειται για στελέχη της Πινδάρου είτε πρόκειται για εκείνους τους «ζηλωτές» της λύσης που προέρχονται από την αριστερά, αλλά «στηρίζουν κριτικά» τον ΔΗΣΥ;
Οι... τουιτεράδες της λύσης και ο συγχυσμένος ΔΗΣΥ
Πρόκειται για μερικές εκατοντάδες ατόμων, που είτε κάνουν πρωταθλητισμό στο Tweeter είτε αρθρογραφούν σε συγκεκριμένη εφημερίδα και συχνά επηρεάζουν και τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ. Χαρακτηριστικό της λυκοφιλίας τους με την Πινδάρου και το Προεδρικό είναι η επίθεση που έκαναν με... τιτιβίσματα αυτές τις μέρες στον Αβέρωφ Νεοφύτου, επειδή οι βουλευτές του ΔΗΣΥ «τόλμησαν» στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής να δεχτούν την εισήγηση για να γιορτάζεται στα σχολεία το ενωτικό δημοψήφισμα! Βέβαια ο ίδιος ο Πρόεδρος του κόμματος φρόντισε στην Ολομέλεια οι βουλευτές του να τηρήσουν... αποχή. Άνοιξε έτσι ακόμα περισσότερο το χάσμα που αναπτύσσεται ραγδαία με μια μεγάλη μερίδα της βάσης, που βλέπει τη σημερινή ηγεσία να έχει κάνει το κόμμα άοσμο, προσπαθώντας να μεταχρωματίσει τις γαλανόλευκες καταβολές σε ροζ ανταύγειες. Ενώ είναι ο ίδιος που λίγες μέρες πριν δήλωνε ότι «αυτή η εθνικόφρων παράταξη δεν δέχεται μαθήματα εθνικοφροσύνης»...
Ποιες τουρκικές «υποχωρήσεις» περιμένουν;
Τι είναι όμως οι «εξαγγελίες» για τις τουρκικές υποχωρήσεις; Μας το έχουν εξηγήσει από καιρό, όπως περίπου το άκουσαν από τις «γνωστές πρεσβείες». Θα δεχτεί η Άγκυρα ότι μπορεί να συζητηθούν οι εγγυήσεις «της». Όχι όμως τώρα αμέσως, αλλά σε κάποιο «βάθος χρόνου». Θα παρουσιαστεί ως τουρκικό επιχείρημα, ότι πρώτα πρέπει να δοκιμαστεί η «λύση». Αφού περάσουν τρεις προεδρικές θητείες, δηλαδή 15 χρόνια και αποδειχτεί ότι οι Ελληνοκύπριοι μοιράζονται με τους Τουρκοκυπρίους την εξουσία, τότε να συζητηθεί ξανά η κατάργηση των εγγυήσεων...
Έγινε μάλιστα συζήτηση, αν αυτό είναι «sunset clause», εάν δηλαδή στο τέλος της περιόδου θα καταργηθούν αυτόματα οι εγγυήσεις, αλλά η τουρκική «παραχώρηση» είναι απλά να συζητηθούν ξανά τότε... Οι υποστηρικτές των «τουρκικών κινήσεων» ισχυρίζονται ότι αυτά τα 15 χρόνια μπορεί να τα διαπραγματευτούμε και να γίνουν 5 ή 8. Σε αυτή τη συζήτηση μάλλον ξεχνούν, όμως, τι είναι εκείνο που μπορεί να δεχτεί ο πολίτης...
Βελτίωση ή επιδείνωση;
Με τέτοιες συζητήσεις φτάνουμε όμως στο κεντρικό ερώτημα. Τι θα μπορούσε να είναι μια συμφωνία για το Κυπριακό; Με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα, τι είναι το «μάξιμουμ» που μπορεί να επιτύχει οι Νίκος Αναστασιάδης, που υποσχέθηκε μια λύση σαφώς βελτιωμένη από το Σχέδιο Ανάν και μόνο συμφωνία που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τον λαό;
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μπορεί να πετύχει, αν «υποχωρήσει» η τουρκική πλευρά σε έναν χάρτη περίπου σαν το Σχέδιο Ανάν. Και τη Μόρφου, που τότε ήταν δεδομένη, αλλά τώρα προς το παρόν μας είπαν να την ξεχάσουμε. Αυτό δεν θα είναι καθόλου βελτίωση σε σχέση με το 2004.
Όπως καθημερινά υπονοεί το ΑΚΕΛ, πρέπει να δεχτούμε λύση με τη «σύγκλιση Χριστόφια-Ταλάτ» για την εκ περιτροπής προεδρία. Ο Πρόεδρος δεν την έχει δεχτεί. Αλλά τόσο για τον Μ. Ακιντζί (με τον οποίο έχουμε «κοινό όραμα»), όσο και για την Τουρκία, η εκ περιτροπής είναι «κόκκινη γραμμή». Εν ολίγοις, για να πετύχει συμφωνία πρέπει να δεχτεί την εκ περιτροπής. Αλλά αυτό είναι μια καθαρή επιδείνωση από το Σχέδιο Ανάν. Γιατί εκεί προβλεπόταν εκ περιτροπής προεδρία σε ένα προεδρικό συμβούλιο με μάλλον συμβολική σημασία. Ενώ εδώ θα είναι πρόεδρος κράτους Τουρκοκύπριος με υποστήριξη το μισό από το 20%! (αφού θα ισχύει το 1:4).
Σε μια συμφωνία που μπορεί να κάνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ήδη είναι φανερό ότι η οικονομική συμμετοχή της Τουρκίας (η οποία άρπαξε το 29% των εδαφών που θα διατηρήσουν οι Τουρκοκύπριοι), θα είναι να τους διαγράψει τα χρέη τους. Δηλαδή τις δαπάνες που έκανε τόσα χρόνια για τη διχοτομική πολιτική του ψευδοκράτους.
Επομένως, η οικονομική διευθέτηση για αποζημιώσεις κλπ, όποια κι αν είναι η διεθνής συμβολή -που παραμένει ακόμα άγνωστη-, θα βαρύνει τον Ελληνοκύπριο φορολογούμενο. Όπως ακριβώς και στο Σχέδιο Ανάν.
Στο κεφάλαιο των εποίκων έχει γίνει σαφές ότι δεν γίνεται καμία συζήτηση. Δεν θα πάρουν όλοι υπηκοότητα, αλλά θα μείνουν με άλλους τρόπους. Ενώ η Τουρκία βάζει αξιώσεις για να μπορούν να έρθουν εδώ... όλοι οι Τούρκοι σαν κοινοτικοί! Θα γίνει κάτι τέτοιο; Άγνωστο. Πάντως ούτε κατά διάνοια δεν υπήρχε στο Σχέδιο Ανάν.
Ακόμα πιο δύσκολο το ζήτημα των στρατευμάτων. Η Τουρκία δεν θα είχε πρόβλημα να σταθμεύσει τον σημερινό Αττίλα στις απέναντι ακτές της, σε απόσταση περίπου 40 ναυτικών μιλίων.
Είχε όμως νόημα η πρόσφατη δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν, που μίλησε για τα στρατιωτικά αποσπάσματα του 1960 και να δείξει ότι διεκδικεί έστω και ένα προγεφύρωμα 650 αντρών. Δύσκολα θα φέρει λοιπόν ο Πρόεδρος κάποια συμφωνία με πραγματική αποστρατιωτικοποίηση. Όλες οι διπλωματικές πληροφορίες λένε ότι ακόμη και με την «πρόταση Κοτζιά», οι Τούρκοι δεν είναι διατεθειμένοι ποτέ να πάρουν τον στρατό τους πίσω. Αντιθέτως, ψάχνουν δικαιολογίες και τεχνάσματα.
Πιο πίσω και από το Σχέδιο Ανάν!
Τελικά, με τα δεδομένα που ξέρουμε, τι είναι αυτό που ο Νίκος Αναστασιάδης, ακόμα και αν δούμε τα βήματα της Τουρκίας μετά το δημοψήφισμα, θα μπορούσε να παρουσιάσει σαν αποδεκτή συμφωνία; Πώς θα μπορούσε να πείσει ότι είναι «σαφής βελτίωση» από το Σχέδιο Ανάν;
Επειδή όμως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι κατ’ εξοχήν «πολιτικό ον» δεν πρόκειται να κάνει τέτοιο λάθος και να φέρει τέτοιο δημοψήφισμα. Πολλοί παρασύρονται από τα σαφή σημάδια που δείχνουν είτε δημόσια είτε σε κατ’ ιδίαν διπλωματικές συζητήσεις άλλοι παράγοντες από την κυβερνητική παράταξη. Είτε είναι δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών, που συχνά κάπως διαφέρουν από τις θέσεις του Προεδρικού είτε είναι «ενδείξεις» που δίνει η ηγεσία του ΔΗΣΥ σε ξένους διπλωμάτες. Αυτά όμως δεν θα μετρήσουν παρά στη δημιουργία εντυπώσεων. Αρκετοί έχουν λόγο να δημιουργούν θετικές εντυπώσεις είτε στον ειδικό απεσταλμένο είτε σε «σημαίνοντες πρέσβεις» και σε παράγοντες που συναντούν στο εξωτερικό. Όμως τις όποιες αποφάσεις θα τις πάρει ο Πρόεδρος, που δεν υπολογίζει τέτοια κριτήρια, αλλά τις εκλογές που θα έχει να αντιμετωπίσει σε ένα χρόνο.
Μπορεί τα πράγματα να είναι δύσκολα στον «ενδιάμεσο» χώρο με τον συνωστισμό τριών τουλάχιστον υποψηφίων προέδρων, αλλά δεν είναι μικρότερες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τόσο η Εζεκία Παπαϊωάννου όσο και η Πινδάρου. Στο ΑΚΕΛ, γνωρίζοντας ότι με τα ποσοστά των τελευταίων βουλευτικών εκλογών δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα δουν τον δεύτερο γύρο των επόμενων προεδρικών, οι «επιτελικοί» πιέζουν διαρκώς τον Γενικό Γραμματέα για να τερματίσει τη στήριξη στον Πρόεδρο.
Στην Πινδάρου είναι πια φανερός ο εκνευρισμός, αφού ήδη μιλούν με όρους μετά τον Φεβρουάριο 2018 και σχεδιάζουν ριζικές αλλαγές στο κόμμα. Τα μηνύματα όμως από το Προεδρικό, όπου ακούγονται με μεγάλο σκεπτικισμό οι τριγμοί της Πινδάρου για... καταστατικό συνέδριο, είναι ότι πρέπει να συνέλθουν και να μη δοκιμάζουν τις αντοχές της παράταξης λίγους μήνες πριν από τη μάχη των Προεδρικών.
Το μίγμα των επόμενων εβδομάδων θα είναι «τελικές ασκήσεις αντοχής για το Κυπριακό» και μαζί «λάβετε θέσεις» για τις Προεδρικές. Για κάποιους τα δυο τέμνονται, αλλά για όλους σχετίζονται.
