· Πώς η Τουρκία επιδιώκει να τραβήξει το Ισραήλ μακριά από την Κύπρο
· Γιατί ο Ερντογάν απέφυγε τον δρόμο του Μεντερές
· Ποια είναι η πρώτη κίνηση της εναλλακτικής στρατηγικής
· Ο συνωστισμός πολεμικών πλοίων στην κυπριακή ΑΟΖ και οι τουρκικές απειλές
· Μπορεί ή όχι η Άγκυρα να κτυπήσει την εξέδρα της γαλλικής ΤOTAL;
· Πώς ενισχύεται το στρατηγικό βάθος του Ισραήλ μέσω του άξονα με Ελλάδα και Κύπρο      

Η γαλλική εταιρία TOTAL έχει πιάσει δουλειά και η γεώτρηση στο οικόπεδο 11, στον «Ονησίφορο», βρίσκεται σε  εξέλιξη, με την Τουρκία να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να επιδίδεται σε φραστικές απειλές. Στην περιοχή υπάρχει μεγάλος συνωστισμός ναυτικών δυνάμεων, από το αεροπλανοφόρο Μπους, που βρίσκεται περίπου στο σημείο «V»  της κυπριακής ΑΟΖ και διά του οποίου διενεργούνται επιχειρήσεις στη Συρία  και στο Ιράκ και όπου αλλού επιβάλλεται, ώς το ρωσικό καταδρομικό Moskva, που βρίσκεται πλησίον των ακτών της Συρίας και συνοδεύεται από πλοία υποστήριξης και αρματαγωγά. Το σκηνικό συμπληρώνουν δύο γαλλικές φρεγάτες, που ναυλοχούν στα λιμάνια της Κύπρου. Το Ισραήλ αφενός δεν έχει μεγάλες ναυτικές δυνάμεις, τώρα φτιάχνει, αφετέρου, όμως, έχει ισχυρή αεροπορική δύναμη και με τα F-15 μπορεί να σαρώσει την περιοχή. 

Οι δυνάμεις αυτές δεν έχουν συγκεντρωθεί στην περιοχή μας, λόγω των γεωτρήσεων.  Όμως, οι δύο γαλλικές φρεγάτες δημιουργούν δίκτυ ασφαλείας στην περιοχή πλησίον του «Ονησίφορου», όπου έχει δεσμευτεί, λόγω της γεώτρησης, θαλάσσια περιοχή  από την Κυπριακή Δημοκρατία. Από την πλευρά της Άγκυρας, θα ήταν δύσκολο να πει κανείς, χωρίς, όμως, και να αποκλείει οτιδήποτε, ότι θα  κτυπήσει μια εξέδρα γαλλικών συμφερόντων, για ευνόητους λόγους, παρότι στέλνει τη Φρεγάτα Ίμβρος για να παρακολουθεί τα τεκταινόμενα. Εκ των πραγμάτων, έχει στηθεί μπλόκο στον τουρκικό στόλο, και θα στηθεί εν συνεχεία - εάν ληφθεί σχετική απόφαση για την κατασκευή του αγωγού EastMed - μια ολοκληρωμένη αποτροπή, συνέχεια της υφιστάμενης, η οποία  στηρίζεται: α. Στη συγκυρία, αφού δεν είναι αποτέλεσμα συμμαχιών ή συγκέντρωσης όλων αυτών των δυνάμεων για να μας προστατεύσουν. β. Σε οικονομικά συμφέροντα. Ο EastMed σημαίνει στρατηγική εμβάθυνση με το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ε.Ε., στο πλαίσιο ενός στρατηγικού τόξου μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ εντός της γεωπολιτικής λογικής τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ρωσίας, με απώτερο στόχο, κυρίως από πλευράς Αμερικανών, να ελέγξουν τις θαλάσσιες οδούς, καθώς και των πετρελαίων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η Μόσχα κάθεται με τα χέρια σταυρωμένα, αφού επιδιώκει τη δική της διείσδυση από την Ευρώπη ώς την Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία μέσω των δικών της αγωγών αερίου.  

Πυλώνες ενεργειακής στρατηγικής 

Στην παρούσα φάση, εφόσον, δηλαδή, δεν γίνεται εκμετάλλευση, το κόστος για την Τουρκία από μια στρατιωτική κίνηση εντός της κυπριακής ΑΟΖ σε βάρος της γαλλικής TOTAL θα είναι μεγαλύτερο από το «όφελος». Αυτό δεν σημαίνει ότι σε μιαν άλλη περίπτωση, η τουρκική στάση θα είναι η ίδια. Όταν το παιγνίδι θα αρχίσει να χοντραίνει, δηλαδή να πλησιάζει η ώρα της εκμετάλλευσης, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Εκτός και αν ξεφύγουμε από τους συγκυριακούς τακτικισμούς και περάσουμε σε μια στρατηγική με κινήσεις  αποτροπής και οφέλους. Αυτή η στρατηγική, του φυσικού αερίου, δηλαδή, δεν θα πρέπει να είναι αποκομμένη από εκείνην για τη λύση του Κυπριακού, ειδικώς μετά το ναυάγιο του Κρανς Μοντανά.  Τα τονίζουμε αυτά, διότι με το Κρανς Μοντανά, ο μεν Πρόεδρος με την πολιτική του έχει αποδείξει ότι ο εξευμενισμός και η ομοσπονδία είναι επιλογές ανέφικτες και η δε αντιπολίτευση, και ειδικότερα το ΔΗΚΟ, δεν έχουνε εναλλακτική πρόταση. Συνεχίζουν στην καλή ομοσπονδία! Σε μιαν άλλη φραστική ομοσπονδία,  ουτοπικού χαρακτήρα.

Η ομοσπονδία, είτε με τη μια της φραστική διάσταση είτε με την άλλη, για να γίνει ρεαλισμός, θα πρέπει, όπως αποδείχθηκε στο Κρανς Μοντανά, να υπογράψουμε τη λύση που θέλουν οι Τούρκοι. Βασικούς πυλώνες εναλλακτικής στρατηγικής και στόχων αναλύσαμε την περασμένη Κυριακή από αυτές εδώ τις στήλες. Κάποιοι εξ αυτών των πυλώνων είναι συναφείς με την ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Και εξηγούμε: Πρώτον, θεμελιώδης προϋπόθεση είναι η δημιουργία συνθηκών ασφάλειας και αποτροπής της τουρκικής απειλής. Εάν μελετήσει κάποιος τη στρατηγική των ΗΠΑ και της Ρωσίας στο παιγνίδι του ελέγχου του φυσικού αερίου, των αγωγών, της Ευρασίας και, κατ’ επέκταση, της «Καρδιάς της Γης» (βλέπε θεωρίες Mackinder και Spykman), καθώς και του Παγκόσμιου Συστήματος, θα διαπιστώσει τα εξής: Α. Η περιοχή από τα Βαλκάνια ώς το Ισραήλ, περιλαμβανομένης και της Κύπρου, συνιστά ένα εξωτερικό τόξο ασφάλειας για τις ΗΠΑ, προκειμένου να διατηρήσουν τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών και τη Ρωσία περικυκλωμένη από παντού. Β. Επί τη βάσει του διεθνούς δικαίου της Θάλασσας, από το Αιγαίο ώς την Κύπρο δημιουργείται μια ελληνική λίμνη φυσικού αερίου. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι, στον αντίποδα αυτών των στρατηγικών και γεωπολιτικών δεδομένων, προβάλλει η τουρκική αναθεωρητική πολιτική, η οποία θέλει τη δημιουργία μιας τουρκικής λίμνης από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα και το μισό Αιγαίο. Συνεπώς, η αποτροπή θα πρέπει να είναι οργανωμένη επί τη βάσει της τουρκικής επιθετικής πολιτικής.

Η λογική Ερντογάν

Υπό αυτές τις συνθήκες, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι κακώς η Τουρκία δεν προέβη σε μια ευέλικτη κίνηση στο Κρανς Μοντανά, προκειμένου να οδηγήσει το Κυπριακό σε μια ομοσπονδιακή λύση, συνομοσπονδιακού χαρακτήρα, και, τελικώς, τα ζητούσε όλα. Η τουρκική στάση έχει τις ακόλουθες ερμηνείες: 1. Η Άγκυρα θεωρεί ότι Ελλάδα και Κύπρος θα συνεχίσουν να είναι αδύναμες και επί τη βάσει των συντελεστών ισχύος, καθώς και ότι η ίδια η Τουρκία θα συνεχίσει να έχει το πάνω χέρι. Οπότε, η Άγκυρα εκτιμά ότι, εάν επαναρχίσουν οι συνομιλίες, σε κάποιο άλλο στάδιο, θα έχει κατοχυρωμένα αυτά τα οποία της εδόθησαν από την ελληνοκυπριακή πλευρά και θα προχωρήσει, μέσω της ομοσπονδίας, ένα βήμα μπροστά, προς το πλάνο της πλήρους τουρκοποίησης. 2. Ο Ερντογάν έχει εκλογές το 2019 και θέλει διακαώς να εκπληρώσει ακόμη ένα όνειρό του. Να εκλεγεί Πρόεδρος. Να ξεπεράσει τον Κεμάλ. Συνεπώς, δεν θα έθετε σε κίνδυνο τη δική του εξουσία, το δικό του όραμα, για να προβεί σε υποχωρήσεις στο Κυπριακό και να κατηγορηθεί από την αντιπολίτευση ως προδότης, με σαφή τον κίνδυνο να λύσει μεν το Κυπριακό, αλλά να χάσει τις εκλογές και να ακολουθήσει την τύχη του Μεντερές.  3. Χάσει - κερδίσει τις εκλογές του 2019, είτε δηλαδή είναι ο Ερντογάν στην εξουσία είτε είναι κάποιος άλλος, η τουρκική πολιτική στο Κυπριακό δεν θα αλλάξει. Οι στόχοι της θα είναι οι ίδιοι. Διαχρονικοί και σαφείς. 

Για να γίνει πιο ευέλικτη η Τουρκία στο Κυπριακό και για να πραγματοποιηθεί η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, θα πρέπει η Άγκυρα να έχει κόστος από την κατοχή, από το υφιστάμενο, δηλαδή, παράνομο status -quo. Έως τώρα, αντί κόστους, η Άγκυρα είχε όφελος, το οποίο αποτυπώνεται ενδεικτικά στις υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς το Κυπριακό (εκ περιτροπής προεδρία, δικαιώματα στον χρήστη, απώλεια δικαιώματος ψήφου στον βορρά κ.λπ.), στη διευκόλυνση της ενταξιακής της πορείας και στον αγωγό προς τα παράλιά της. Γιατί, λοιπόν, να ανέμενε κάποιος η Τουρκία  να υποχωρήσει, όταν, στον επόμενο γύρο των συνομιλιών, όποτε κι αν αυτός διεξαχθεί, προσδοκά να πάρει αυτά που δεν της δόθηκαν χθες και να ζητήσει και άλλα την επαύριον;

Ρεαλισμός και εναλλακτικό σύστημα ασφάλειας
 
Επί τη βάσει, λοιπόν, των ανωτέρω, η πρώτη κίνηση στης εναλλακτικής στρατηγικής είναι η εδραίωση και νομιμοποίηση του άξονα Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ ως υποσυστήματος της ευρωπαϊκής ασφάλειας και των ΗΠΑ, είτε εντός είτε εκτός ΝΑΤΟ. Ο σχεδιασμός των ΗΠΑ είναι δεδομένος και υπάρχουν φωνές που πυκνώνουν και υποστηρίζουν μια τέτοια συμμαχία, που υπάρχει ατύπως, διότι η Τουρκία του Ερντογάν είναι αναξιόπιστη. Εάν δει κάποιος τον χάρτη και τα ισοζύγια δυνάμεων και τα προβλήματα στην περιοχής μας, καθώς και τον σχεδιασμό των ΗΠΑ σε σχέση με τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών και του φυσικού αερίου, θα διαπιστώσει το εξής: Η Τουρκία είναι βασικός πυλώνας του περιφερειακού συστήματος ασφάλειας στην οποία στηρίζονται και οι ΗΠΑ  και η Ρωσία, καθώς και η Ευρώπη. Υπάρχει, λοιπόν, λόγος γιατί ευνοούν την Άγκυρα και γιατί αισθανόμαστε αδικημένοι.

Η ισχύς και τα γεωπολιτικά συμφέροντα υπερισχύουν του δικαίου. Η πολιτική των ΗΠΑ θα αλλάξει έναντι ημών, όταν θα αλλάξει και η δική μας πολιτική αντίληψη και όταν θα περάσουμε από τον εξευμενισμό στη λογική της αποτροπής και της ισχύος: στον ρεαλισμό. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που ο εξευμενισμός αποδεικνύεται ως η πολιτική της ουτοπίας και η πολιτική των ισοζυγίων δυνάμεων και της ισχύος ως ρεαλισμός. Αυτό έχει αποδειχθεί στο Κρανς Μοντάνα. Αυτό σημαίνει ότι, ο άξονας Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, που συνιστά ένα εξωτερικό τόξο στο πλαίσιο της περιφερειακής και παγκόσμιας πολιτικής των ΗΠΑ, μπορεί να δημιουργήσει ένα εναλλακτικό ως προ το τουρκικό σύστημα ασφάλειας, καθώς και σταδιακή απεξάρτηση της Αμερικής από την Άγκυρα, στο πλαίσιο της υλοποίησης των γεωπολιτικών και δη των ενεργειακών συμφερόντων.  Ταυτοχρόνως, σχηματίζεται ένα αποτρεπτικό πέταλο από το Αιγαίο ώς την Ανατολική Μεσόγειο.

Ο αποτρεπτικός του χαρακτήρας αποκτά ιδιαίτερη αξιοπιστία, λόγω του Ισραήλ, που αποτελεί  περιφερειακή δύναμη παγκόσμιας εμβέλειας, διαθέτουσα συμβατική και πυρηνική ισχύ. Της οποίας, μάλιστα, το στρατηγικό βάθος ενισχύεται μέσα από μια τέτοια συμμαχία μέσω Κύπρου προς Ελλάδα, σε μια περιοχή στην οποία, πλέον, το Ισραήλ διενεργεί συνεχείς αεροπορικές ασκήσεις, σε σημείο που έχει περιορίσει σημαντικά τη δράση της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, κυρίως στα νότια της Κύπρου. Τη σπρώχνει προς βορρά, όπου αληθές είναι ότι, η Άγκυρα, ελέγχει τον χώρο των κατεχομένων, τον οποίο θεωρεί ενιαίο με τον δικό της. 

Αλλαγή κουλτούρας, ένοπλες δυνάμεις και απογαλακτισμός 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθούν τα ακόλουθα: Η υλοποίηση ενός τέτοιου στρατηγικού σχεδιασμού δεν προϋποθέτει μόνο λήψη απόφασης από τη Λευκωσία, αλλά και αλλαγή κουλτούρας.

Οι ένοπλες δυνάμεις δεν υπάρχουν μόνο για να προκαλούν πόλεμο, αλλά και για να αποτρέπουν στρατιωτικές απειλές και τον ίδιο τον πόλεμο ή την επιβολή μιας αναίμακτης υποταγής. Διότι, τι άλλο αποδείχθηκε στο Κρανς Μοντανά; Ότι η δική μας υποχωρητικότητα και η τουρκική αδιαλλαξία είναι προϊόντα όχι απλώς του ανισοζυγίου δυνάμεων, αλλά του αποδεκατισμού της Εθνικής Φρουράς και της απουσίας της Ελλάδας από την περιοχή μας. Η λογική του απογαλακτισμού, ακόμη και αν υιοθετηθεί, δεν τίθεται κατά την ώρα της διαπραγμάτευσης ή πριν από αυτήν, αλλά μετά, διότι ο αδύνατος καθίσταται πιο αδύνατος και ο δυνατός πιο δυνατός και απαιτητικός και αδιάλλακτος. Δεν μπορεί από τα εκατομμύρια φόρων για την Άμυνα να δαπανάται μόνον ένα μικρό ποσό. Αυτό είναι και ανήθικο. Συνιστά  κλοπή από τις τσέπες του πολίτη.

Εάν μόνον το 1,5 δις ευρώ από τα 10,5 δις, που στοίχισε το κούρεμα, δαπανούσε η Κύπρος για την άμυνα, θα είχε έναν αξιόπιστο και σύγχρονο στρατό, ικανό να αποτρέψει κάθε τουρκική απειλή και δη αυτήν που στρέφεται εναντίον του φυσικού αερίου. Οι αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις και οι συμμαχίες δημιουργούν ασφάλεια και συνθήκες σταθερότητας και ειρήνης, ενώ τα ανισοζύγια δυνάμεων και ο εξευμενισμός, όπως άλλωστε διεφάνη στο Κρανς Μοντανά, είτε οδηγούν τον αδύνατο σε αναίμακτες υποτακτικές επιλογές είτε σε αδιέξοδα με την απειλή, όμως, να συνεχίζεται, πράγμα που αποτυπώνεται εντός της κυπριακής ΑΟΖ και της συνέχισης τη κατοχής.

Η σημασία του EastMed

Υπό το φως των ανωτέρω έχουμε δύο βασικούς πυλώνες αποτροπής: Αυτόν της σύγκλισης των οικονομικών και ενεργειακών συμφερόντων και εκείνο των στρατιωτικών μέσων επί τη βάσει συμμαχιών. Ταυτοχρόνως, η Κύπρος θα πρέπει να περάσει στη λήψη απόφασης για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Εάν δεν είναι συμφέρουσα η επιλογή του τερματικού στο Βασιλικό, τότε η πιο ασφαλής και συμφέρουσα επιλογή είναι εκείνη του αγωγού προς την Κρήτη και από εκεί προς την Ιταλία και λοιπή Ευρώπη (EastMed). Το κόστος δεν είναι απαγορευτικό, αφού φτάνει τα 5.7 δις δολάρια, ενώ από τη στιγμή που ο αγωγός θα ανήκει στο δίκτυο της Ε.Ε. και θα μεταφέρει εκτός του κυπριακού φυσικού αερίου και ισραηλινό, η Τουρκία δεν θα τολμήσει να προβεί σε οποιαδήποτε στρατιωτική ενέργεια, όταν, μάλιστα, θα εμπλέκονται εκτός της ΕΝΙ και της TOTAL και η ExxonMobil  ή και άλλοι πετρελαϊκοί κολοσσοί. 

Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης είναι στρατηγικής σημασίας και επείγει μετά το Κρανς Μοντανά, καθότι η Τουρκία θα επιδιώξει εντονότερα κατασκευή αγωγού σε συνεργασία με το Ισραήλ προς τα παράλιά της, για να αποκαταστήσει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις των δύο χωρών και να ματαιώσει την οποιαδήποτε στρατηγική συνεργασία με την Κύπρο, στο θέμα του φυσικού αερίου και της ασφάλειας. Αυτό θα σημαίνει ότι η Τουρκία θα ενισχυθεί γεωπολιτικά ακόμη περισσότερο και εμείς θα αποδυναμωθούμε ή θα χάσουμε την ευκαιρία να ενισχυθούμε. Εάν, πάντως, κατασκευαστεί ο αγωγός προς την Ελλάδα, ο οποίος μερικώς θα επιδοτηθεί και από την Ε.Ε. (Πρόγραμμα Συνδέοντας την Ευρώπη), γίνεται αντιληπτόν ότι, ο ρόλος της Ε.Ε. αναβαθμίζεται και ενισχύεται στην περιοχή μας.

Ταυτοχρόνως, πολύ πιο εύκολα θα μπορεί να ενεργοποιηθεί το άρθρο 42 παράγραφος 7 της Συνθήκης της Λισαβόνας για στήριξη κράτους - μέλους που δέχεται επίθεση από τρίτο κράτος, στη συγκεκριμένη περίπτωση την Τουρκία. Η επίθεση δεν θα είναι σε βάρος μόνον των συμφερόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και σε βάρος της Ελλάδας και  της Ιταλίας. Σε βάρος της ίδιας της Ε.Ε. Αυτό και αν είναι αξιόπιστο δίκτυ ασφάλειας και αποτροπής με την εμπλοκή κρατών, εταιριών, συμφερόντων και της ίδιας της Ε.Ε. Το ζήτημα είναι ο σχεδιασμός και η πολιτική βούληση. Οι ηγεσίες μας δεν μας έχουν συνηθίσει στη λήψη στρατηγικών επιλογών. Πού ξέρεις καμιά φορά, γίνονται και εκπλήξεις. Ακόμη και θαύματα, όπως πιστεύει ο λαός μας...