Η κατάσταση στην Κύπρο μοιάζει με ρωσική ρουλέτα. Η σφαίρα βρίσκεται στη θαλάμη της χρεοκοπίας και κανείς δεν ξέρει πότε θα έρθει η σειρά της για να στείλει την κυπριακή οικονομία στον Καιάδα... Το θρίλερ με την υπογραφή της προκαταρκτικής συμφωνίας για το μνημόνιο ήταν ενδεικτικό ή και προφητικό των όσων ακολούθησαν και ακολουθούν. Την ώρα δηλαδή που η κατάσταση φαινόταν να φτάνει σε αδιέξοδο και είχαμε τελικά την ξαφνική μεταστροφή του Προέδρου Χριστόφια. Τη νύχτα, ως γνωστόν, δεν υπήρχε συμφωνία ούτε και μνημόνιο, αλλά το επόμενο πρωί πληροφορήθηκαν οι πάντες ότι υπάρχει μνημόνιο και σαφής δέσμευση προς υλοποίησή του.

Η ιστορία θα γράψει ότι σε εκείνη τη φάση ρόλο έπαιξε ο σημερινός Διοικητής της Κεντρικής. Όταν κατάλαβε ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας ήταν έτοιμος να σπρώξει τα πράγματα στα άκρα, ανέλαβε να του εξηγήσει τι θα μπορούσε να είναι αυτά τα άκρα. Ζήτησε και τη στήριξη της αντιπολίτευσης αφού, πριν μιλήσει με τον Πρόεδρο, επικοινώνησε με τον Νίκο Αναστασιάδη. Και τελικά, αφού περιέγραψε στον Δημήτρη Χριστόφια επακριβώς τον εφιάλτη της χρεοκοπίας, τον έπεισε να συμφωνήσει.

 

Ο εφιάλτης επέστρεψε λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα. Μνημόνιο υπήρχε, τα μέτρα ψηφίστηκαν και ενσωματώθηκαν και στον προϋπολογισμό του κράτους, αλλά το δάνειο δεν έχει ακόμη καταλήξει. Κι αυτό γιατί αμέσως μετά την… αρχική συμφωνία, προέκυψε θέμα «βιωσιμότητας». Και μαζί με τη βιωσιμότητα ήρθαν να προστεθούν και οι πολιτικές «κορώνες», αλλά και αντιδράσεις στη Γερμανία και αλλού.

 

Παρέμβαση Βουλής 

 

Σ’ αυτήν τη φάση δοκίμασε να επέμβει η αντιπολίτευση μέσω της Βουλής. Στην αρχή σκοπός ήταν να ελέγξουν τον Διοικητή της Κεντρικής, διότι υπάρχει υποψία ότι σκόπιμα άφησαν τους υπολογισμούς για τις ανάγκες των τραπεζών να διογκωθούν. Από το περιβάλλον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών διέρρεε ότι η πολιτική κατεύθυνση της Κεντρικής ήταν να φανεί το «τεράστιο μέγεθος» της τραπεζικής τρύπας, αλλά μετά το πράγμα «ξέφυγε».

 

Αφού άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, η ίδια η διαπραγματευτική ομάδα φαίνεται να οδήγησε τα πράγματα σε μη βιώσιμο χρέος, με ενσυνείδητη αμέλεια. Δόθηκαν εξηγήσεις και τελικά, αφού η αναζήτηση ευθυνών για τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε μετατέθηκε «εν ευθέτω χρόνω», η παρέμβαση της αντιπολίτευσης κατέληξε σε μια κοινή προσπάθεια όλων για να επηρεαστούν οι υπολογισμοί που οδηγούν στο υπέρογκο έως και… «θανατηφόρο» ποσό του δανείου.

 

Ο Υπουργός Οικονομικών, πάντως, επιμένει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μη δοθεί το δάνειο. Γνωρίζει πια και επίσημα, διά στόματος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει στο επόμενο Eurogroup, αλλά υποστηρίζει ότι έστω και αργότερα η Κύπρος θα πάρει τη βοήθεια που χρειάζεται. Κάτι τέτοιο όμως σημαίνει ότι την τελική συμφωνία θα την κάνει η επόμενη κυβέρνηση. Έγκυρες πληροφορίες, πάντως, από τις Βρυξέλλες επιμένουν να αναφέρουν ότι τελικά οι εταίροι θα ήθελαν την υπογραφή και αποδοχή τόσο του σημερινού όσο και του επόμενου Προέδρου. 

 

Νίκος Αναστασιάδης και τα «μεγάλα μέσα»

 

ΑΥΤΗΝ ακριβώς την ώρα ο Νίκος Αναστασιάδης είχε την ευκαιρία να επιστρατεύσει το «βαρύ πυροβολικό». Αυτές τις μέρες ήταν ο οικοδεσπότης της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Είχε εδώ στην Κύπρο την ηγεσία των περισσότερων ευρωπαϊκών εταίρων, από τους οποίους ζήτησε υποστήριξη για την Κύπρο.

 

Η προσοχή στράφηκε ιδιαίτερα στη «σιδηρά κυρία» της γερμανικής καγκελαρίας. Η Άγκελα Μέρκελ είχε ανεβάσει τους τόνους προτού βρεθεί στη Λεμεσό. Μπροστά στο γερμανικό ακροατήριο διευκρίνιζε ότι και για την Κύπρο θα πρέπει να ισχύσουν όσα αποφασίστηκαν στις άλλες χώρες που μπαίνουν σε πρόγραμμα. Θα πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις, διευκρίνιζε, καταλήγοντας ότι είναι απαραίτητες και οι ιδιωτικοποιήσεις.

Σε όλο αυτό αξίζει να προστεθεί ότι οικονομικοί κύκλοι επαναλαμβάνουν φορτικά πως ούτε οι ιδιωτικοποιήσεις θα έλυναν το παζλ της βιωσιμότητας. «Εάν ισχύσει το ακραίο σενάριο με τους υπολογισμούς για τις τράπεζες στα «περίπου 10 δισ.», τότε η κατάσταση δεν διορθώνεται με λιγότερο από ένα δισ. που μπορεί να προέλθει από ιδιωτικοποιήσεις. Ποια, λοιπόν, μπορεί να είναι η εξέλιξη;» Ερωτούν στωικά…

 

Θέμα «βιωσιμότητας» ή πολιτικής γραμμής; 

 

Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ Κεντρική Τράπεζα υπογραμμίζει ότι πήρε διευκρίνιση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ότι δεν υπάρχει απόλυτο όριο βιωσιμότητας. Αν αληθεύει αυτό, τότε δεν ισχύει ούτε το πολυσυζητημένο «120%». Θα ήταν λοιπόν θέμα πολιτικής απόφασης;

 

Μήπως, από την άλλη, όλα καταλήγουν στο να δεχτεί η κυπριακή πλευρά και τις ιδιωτικοποιήσεις και τότε, άσχετα από τους αριθμούς, το δάνειο να δοθεί, όπως διαβεβαιώνει και ο Βάσος Σιαρλή; Είναι δυνατό το ζήτημα να είναι μόνο οι ιδιωτικοποιήσεις; Παρατηρητές με εμπειρία στη διεθνή πρακτική σημειώνουν ότι οι συζητούμενες ιδιωτικοποιήσεις είναι στην περίπτωση της Κύπρου «πραγματικά ασήμαντες». Επομένως, το «πάπλωμα» σε αυτόν τον «καβγά» δεν είναι οι ίδιες οι ιδιωτικοποιήσεις. Αυτό θα σήμαινε ότι υπάρχουν κάποιοι άλλοι λόγοι.

 

Ότι δηλαδή για «λόγους τάξεως» οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν θέλουν να επιτρέψουν κάποια «παρέκκλιση» για την Κύπρο. Γι' αυτό και προτάσσουν το τι συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στους οργανισμούς δημόσιας ωφελείας (μόνο η Κύπρος και το Λουξεμβούργο διατηρούν το 100% της ιδιοκτησία τους). Γεγονός που αναγκάζει και τον πρώην τραπεζίτη και νυν Υπουργό να θυμίζει την Πυθία, όταν τοποθετείται για την ανάγκη ιδιωτικοποιήσεων.

 

Οι κάλπες βγάζουν δάνειο

 

Συνεπώς, τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση που για «λόγους αρχής» οι εταίροι επιμείνουν στις ιδιωτικοποιήσεις; Η προγραμματική συμφωνία του Νίκου Αναστασιάδη με το ΔΗΚΟ είναι εντελώς σαφής σε αυτό το ζήτημα. Προβλέπει ότι δεν θα γίνουν ιδιωτικοποιήσεις. Πιθανώς, βέβαια, μπροστά στην «έκτακτη ανάγκη», αυτή η συζήτηση να γίνει ξανά. Όλοι όμως συμφωνούν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν μια κακή αρχή για τη «μακράς πνοής» συνεργασία που αποφάσισαν Αναστασιάδης και Καρογιάν. Θα ήταν μάλιστα ειρωνικό, αν σε μια τέτοια περίπτωση εκείνος που πιθανόν να έδειχνε μεγαλύτερη κατανόηση για την ανάγκη θα ήταν ο ίδιος που σήμερα φαίνεται να είναι το «κακό αγκάθι» της συνεργασίας.

 

Πάντως, οι άλλοι δυο υποψήφιοι δεν φαίνεται να έχουν τέτοιο πρόβλημα. Ούτε ο Σταύρος Μαλάς αλλά ούτε και ο Γιώργος Λιλλήκας φαίνεται να συζητούν το ενδεχόμενο ιδιωτικοποιήσεων. Τι θα γίνει λοιπόν, αν οι εταίροι απαιτήσουν υπογραφή και από τους τρεις βασικούς υποψηφίους; Μήπως αυτό θα αναδειχθεί σε ένα ακόμη πρόβλημα της τελευταίας στιγμής;

 

Αναλυτές επιμένουν ότι τα όρια αντοχών της κυπριακής οικονομίας έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Μπορεί την τελική συμφωνία να την υπογράψει ο επόμενος Πρόεδρος, αλλά προϋπόθεση για να φτάσουμε μέχρι τον Μάρτιο είναι να υπάρξει προηγουμένως η βεβαιότητα ότι το δάνειο θα δοθεί.

 

Το σίγουρο είναι ότι στο υπόλοιπο της χρονιάς και την «επόμενη μέρα» των εκλογών οι συζητήσεις για τις ευθύνες τόσο τις πολιτικές όσο και τις τραπεζικές θα συνεχιστούν. Όπως θα γίνουν και αρκετές συζητήσεις για τις διαδικασίες της διαπραγμάτευσης. PIMCO, BlackRock και Alvarez θα συνεχίσουν να απασχολούν την κυπριακή πολιτική συζήτηση. Αλλά ταυτόχρονα μια νέα κυβέρνηση θα τρέχει πυρετωδώς για να χτίσει επί οικονομικών ερειπίων…