Διεθνής Ημέρα για εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών
Στις 25 Νοεμβρίου 1960 τρεις από τις τέσσερις αδελφές Μιραμπάλ δολοφονήθηκαν από το καθεστώς του δικτάτορα Τρουχίγιο στον Άγιο Δομίνικο. Από το 1981, αυτή η ημερομηνία καθιερώθηκε ως μέρα αφιερωμένη στις αδελφές αυτές, ενώ το 1999 ανακηρύχθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. ως Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Ο θάνατος των αδερφών Μιραμπάλ έγινε αφορμή για τη θεσμοθέτηση μιας ημέρας που να υπενθυμίζει στην παγκόσμια κοινότητα ότι η βία κατά των γυναικών εξακολουθεί να υφίσταται, είναι συχνή και δεν κάνει διακρίσεις κοινωνικού, πολιτικού, οικονομικού, μορφωτικού και φυλετικού χαρακτήρα, αλλά είναι οικουμενικό πρόβλημα και αφορά όλους μας.

Ποιες ήταν οι αδελφές Μιραμπάλ;
Η Πάτρια Μερσέντες, η Μαρία Αρντζεντίνα, η Αντονία Τερέζα και η Μπέλχικα Αντέλα (η μόνη εν ζωή), κόρες του επιχειρηματία Μιραμπάλ, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στον Άγιο Δομίνικο την εποχή που βρισκόταν υπό το δικτατορικό καθεστώς του Ραφαέλ Τρουχίγιο. Η αντικαθεστωτική τους δράση οδήγησε αρκετές φορές στο βασανισμό και τη φυλάκισή τους, μέχρι την 25η Νοεμβρίου 1960, οπότε ο δικτάτορας έδωσε διαταγή για τη σύλληψη και εκτέλεσή τους, στη διάρκεια επισκεπτηρίου στις φυλακές όπου ήταν κρατούμενοι οι σύζυγοί τους. Τρεις από τις αδερφές Μιραμπάλ συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε ένα χωράφι με ζαχαροκάλαμα. Οι στρατιώτες του δικτάτορα αφού τις βασάνισαν, τις στραγγάλισαν μέχρι θανάτου.

52 χρόνια μετά.
Πολλοί θεωρούν ότι η βία κατά των γυναικών -σαν το παράδειγμα των αδερφών Μιραμπάλ-, ανήκει στις μαύρες σελίδες της ιστορίας. Κι όμως, αν και έγιναν βήματα μπροστά, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, γυναίκες εξακολουθούν να φιμώνονται, να συλλαμβάνονται, να βασανίζονται και να εκτελούνται λόγω της αντικαθεστωτικής τους δράσης. Γυναίκες εξακολουθούν να είναι θύματα σεξιστικών συμπεριφορών, να κρατούνται όμηροι μέσα στο ίδιό τους το σπίτι από τους δήμιους συζύγους τους, να κακοποιούνται σεξουαλικά και να «εξορίζονται» μέσω trafficking σε χώρες σεξουαλικής εκμετάλλευσης και βίαιης εκπόρνευσής τους. Σε κάποιες χώρες μάλιστα, όπως η παράδοση επιβάλλει, γυναίκες υφίστανται ακρωτηριασμό οργάνων σε καθημερινή βάση.

Η πανδημία της βίας κατά των γυναικών (στοιχεία του ΟΗΕ)
Γυναικοκτονία
- Σε όλο τον κόσμο η βία κατά των γυναικών ηλικίας 15-44 ετών προκαλεί περισσότερους θανάτους και τραυματισμούς από τις αρρώστιες, τα τροχαία δυστυχήματα και τον πόλεμο μαζί.
- Στις ΗΠΑ, μια στις τρεις γυναίκες που δολοφονούνται κάθε χρόνο, δολοφονείται από το σύντροφό της.
- Στη Ν. Αφρική, μία γυναίκα σκοτώνεται κάθε 6 ώρες από το σύντροφό της.
- Στην Ινδία, κάθε μέρα δολοφονούνται 22 γυναίκες για λόγους που σχετίζονταν με την προίκα.
- Στη Γουατεμάλα, κατά μέσο όρο δολοφονούνται δύο γυναίκες καθημερινά.

Εμπόριο γυναικών και τραυματικές πρακτικές
- Οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν το 80% των 800.000 ατόμων που πέφτουν θύματα δουλεμπορίου και κυρίως σεξουαλικής εκμετάλλευσης.
- Τουλάχιστον 500.000 γυναίκες και παιδιά στην Ευρώπη είναι θύματα της εμπορίας για οικονομική και σεξουαλική εκμετάλλευση.
- Περίπου 140 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες παγκοσμίως έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων.
- Περισσότερα από 60 εκατομμύρια κορίτσια παγκοσμίως είναι παιδιά-νύφες, που παντρεύονται πριν από την ηλικία των 18 ετών, κυρίως στη Νότια Ασία και την Αφρική.
 
Σεξουαλική βία και παρενόχληση
-Έως και το 70% των γυναικών βιώνουν σωματική ή σεξουαλική βία από άνδρες στη διάρκεια της ζωής τους (στις περισσότερες περιπτώσεις η βία ασκείται από το σύζυγο ή κάποιον συγγενή).
-Μία στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού στη διάρκεια τηε ζωής της.
-7% των γυναικών είχε κάποια εμπειρία σεξουαλικής κακοποίησης κατά την παιδική ηλικία.
- Μία στις 4 γυναίκες υφίστανται σωματική και/ή σεξουαλική βία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας, κάθε 15 δευτερόλεπτα μία γυναίκα δέχεται σεξουαλική επίθεση.
- Στο Εκουαδόρ, οι έφηβες που αναφέρουν σεξουαλική βία στο σχολείο, στο 37% των περιπτώσεων δηλώνουν κάποιον καθηγητή ως τον αυτουργό!
- Μεταξύ 40-50% των γυναικών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υφίστανται διάφορες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας τους.
- Στις ΗΠΑ, το 83% των κοριτσιών ηλικίας 12-16 ετών υφίσταται κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης στα δημόσια σχολεία.
 
Προκαλούν σοκ και ανατριχίλα!
-Το πατροπαράδοτο έθιμο του ακρωτηριασμού οργάνων των γυναικών, σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, γίνεται γιατί πιστεύεται πως τονίζει την ομορφιά ενός κοριτσιού, την τιμή, την κοινωνική θέση και την αγνότητά του! (Στα χαρτιά... γιατί είναι κοινό μυστικό ότι ο ακρωτηριασμός της κλειτορίδας γίνεται για να αφαιρεθεί κάθε πιθανότητα ικανοποίησης της γυναίκας από τη συνουσία). Σημειωτέον ότι ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων μπορεί να προκαλέσει παρατεταμένη αιμορραγία, μόλυνση, στειρότητα και θάνατο.
-Στις ένοπλες συγκρούσεις, η βία κατά των γυναικών χρησιμοποιείται συχνά ως όπλο πολέμου, με σκοπό να ταπεινώσει τις ίδιες τις γυναίκες ή και την κοινότητα στην οποία ανήκουν (500.000 γυναίκες και κορίτσια βιάστηκαν το 1994 στη γενοκτονία στη Ρουάντα).
-Σε ορισμένα υποτυπώδη κέντρα υγείας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό φτάνουν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των γιατρών, γυναίκες, των οποίων τα γεννητικά όργανα είναι πλέον μία ανοιχτή πληγή λόγω των επανειλημμένων βιασμών και της συνεχούς κακοποίησης.
-Σε μερικές κοινωνίες της Αφρικής τα κορίτσια υποβάλλονται σε καταναγκαστική σεξουαλική επαφή, εξαιτίας της πλάνης ότι η σεξουαλική επαφή με μία παρθένα θα θεραπεύσει τον άνδρα από το HIV/AIDS.

Ενδοοικογενειακή βία
Η ενδοοικογενειακή βία είναι η πιο συνηθισμένη μορφή άσκησης σωματικής, ψυχολογικής, σεξουαλικής ή και οικονομικής βίας που ασκείται συνήθως από έναν άντρα σε μία γυναίκα. Η σωματική, που είναι η πιο φανερή εκδήλωση βίας, συνήθως ξεκινά με ένα χαστούκι, κλιμακώνεται και καταλήγει σε καθημερινό εφιάλτη με τα εξής στάδια: επίθεση, μετάνοια, συγγνώμη, υπόσχεση ότι δεν θα επαναληφθεί, περίοδος συμφιλίωσης και ξανά επίθεση.
Πρόκειται για την αθέατη βία, που συμβαίνει πίσω από κλειστές πόρτες και θεωρείται, δυστυχώς ακόμη και σήμερα, αυστηρά οικογενειακή υπόθεση. Τα ίδια τα θύματα, τις περισσότερες φορές, δεν αντιδρούν.

Κάθε χρόνο 3.500 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας στις 27 χώρες-μέλη της Ε.Ε.
Προφίλ δράστη
Οι δράστες μπορεί να είναι οποιουδήποτε μορφωτικού, οικονομικού, πολιτισμικού επιπέδου και να ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Έχουν αυστηρά προκαθορισμένες αντιλήψεις για το στερεότυπο ανδρικό ρόλο μέσα στην οικογένεια. Στην πλειοψηφία τους έχουν μια επιτηδευμένα άψογη κοινωνική συμπεριφορά.
Προφίλ θύματος
Οι γυναίκες, κάτω από τέτοιες συνθήκες, συνήθως, σιωπούν, κλείνονται στον εαυτό τους, χάνουν τον αυτοσεβασμό και την αυτοπεποίθησή τους, η αυτοεκτίμηση τους μειώνεται, νιώθουν παγιδευμένες και συχνά, παρουσιάζουν συμπτώματα μελαγχολίας και κατάθλιψης. Συνήθως, θεωρούν τον εαυτό τους υπαίτιο για ό,τι τους συμβαίνει.

Βία: Αντανάκλαση των κοινωνικών ρόλων των δύο φύλων
Στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας της Ε.Ε. διοργανώθηκε στις 8-9 Νοεμβρίου στη Λευκωσία, συνέδριο με θέμα την «Καταπολέμηση της Ενδοοικογενειακής Βίας κατά των Γυναικών στην Ε.Ε» Κατά το συνέδριο αναδείχθηκε η ανάγκη για ολιστική πολιτική για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και για περαιτέρω χρηματοδότηση προγραμμάτων σε πρωτογενές επίπεδο, όπως είναι η εκπαίδευση μαθητών σε θέματα ισότητας φύλων και σε δευτερογενές επίπεδο, η παροχή προγραμμάτων σε θύτες.
Οι ειδικοί σε θέματα βίας, επανέλαβαν ότι η βία κατά των γυναικών είναι ένα διαρθρωτικό φαινόμενο που απορρέει από την πατριαρχική οργάνωση των κοινωνιών, όπου η κυριαρχία των ανδρών πάνω στις γυναίκες έχει «φυσικοποιηθεί», τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια ζωή και πως στην πραγματικότητα αποτελεί μια αντανάκλαση των κοινωνικών ρόλων των δύο φύλων.
 
Γραμμή βοήθειας 1440 (χωρίς χρέωση)
Το τηλεφωνικό κέντρο Άμεσης Βοήθειας του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια, ανταποκρίνεται καθημερινά στο κοινό από τις 08.00-22.00 (συμπεριλαμβανομένων των σαββατοκύριακων και των αργιών). Η Γραμμή προσφέρει συμβουλευτική στήριξη από ειδικούς σε ώρα κρίσης, πληροφόρηση σε συνεργασία με άλλες υπηρεσίες και ενημέρωση για τα βασικά δικαιώματα και τις δυνατότητες που έχουν τα άτομα που κακοποιούνται να βρουν λύσεις για το πρόβλημά τους. Από το κέντρο προσφέρεται και η δυνατότητα ατομικής στήριξης από ψυχολόγους, ψυχοθεραπευτές και κοινωνικούς λειτουργούς.

Ντροπιαστικοί αριθμοί κρουσμάτων βίας και στην Κύπρο
Στην Κύπρο του 2012 η βία κατά των γυναικών συνεχίζει να αποτελεί έναν ύπουλο, κρυφό εχθρό που συχνά υποθάλπεται από τη σιωπή των ιδίων των γυναικών-θυμάτων.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία του Συνδέσμου για τη Βία στην Κύπρο:
Το 2011 έγινα 989 καταγγελίες από γυναίκες που αφορούσαν περιστατικά ενδοικογενειακής βίας εις βάρος τους και το 2012 (Ιανουάριος - Ιούνιος), 544.
Οι μορφές βίας ήταν: 423 σωματική, 662 ψυχολογική, 45 σεξουαλική και 32 παραμέληση.
-Περίπου ένα άτομο στα δέκα το οποίο επικοινωνεί με το Σύνδεσμο ζητά καταφύγιο.
-Μία έγκυος καταγγέλλει κακοποίησή της κάθε μήνα.
-82% των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας έχουν παιδιά.
-46% των θυμάτων είναι άνεργα.

Παγκόσμιες 16ήμερες δραστηριότητες ενάντια στη βία
Κάθε χρόνο από την 25η Νοεμβρίου (Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών) έως τις 10 Δεκεμβρίου (Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), διοργανώνονται εκστρατείες με σκοπό την εξάλειψη της βίας με βάση το φύλο, τις οποίες «αγκαλιάζουν» πάνω από 4100 οργανισμοί σε 172 χώρες. Θέμα της φετινής εκστρατείας είναι: «Από την Ειρήνη στο Σπίτι, στην Ειρήνη στον Κόσμο: Ας αμφισβητήσουμε τη στρατοκρατία και ας δώσουμε τέλος στη βία κατά των γυναικών!».

16 ημέρες εκδηλώσεων και στην Κύπρο:
24/11: Εκστρατεία ευαισθητοποίησης στο My Mall Λεμεσού (11.00-14.00).
25/11: Αόρατο Θέατρο από εθελοντές επί της Οδού Λήδρας.
26/11: Δημοσιογραφική διάσκεψη με θέμα τη βία, στο αμφιθέατρο της CYTA στις 12.00.
7-9/12: Τριήμερη έκθεση καλλιτεχνών στο Σκαλί Αγλαντζιάς με τίτλο «Art is.», σε συνεργασία με την Εταιρεία Express Yourself Healthy.