Φόρμουλα εναλλακτικής λύσης
ΓΙΑΤΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΖΗΤΗΣΕΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Ζώνες χωρίς ομοσπονδία στη βάση της συνέχειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και η αποτροπή των διάδοχων κρατών
* Το φιάσκο του μηχανισμού επίλυσης κρίσεων και η απόφαση με κλήρο
* Πώς μπορεί να συνεχιστούν οι συνομιλίες χωρίς να ξεκαθαρίσει το ζήτημα της συνέχειας της ΚΔ;
* Είναι οι εγγυήσεις το μόνο πρόβλημα για τη βιωσιμότητα της λύσης;
* Η ενεργειακή ανάπτυξη και η ισχύς
* Ποια θα είναι η νέα διάσταση του κυπριακού προβλήματος
* Γιατί με την ομοσπονδία θα συνεχιστεί ο εποικισμός
Δεν είναι έκπληξη οι νέες απειλές της Τουρκίας επί της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα οικόπεδα 4, 5, 6 και 7 εντός της ΑΟΖ μας. Η Άγκυρα είναι συνεπής με την πολιτική και τους στρατηγικούς της στόχους. Έκπληξη θα ήταν να μην απειλούσε, αφού θεωρεί την περιοχή, ήδη, δική της ΑΟΖ. Και με την υπό συζήτηση λύση της ομοσπονδίας θα ανοίξει το νέο Κυπριακό Ζήτημα. Δηλαδή η τριχοτόμηση της υφιστάμενης κυπριακής ΑΟΖ μεταξύ των δύο συνιστώντων κρατών και της Τουρκίας.
Τριχοτόμηση και το μοντέλο της Ουκρανίας
Ήδη η Άγκυρα έχει καταθέσει τις σχετικές της θέσεις εντός του ΟΗΕ. Και για να μην υπάρξει νέο κυπριακό ζήτημα, ανάλογο ή και χειρότερο με εκείνο του Αιγαίου, η Τουρκία θα αξιώσει την τριχοτόμηση της κυπριακής ΑΟΖ με τη λύση. Τα όσα λέγονται περί του ότι ο φυσικός πλούτος θα ανήκει στην κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι ουτοπικές θεωρίες, εάν δεν υπάρχει κρατική στρατιωτική ισχύς και συμμαχίες για την υπεράσπιση και εφαρμογής τους στην πράξη. Εκτός και αν η προστάτιδα της Κύπρου χώρα, με ή χωρίς εγγυήσεις, θα είναι η Τουρκία.
Οπότε γίνεται αντιληπτό ότι θα γίνουμε προτεκτοράτο. Ό,τι συμβαίνει με τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις συμβαίνει και με τον ισχυρισμό ότι με την ομοσπονδία θα προκύψει ενεργειακή ανάπτυξη, αρχής γενομένης με τον αγωγό προς Τουρκία. Και προς τεκμηρίωση των ανωτέρω αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής:
1. Από τη Ρωσία περνά αγωγός προς την Ουκρανία για διοχέτευση φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Το Κίεβο πολλάκις έκλεισε τις κάνουλες στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται κρίσεις. Η Μόσχα επιδίωξε να ξεπεράσει τα προβλήματα με εσωτερικές πολιτικές επεμβάσεις και τον έλεγχο κυβερνήσεων. Και όταν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ οργάνωσαν την ανατροπή της κυβέρνησης Γιανούκοβιτς, η Ρωσία βρήκε την ευκαιρία και πήρε πίσω την Κριμαία και ελέγχει τις ανατολικές ρωσόφωνες περιοχές διά της ισχύος της. Όσο, δε, για τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., δεν τόλμησαν να τα βάλουν στρατιωτικά με τη Μόσχα για το χατίρι της Ουκρανίας. Και όχι μόνο.
Η Γερμανία ετοιμάζεται με τη Ρωσία για τον «Βόρειο Αγωγό 2», ώστε να γίνει αυτή η κύρια διανομέας στην Ευρώπη, με την Ουκρανία να ζημιώνει 2 δις δολάρια τον χρόνο. Ερώτημα: Τι θα συμβεί εάν η Άγκυρα κλείσει τις στρόφιγγες επί του εδάφους της, στην περίπτωση που περάσει αγωγός προς τα τουρκικά παράλια ή εάν δεν πληρώνει; Θα κάνουμε πόλεμο; Με ποια ισχύ; Εμείς δεν είμαστε Ρωσία.
Ποιος θα μας στηρίξει; Και με μια κεντρική ομοσπονδιακή Κυβέρνηση που είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο θα έχει λόγο η Τουρκία μέσω των Τουρκοκυπρίων και των εποίκων στην πρακτική διαδικασία μπλοκαρίσματος αποφάσεων ή… «συνδιαμόρφωσης», τι θα συμβεί; Θα προκληθεί ή όχι πολιτειακή κρίση; Και πώς θα επιλυθεί όταν η Τουρκία θα διαθέτει την ισχύ και τους Τουρκοκύπριους και τους έποικους να συναποφασίζουν σε ομοσπονδιακό κεντρικό επίπεδο; Με ξένους δικαστές ή με κλήρο;
Παραδείγματα προς αποφυγήν
2. Το δεύτερό μας επιχείρημα είναι συναφές με το πρώτο. Το έχουμε ήδη αναπτύξει από αυτές τις στήλες, αλλά το επαναλαμβάνουμε για να εμπεδωθεί: Και στο Ιράκ δημιουργήθηκε από τις ΗΠΑ μια ομοσπονδία, με το Κουρδιστάν να είναι αυτόνομη περιοχή. Στα άρθρα 110-112 του Συντάγματος διευκρινίζεται ότι ο εθνικός πλούτος ανήκει στον λαό του Ιράκ και στην κεντρική εξουσία. Όμως οι Κούρδοι έκλεισαν συμφωνία με την EXXONMOBIL χωρίς να ρωτήσουν την κεντρική κυβέρνηση, η οποία προσπαθεί να βρει το λάθος. Τι θα έκανε και τι μπορεί να κάνει; Θα τα βάλει με τους Κούρδους ή με τις ΗΠΑ που προώθησαν τη συμφωνία; Θα προκαλέσει πολιτειακή κρίση και διαλυτικές τάσεις. Συνεπώς, δεν είναι μόνο τι γράφουν τα συντάγματα, ειδικώς όταν είναι διεθνικά και πολυεθνικά ομοσπονδιακά, αλλά και πώς διαπλέκονται τα συμφέροντα και τα ισοζύγια δυνάμεων. Ποιος έχει την ισχύ.
3. Ακόμη και αν προκύψει ενεργειακή ανάπτυξη μετά τη λύση, το ερώτημα είναι ποιος θα την καρπωθεί και πώς; Εμείς ή η Τουρκία; Και η Νιγηρία έχει, καθώς και το Ιράκ, φυσικό αέριο και πετρέλαια. Όμως, οι λαοί τους δεν είναι πλούσιοι. Ούτε ασφαλείς. Το θέμα δεν είναι μόνο να διαθέτεις φυσικό αέριο. Η εκμετάλλευσή του είναι συνάρτηση των συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων και των γειτονικών κρατών, καθώς και των περιφερειακών δυνάμεων, των πολιτικών και στρατηγικών τους, καθώς και των κανόνων ισχύος, αλλά και των δικών μας ικανοτήτων να οικοδομούμε συμμαχίες ή να μην προωθούμε διευθετήσεις, που δεν θα επιλύουν τα προβλήματα της Ζυρίχης, παρά μόνο θα προκαλούν νέα και χειρότερα.
4. Οι Τούρκοι έχουν ήδη εγείρει ζητήματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ και παρανόμως έχουν υπογράψει συμφωνίες μεταξύ ψευδοκράτους και Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίων, που προσδοκούν να νομιμοποιήσουν με τη λύση. Θέλουν το δικό μας φυσικό αέριο και εκείνο της Ελλάδας για να γίνουν εκτός από ενεργειακός κόμβος και παραγωγός χώρα.
Η πύλη του εποικισμού μετά τη λύση
Αυτοί που έχουν την ισχύ, δηλαδή οι Τούρκοι, θα πάρουν και τη μερίδα του λέοντος στο φυσικό αέριο. Αλλιώς θα βρουν τρόπους να μας λιώσουν! Αν όχι με τα όπλα, με τη μετακίνηση πληθυσμών. Αυτή είναι μια στρατηγική την οποία εφαρμόζουν και θα εφαρμόσουν και στον μέλλον ούτως ή άλλως, μέσα από τα πλεονεκτήματα που τους προσφέρει η ομοσπονδία των δύο ισότιμων κρατών.
Γιατί το λέμε αυτό; Διότι προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι με την ομοσπονδία θα τερματιστεί ο εποικισμός. Το αντίθετο. Μετά τη λύση θα έρθουν νέα κύματα κουβαλητών προς τον βορρά, που δεν θα θεωρούνται καν, όπως συμβαίνει σήμερα, ως έποικοι. Και ποιος θα τους διώξει; Η ομοσπονδιακή αστυνομία ή οι αρμόδιες ομοσπονδιακές Αρχές;
Ποιες θα είναι οι εξουσίες τους και οι δικαιοδοσίες τους σε σχέση με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Εξουσία, όταν έχει γίνει δεκτή η ισοϋψής σχέση των τριών συνταγμάτων (δύο τα συνιστώντα κράτη και ένα για την κεντρική εξουσία) ως αποτέλεσμα της συμφωνίας της 11ης Φεβρουαρίου περί «ισότιμου καθεστώτος». Και αν απειλήσει η Τουρκία; Ποιος θα μας προστατεύσει; Οι Τουρκοκύπριοι ή οι έποικοι, που τους θεωρούν οι Τούρκοι ως στρατηγικό εργαλείο εξυπηρέτησης των συμφερόντων της Άγκυρας;
Διαχείριση κρίσεων και βιωσιμότητα
Είναι όντως σημαντικό το ζήτημα της ασφάλειας, των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων και όλοι συμφωνούμε ότι είναι κόκκινη γραμμή. Όμως το πρόβλημα είναι η ίδια η ομοσπονδιακή μορφή της λύσης και τα νέα κύματα πληθυσμών από την Τουρκία προς τον βορρά και μετά την ομοσπονδιακή λύση. Και απόδειξη τούτου είναι ότι φτιάχνουν λύση στις συνομιλίες και το περίγραμμα των συνταγματικών δομών έχει ως επίκεντρο τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων. Δηλαδή υπάρχει παραδοχή ότι θα είναι δυσλειτουργικό το πολιτειακό σύστημα. Ότι θα προκληθούν κρίσεις.
Πού είναι λοιπόν η βιωσιμότητα της λύσης; Μέσα από τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων, στο πλαίσιο του οποίου η λύση είτε θα δίνεται από ξένους δικαστές είτε μέσα από κλήρο! Γιατί μέσα από κλήρο; Διότι τώρα, η ίδια η Κυβέρνηση, αφού αποδέχθηκε την τουρκική θέση περί ίσης αριθμητικής εκπροσώπησης στον μηχανισμό διαχείρισης κρίσεων, εισηγείται το εξής: Εφόσον δεν λαμβάνεται απόφαση, θα ρίχνεται κλήρος για την αποχώρηση ενός Ελληνοκύπριου ή Τουρκοκύπριου, έτσι ώστε να προκύψει απόφαση με πλειοψηφία. Κράτος του τσιφτέ! Θα λαμβάνονται αποφάσεις με ζήτουρα! Ουδένα άλλον επί τούτου σχόλιο…
Κόστος «λύσης» και τουρίστες
Όσο, δε, για τα λοιπά είναι ήδη στον αέρα. Το κόστος π.χ. της λύσης, που οι πληροφορίες λένε ότι θα ξεπερνά τα 30 δις δολάρια, ποιος θα το πληρώσει και πώς; Με νέα μνημόνια. Μας το φέρνουν σιγά-σιγά. Και αν ήταν να πληρώσουμε τη λύση καλώς. Για τη διάλυση, όμως, θα πληρώσουμε και για να αποζημιωθούν οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες και μη, που έχουν περιουσίες στα κατεχόμενα από τους εαυτούς τους, ώστε να εφαρμοστεί η τουρκική διχοτομική θέση περί πλειοψηφίας επί του εδάφους και του πληθυσμού. Για ποια ευρωπαϊκά δικαιώματα και αρχές γίνεται λόγος;
Για να υπάρχει πλειοψηφία στον βορρά επί του πληθυσμού σημαίνει ότι εκτός ενός ποσοστού οι Ελληνοκύπριοι, οι λοιποί θα επισκέπτονται το τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος όπως τη Γερμανία, το Βέλγιο και τη Γαλλία. Χωρίς δικαίωμα ψήφου. Ως ξένη χώρα! Ως τουρίστες. Όπως και τώρα. Άρα θα γίνει νομιμοποίηση της υφιστάμενης απαράδεκτης de facto κατάστασης.
Το κλειδί, ο Πρόεδρος και η εναλλακτική πρόταση
Είναι γενικώς παραδεκτό ότι ο Μουσταφά Ακιντζί είναι απλώς κομιστής των τουρκικών θέσεων. Είναι η ίδια ιστορία με τον Χριστόφια και τον Ταλάτ. Και εφόσον το κλειδί είναι στην Τουρκία, ο Πρόεδρος με την Άγκυρα και τον ίδιο τον Ερντογάν θα έπρεπε να ζητήσει να συνομιλήσει και για τα θέματα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και για τις εγγυήσεις και για το περιουσιακό, καθώς και για άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως η συνέχεια ή όχι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ας προχωρήσει ο Πρόεδρος σε αυτές τις κινήσεις και ας πει όχι ο Τούρκος Πρόεδρος. Αυτός θα φέρει την ευθύνη.
Τι θα μας απαντήσει; Να συνομιλήσουμε με τον Ακιντζί. Το πρόβλημα δεν είναι δικοινοτικό, αλλά εισβολής- κατοχής. Άλλωστε, ό,τι και αν πει ο Ακιντζί δεν μετρά. Για να μετρά θα είναι ό,τι του πει η Τουρκία να μας προωθήσει. Γιατί να υπάρχουν μεσάζοντες; Για να αθωώνεται η Άγκυρα;
Προτού, λοιπόν, προχωρήσει η διαδικασία των συνομιλιών θα πρέπει να ξεκαθαρίσει ουσιώδη ζητήματα, μεταξύ των οποίων ένα σημαντικό και ουσιώδες: Εάν αποδέχεται ο Ακιντζί και η Άγκυρα ότι η λύση θα είναι συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εφόσον δεν αποδέχονται τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας πώς υπάρχουν συγκλίσεις και συναντίληψη;
Τι συζητούμε; Πώς η ομοσπονδία θα είναι συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, όταν δεν θα μπορείς να επιστρέψεις στο υφιστάμενο καθεστώς του ενιαίου κράτους σε περίπτωση κρίσης και θα έχεις δομές εξ υπαρχής. Ή θα τεθεί θέμα ποιο από τα δύο συνιστώντα κράτη θα αναγνωριστεί ή θα αναγνωριστούν και τα δύο. Οπότε θα προκύψουν δύο διάδοχα κράτη.
Άρα η μετεξέλιξη σε ομοσπονδία δεν σημαίνει συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία θα μπορούσε να προκύψει στη λογική του ενιαίου κράτους με έξι ζώνες (Επαρχίες), εκ των οποίων οι δύο να διοικούνται σε τοπικό επίπεδο από τους Τουρκοκύπριους και οι τέσσερεις από τους Ελληνοκύπριους με μια ενιαία κεντρική εξουσία και χωρίς ανάλογες ισοϋψείς εξουσίες στις ζώνες με ομοσπονδιακές κρατικές εξουσίες, που καθορίζουν τον διχοτομικό χαρακτήρα της λύσης και τον εσαεί εκβιασμό διάλυσης, από τον οποίο θα προκύψουν δύο διάδοχα κράτη.
Με την εναλλακτική πρόταση αποφεύγεται το ζήτημα των τριών συνταγμάτων, λύνεται το πρόβλημα της μίας και ενιαίας εξουσίας και κυριαρχίας και της τριπλής ΑΟΖ, εφόσον το κράτος θα είναι ενιαίο, αλλά με ζώνες τοπικής αυτοδιοίκησης και με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών και βασικών ελευθεριών της Ε.Ε., χωρίς αποκλίσεις και την κατάργηση της αρχής ένας άνθρωπος μία ψήφος στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, καθώς και με την εκλογή των βουλευτών επί τη βάσει των αναλογιών που θα αποφασιστούν, εφ’ όλης της επικράτειας.
Σε αυτά προτίθεται η αναβίωση των Κοινοτικών Συνελεύσεων ως μορφών τοπικής αυτοδιοίκησης στις ζώνες της κάθε πλευράς. Υπάρχουν αυτές και πολλές άλλες εναλλακτικές επιλογές βιώσιμης λύσης, οι οποίες θα πρέπει να συνδυαστούν με συμμαχίες και αλλαγές ισοζυγίων δυνάμεων. Αυτά διδάσκει η δημοκρατία και ο κλασικός ρεαλισμός από τον Θουκυδίδη ώς τον Κένεθ Γουόλτς. Και αυτά δεν τα λέμε τώρα. Τα υποστηρίζουμε επί σειρά ετών.
Συνεπώς, δεν στέκει ο ισχυρισμός για την πίεση του χρόνου. Την ευθύνη τη φέρουν όσοι οδηγούνται σε αδιέξοδο λόγω του μονόδρομου που υιοθέτησαν επί του σχεδίου Α, χωρίς εναλλακτική επιλογή. Εάν, λοιπόν, οι εναλλακτικές επιλογές δημοκρατικής και βιώσιμης λύσης τεθούν επί τάπητος και η Τουρκία δεν τις αποδεχθεί, αποδεικνύεται το αυτονόητο: Ότι δεν θέλει λύση αλλά διάλυση.
Ερώτημα: εάν η Άγκυρα δεν αποδέχεται βιώσιμες φόρμουλες λύσης θα πρέπει εμείς να υπογράψουμε ό,τι την βολεύει στο όνομα μιας κατ' επίφαση λύσης, που θα συνιστά τουρκική ομοσπονδιακή φόρμουλα διάλυσης; Αυτός είναι ο «πολιτικός ρεαλισμός» του κομματικού και οικονομικού κατεστημένου; Να μας λείπει. Και αν προχωρήσουν απερίσκεπτα θα φέρουν ακεραία την ευθύνη για το νέο «όχι». Το ζητούμενο όμως δεν είναι το «όχι», αλλά το «ναι» μέσα από μια εναλλακτική φόρμουλα στο πλαίσιο συγκροτημένης στρατηγικής.
Το κόστος του λάθους και οι καριέρες
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο τα ζητήματα της ασφάλειας. Είναι σημαντικά. Συνιστούν κόκκινες γραμμές. Και υπάρχει ομοφωνία. Πέραν όμως της ασφάλειας εξίσου σοβαρό πρόβλημα είναι η ομοσπονδιακή πολιτειακή δομή της «λύσης» και η τουρκική αναθεωρητική πολιτική, που έχει ως στόχο τον νεο-οθωμανισμό και τη μετατροπή ολόκληρης της Κύπρου, όχι μόνο των κατεχομένων, αλλά και των σημερινών ελεύθερων περιοχών, σε επαρχία της Τουρκίας ακόμη και αν δεν υπάρχουν εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα.
Η ισχύς της Άγκυρας θα συνεχίσει να είναι εκεί. Εκτός και αν διαλυθεί. Ειδικώς τώρα με τον Ερντογάν τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο απρόβλεπτα και ανασφαλή. Όχι σε ό,τι αφορά τη διάλυση της Τουρκίας, αλλά στην πιθανότητα διάχυσης της κρίσης και στη συνέχιση της αδιάλλακτης στάσης της Άγκυρας ως προς τους στρατηγικούς της στόχους, μεταξύ των οποίων και η διχοτομική ομοσπονδία. Σήμερα είναι ο Ερντογάν που θέλει να τους υλοποιήσει. Χθες ήταν οι Κεμαλιστές, αύριο μπορεί να είναι κάποιος άλλος.
Η τουρκική πολιτική επί του Κυπριακού είναι η ίδια. Ακόμη, λοιπόν, και εκείνοι που λιβάνιζαν τον Τούρκο Πρόεδρο και τον αποκαλούσαν μέγα δημοκράτη και εκσυγχρονιστή, καθώς και μεταρρυθμιστή, που θα έφερνε τη λύση του Κυπριακού, σήμερα κατανοούν ότι στις εκτιμήσεις τους απέτυχαν παταγωδώς.
Υπάρχει συναφώς ακόμη ένα πρόβλημα: Οι Τούρκοι μάς γνωρίζουν πολύ καλά, ενώ εμείς είτε δεν τους γνωρίζουμε είτε κυρίως η ηγεσία μας δεν θέλει να βλέπει την αλήθεια, διότι δεν θέλει να παραδεχθεί ότι επί σειρά ετών κάποιοι οικοδόμησαν καριέρες επί της διαλυτικής ομοσπονδίας και επί των ερειπίων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οπότε εάν παραδεχθούν το λάθος θα πρέπει για λόγους αρχής να εγκαταλείψουν και την πολιτική.
Αυτό δεν είναι άσχημη ιδέα. Ίσως να είναι έντιμη επιλογή και για τους ίδιους, αλλά κυρίως σωτήρια για την Κύπρο. Βεβαίως, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτή η αντίληψη είναι ουτοπική. Όμως, από την άλλη, μια τέτοια εξέλιξη είναι πιο πολύ εφικτή και ρεαλιστική από τη βιωσιμότητα μιας ομοσπονδίας, υπό τη σκιά της πανίσχυρης και επεκτατικής Τουρκίας του Ταγίπ Ερντογάν…
