Οι Αμερικανοί παρεμβαίνουν με το αεροπλανοφόρο Harry S. Truman (CVN 75) για να σβήσουν τις όποιες φωτιές θα ήταν δυνατό να ανάψουν στο Αιγαίο και δη στην περιοχή του Καστελορίζου, αλλά και στην ευρύτερη, δηλαδή της Κύπρου, αφού η Τουρκία έχει θέσει το δικό της στοίχημα σε σχέση με τα ενεργειακά. Δηλαδή, να κατεβάσει για έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ το δικό της τρυπάνι, που βρίσκεται αυτήν τη στιγμή σε λιμάνι του Βοσπόρου.

Η αποστολή του Τρούμαν

Το αεροπλανοφόρο «Τρούμαν» βρίσκεται στην περιοχή μας από τα τέλη Απριλίου, στα δυτικά του κυπριακού FIR και νοτίως του Καστελορίζου, και αληθές  είναι ότι η παρουσία του δεν αφορά μόνο στην ένταση στις σχέσεις  Ελλάδας - Τουρκίας, αλλά και στην υπόθεση του Ιράν, δηλαδή την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα, καθώς και στην κρίση της Μέσης Ανατολής, όπως προκύπτει μέσα από την κατάσταση στη Συρία και μέσα από τα γνωστά αιματηρά επεισόδια μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών, μετά τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στα Ιεροσόλυμα. Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι οι Ρώσοι έχουν και αυτοί δύο πυραυλοφόρα σκάφη στην περιοχή, που δεν μπορούν, όμως, να συναγωνιστούν την ισχύ πυρός των Αμερικανών.

Το αεροπλανοφόρο «Τρούμαν» εισήλθε στην περιοχή της Μεσογείου στο πλαίσιο υποστήριξης των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων, των Ευρωπαίων και Αφρικανών εταίρων, και, πρωτίστως, για την εξυπηρέτηση των αμερικανικών συμφερόντων. Επί τη βάσει αυτής της λογικής, επισήμως, συμμετέχει στο πλαίσιο των επιχειρήσεων κατά της τρομοκρατίας, με την ονομασία Operation Inherent Resolve. Στην εν λόγω επιχείρηση λαμβάνει μέρος και η Κύπρος, ως ένα από τα 75 μέλη της Παγκόσμιας Συμμαχίας με την ονομασία Coalition to defeat Daesh.

Το αεροπλανοφόρο «Τρούμαν» συνοδεύεται από τα κάτωθι πλοία:

USS Normandy (CG 60)

USS Arleigh Burke (DDG 51)

USS Farragut (DDG 99)

USS Forrest Sherman (DDG 98)

USS Bulkeley (DDG 84)

USS Donald Cook (DDG 75)

Το παρασκήνιο ΗΠΑ, Ρωσίας και Ισραήλ

Όπως διπλωματικές πληροφορίες αναφέρουν, οι ΗΠΑ, όχι μόνο επανασχεδιάζουν τον χάρτη της περιοχής, αλλά και, όπως φαίνεται, είναι σε ουκ ολίγες περιπτώσεις σε συνεννόηση με τη Μόσχα και η Μόσχα με το Ισραήλ για τις εξελίξεις στην περιοχή. Υπάρχει, δηλαδή, μια κοινή συνεννόηση μεταξύ των τριών.  Χαρακτηριστικά είναι δύο γεγονότα: Πρώτον, κατά τη διάρκεια των πρόσφατων ισραηλινών κτυπημάτων εντός της Συρίας σε βάρος Βάσεων που ελέγχονται από φιλοϊρανικές οργανώσεις, οι Ρώσοι δεν επενέβησαν. Δεύτερον, κατόπιν συνεννόησης Μπούτιν - Νετανιάχου, η Μόσχα δεν θα παραδώσει στη Συρία το αντιπυραυλικό σύστημα των S-300, όπως είχε υποσχεθεί. Θα κρατήσει στη Συρία τα εν λόγω αντιπυραυλικά συστήματα υπό τον δικό της έλεγχο και μόνον.  Έτσι, το καθεστώς Άσαντ δεν θα ενισχυθεί αποτρεπτικά έναντι του Ισραήλ. Και, ταυτοχρόνως, η Συρία θα είναι εξαρτημένη ακόμη περισσότερο από τη Μόσχα. 

Δυτικά προς Καστελόριζο

Οι ΗΠΑ έχουν μετακινήσει το «Τρούμαν» στη γειτονιά μας για τις επιχειρησιακές τους δραστηριότητες, αλλά και για να ελέγξουν την κατάσταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εξ ου και η τοποθεσία όπου κινείται, νοτίως του Καστελορίζου, ενώ, ταυτοχρόνως, σε ό,τι αφορά την Κύπρο: Πρώτον, αναμένεται η κλιμάκωση των ερευνών της Exxon στο Οικόπεδο 10 και, δεύτερον, η υλοποίηση της τουρκικής θέσης ότι θα φέρει το δικό της τρυπάνι για έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ είτε προς τα δυτικά της Κύπρου είτε πλησίον του οικοπέδου 3, όπου το ψευδοκράτος έχει κόψει οικόπεδα, στη λογική της «συγκυριαρχίας» και τα οποία, μέσω παράνομης συμφωνίας, έχει εκχωρήσει για εκμετάλλευση στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων.

Σύμφωνα με την Τουρκία ως προς το τρυπάνι, η όλη διαδικασία βρίσκεται σε στάδιο εξεύρεσης πληρώματος και εκπαίδευσης με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Ιούνιο. Επειδή στις 24 Ιουνίου θα διεξαχθούν οι πρόωρες τουρκικές εκλογές, η κάθοδος του τουρκικού τρυπανιού θα πρέπει να αναμένεται περί τον Ιούλιο, εκτός και αν ανασταλεί το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας κυρίως στο οικόπεδο 3, αλλά και γενικότερα. Ή, εάν το Κυπριακό περάσει σε διαδικασία λύσης, στο πλαίσιο της οποίας η Άγκυρα δεν δέχεται τίποτε λιγότερο από τον έλεγχο που διαθέτει σήμερα και την τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ. Σημειώνουμε ότι, επί τη βάσει του συνόλου των θαλασσών της Κυπριακής Δημοκρατίας, διατέθηκαν από την ίδια ενεργειακά τεμάχια που καλύπτουν μόνον το 30%. Σε περίπτωση ομοσπονδιακής λύσης, το ποσοστό θα είναι ακόμη λιγότερο.

Η παγίδα του Κραν Μοντανά και το τρυπάνι 

Συνεπώς, παρά τον ισχυρισμό ότι πρέπει να επαναρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί όπου έμειναν στο Κραν Μοντανά, δεν διασφαλίζεται η ομαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου εντός του 30% της κυπριακής ΑΟΖ, όπως είναι σήμερα καθορισμένη. Αντιθέτως, θα είναι παγίδα, καθότι θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για τον επανακαθορισμό των ΑΟΖ της περιοχής. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να προχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία με τις γειτονικές χώρες, όπως  η Αίγυπτος, η Ελλάδα και το Ισραήλ, των οποίων τα συμφέροντα τελούν σε σύγκρουση με εκείνα της Άγκυρας. Και αυτό μπορεί να ξεκινήσει με τον αγωγό προς την Αίγυπτο από το οικόπεδο 12 και εν συνεχεία με τον EastMed. Κάθε, όμως, ενεργειακή δράση, πρέπει να συνοδεύεται και με κινήσεις στρατιωτικής και οικονομικής αποτροπής, δηλαδή δεσίματος συμφερόντων, όπως η περίπτωση του EastMed, που φέρνει την Ε.Ε. στην περιοχή μας, αφού το φυσικό αέριο της Κύπρου, του Ισραήλ, ακόμη και της Αιγύπτου θα διοχετεύεται μέσω Ελλάδας προς Ιταλία και, από εκεί, στη λοιπή  Ευρώπη. Μια εξέλιξη που αλλάζει τα οικονομικά και στρατιωτικά ισοζύγια δυνάμεων και λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς την τουρκική απειλή. Διότι, ποια είναι σήμερα η τουρκική λογική; Εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανίσχυρη, η Τουρκία θα κατεβάσει το τρυπάνι πλησίον του οικοπέδου 3, όπου έχει «κόψει» το ψευδοκράτος το τεμάχιο F για λογαριασμό της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου, στα ανοικτά της Αμμοχώστου, απ’ όπου θα έχει άμεση ναυτική υποστήριξη, ενώ, ταυτοχρόνως, θα μπορεί μελλοντικά, με αγωγό, να περάσει το φυσικό αέριο προς το Τσεϊχάν.

Η άλλη τουρκική επιλογή

Κανείς, όμως, δεν μπορεί να αποκλείσει και τις έρευνες προς τα δυτικά της Κύπρου και στην περιοχή του Καστελορίζου, προκειμένου να αμφισβητήσει και εκεί την κυπριακή ΑΟΖ. Μια περιοχή που συνυπάρχει, αφενός με τον ΑΟΖ  της Αιγύπτου, την οποία αμφισβητεί η Τουρκία, και, αφετέρου, με εκείνη της Ελλάδας, εάν και όταν καθορίσει η Αθήνα τη δική της ΑΟΖ. Το πλεονέκτημα του EastMed είναι ότι, για την κατασκευή του, δεν είναι αναγκαίος ο καθορισμός ελληνικής ΑΟΖ, ενώ, ταυτοχρόνως, η Τουρκία δεν θα προκαλέσει προβλήματα σ’ έναν αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ε.Ε., η οποία, έστω και μερικώς, θα επενδύσει στην κατασκευή του. Ούτε πρόκειται να στραφεί σε βάρος ενός αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο του Ισραήλ, το οποίο ουδόλως θέλει μια ομοσπονδιακή λύση, διότι γνωρίζει πως, ενώ σήμερα συνομιλεί για τα ενεργειακά και υπάρχει συνεννόηση με τη Λευκωσία, την επαύριον θα συζητά με την Τουρκία, ούτε καν με την Ομόσπονδη Κύπρο, η οποία θεσμικά θα ελέγχεται μέσω των συνταγματικών δομών και των Τουρκοκυπρίων καθώς και των εποίκων από την Άγκυρα, της οποίας οι σχεδιασμοί αφορούν την κατασκευή αεροπλανοφόρου για να κινείται από τα στενά του Γιβραλτάρ ώς τη Βάση της στη Σομαλία. Στόχος της είναι να συμμετέχει στον έλεγχο των θαλάσσιων ενεργειακών και εμπορικών οδών, έχοντας ένα από τα βασικά ορμητήριά της την Κύπρο. Συνεπώς, εάν δεν αναγνωστεί ορθά, που δεν αναγιγνώσκεται από την ηγεσία μας, η  πολιτική της Τουρκίας, είτε με λύση είτε χωρίς λύση, η κατάσταση θα είναι ρευστή και πάντα επικίνδυνη, εάν δεν περάσουμε από τον εξευμενισμό στην αποτροπή και τις συμμαχίες. Συνεπώς, εκείνο που θα έπρεπε πρωτίστως να τεθεί επί τάπητος είναι αυτό που πολλάκις ονομάσαμε ως δικέφαλη στρατηγική. Αυτό σημαίνει επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ασφαλής εκμετάλλευση του φυσικού αερίου.

Επιλογές Κυπριακής Δημοκρατίας

Το ερώτημα που εγείρεται έχει ως εξής: Τι θα πράξει η κυπριακή Κυβέρνηση, εάν η Τουρκία φέρει το τρυπάνι της στην κυπριακό ΑΟΖ μετά τις τουρκικές εκλογές του Ιουνίου, ανεξαρτήτως ποιος θα εκλεγεί στην εξουσία; Η Κυβέρνηση δεν έχει, στην παρούσα φάση, αποτρεπτικές στρατιωτικές επιλογές, λόγω κακών πολιτικών επιλογών και στρατηγικών ελλειμμάτων. Την ευθύνη δεν φέρει μόνον η ίδια, αλλά το σύνολο του κομματικού κατεστημένου. Συνεπώς, η Κυβέρνηση δεν έχει αποτρεπτικές στρατιωτικές επιλογές για τους εξής λόγους:

1. Δεν έχει ναυτικό (θα μπορούσε να είχε, εάν τα χρήματα για την άμυνα δεν τα έτρωγε η μαύρη τρύπα των σκανδάλων και η αντίληψη της ανοχύρωτης πολιτείας). 2. Δεν έχει πρόθεση εμπλοκής, πράγμα που θα ήθελε η Τουρκία, σε μια καταστροφική στρατιωτική κρίση. Και αυτά είναι τα επίχειρα του εξευμενισμού. 3. Ούτε η Ελλάδα, ως εγγυήτρια δύναμη, έχει πρόθεση να εμπλακεί  σε πολεμική κρίση στην Κύπρο, ούτε η… μητριά μας, η Βρετανία, προτίθεται να βάλει φρένο στην Τουρκία. Το σκηνικό θα ήταν αλλιώς, εάν ήταν σε λειτουργία το Δόγμα και ο άξονας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Τότε, οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να τραβήξουν πίσω τους Τούρκους, γνωρίζοντας ότι η κρίση θα πλήξει τα δικά τους συμφέροντα. Καθόλου, πάντως, τυχαία δεν είναι  η παρουσία του αεροπλανοφόρου «Τρούμαν» νοτίως του Καστελορίζου στα δυτικά του κυπριακού FIR. Οι Αμερικανοί στέλνουν μήνυμα στους δύο συμμάχους τους, Ελλάδα και Τουρκία, να κάτσουν φρόνιμα, και καθιστούν σαφές ότι θα ελέγξουν την κατάσταση ως χωροφύλακες. Τονίσαμε, ήδη, ότι κατανοούν και οι Ιρανοί την αμερικανική απειλή, την οποία, ούτως ή άλλως, η Ουάσιγκτον θα την εμφανίσει ως αμυντική και αποτρεπτική.

Διπλωματική αποτροπή μέσω Ε.Ε. και ΟΗΕ

Υπό αυτές τις συνθήκες, οι κινήσεις στρέφονται κυρίως προς το διπλωματικό επίπεδο και δη προς τις εξής κατευθύνσεις:

Πρώτον, βάση της κυπριακής πολιτικής δεν είναι το Κραν Μοντανά, αυτό θα οδηγήσει σε νέα περιπέτεια, αλλά τα συμπεράσματα της 23ης  Μαρτίου του 2018, που θεωρούν παράνομες τις τουρκικές ενέργειες εντός της κυπριακής ΑΟΖ, καλούν την Τουρκία να τις τερματίσει και να αποφύγει κλίμα έντασης, ενώ, ταυτόχρονα, διευκρινίζεται, επί τη βάσει της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, ότι είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την τουρκική ενταξιακή πορεία η ομαλοποίηση των σχέσεων της Άγκυρας με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει. Την Κυπριακή Δημοκρατία με τη μορφή του ενιαίου κράτους που τελεί υπό κατοχήν, εξ ου και το γεγονός ότι, με βάση το Πρωτόκολλο 10, εντάχθηκε ολόκληρη η Κύπρος στην Ε.Ε., με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα, λόγω της υφιστάμενης κατάστασης. Αυτή είναι η θέση της Ε.Ε. και γι’ αυτήν πανηγύριζαν οι πάντες. Αυτή είναι η βάση των συνομιλιών και όχι το κεκτημένο του Κραν Μοντανά, που οδηγεί σε πρωτογενές δίκαιο, κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και αντικατάστασή της με δύο ισότιμου καθεστώτος συνιστώντα κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το ψευδοκράτος, το οποίο σήμερα δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, επί τη βάσει των ψηφισμάτων 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Διότι, το θεωρούν ως προϊόν βίας και χρήσης όπλων και παραβίασης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας κράτους μέλους του ΟΗΕ και της Χάρτας του ως πηγής του Διεθνούς Δικαίου.

Δεύτερον, ενεργοποίηση του άρθρου 47,2 των Συνθηκών της Ε.Ε., που αφορά στην περίπτωση που κράτος μέλος δέχεται εξωτερική επίθεση. Η Κυπριακή Δημοκρατία τελεί υπό διαρκή κατοχή και υπό καθεστώς τουρκικής επίθεσης, η οποία θα κλιμακωθεί με την παράνομη παρουσία τουρκικού τρυπανιού εντός της κυπριακής ΑΟΖ, το οποίο προφανώς θα συνοδεύεται από τουρκικά πολεμικά σκάφη. 

Υπάρχει και μια τρίτη κατεύθυνση συναφής με τα ανωτέρω. Στην απόφαση, δηλαδή στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Μαρτίου, υπάρχει σχετική ρήτρα, που αναφέρει ότι το Συμβούλιο παρακολουθεί τις εξελίξεις και προφανώς η κυπριακή Κυβέρνηση έχει έννομο συμφέρον και δικαίωμα να ζητήσει ακόμη και έκτακτη σύγκληση για την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας. 

Για να γίνουν οι αποφάσεις πράξη, επιβάλλεται η συνεχής ορθή ενημέρωση, όπως και κάτι άλλο: Να γνωρίζουν οι εταίροι τι εμείς ζητούμε και τι θα ζητήσουμε, αναλόγως των εξελίξεων. Εδώ είναι που θα διαφανεί η διπλωματική δεινότητα της σύγκλισης και εξυπηρέτησης συμφερόντων με τους ισχυρούς για να γίνουν οι αποφάσεις πράξεις.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας και η… μύγα

Βεβαίως, γίνεται λόγος και για προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Εκεί τα πράγματα για την Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι πιο περίπλοκα απ’ ό,τι εντός της Ε.Ε., λόγω, κυρίως, των Βρετανών, οι οποίοι δεν θα στραφούν σε βάρος της Τουρκίας. Ταυτοχρόνως, δε, για να υπάρξει αποτέλεσμα, θα πρέπει το θέμα να τεθεί κάτω από το κεφάλαιο 7, που αφορά στην  απειλή της περιφερειακής και παγκόσμιας ειρήνης, κατά τρόπον ώστε να ανοίξει ο δρόμος για λήψη μέτρων σε βάρος της Τουρκίας. Εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας περιοριστεί σε ψήφισμα καταδίκης, καλό μεν θα είναι για ψυχολογικούς σκοπούς, αλλά μύγα που τσίμπησε την Άγκυρα...