Επιρρεπείς στην προώθηση στην πορνεία ή την παράνομη απασχόληση

Στην πορνεία καταφεύγουν δεκάδες οικιακές βοηθοί για να εξασφαλίσουν τα χρήματα που πλήρωσαν για να έρθουν στην Κύπρο με την ελπίδα να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Όταν φτάσουν στη χώρα μας και δουν από κοντά τον πραγματικό μισθό που θα λαμβάνουν κάθε μήνα, και όχι όσα τους έταζαν κάποιοι για να τις φέρουν στην Κύπρο, ψάχνουν τρόπους για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα. Παιδιά, ηλικιωμένοι και άρρωστοι πέφτουν πολλές φορές θύματα των οικιακών βοηθών, αφού ένα πρωί οι εργαζόμενες αυτές ανοίγουν την πόρτα και εξαφανίζονται ψάχνοντας μεγαλύτερο μεροκάματο, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές όπου τιμαλφή αξίας χιλιάδων ευρώ έκαναν φτερά από τα σπίτια των εργοδοτών τους.

Ο Λειτουργός του Τμήματος Μετανάστευσης, Ρηγίνος Πολυδεύκης, υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι περισσότερες καταγγελίες αφορούν υπηκόους Βιετνάμ, καθότι οι συγκεκριμένες κοπέλες υστερούν, τόσο από άποψη γνώσης γλωσσών (Αγγλικά - Ελληνικά) όσο και από άποψη κατάρτισης σε σχέση με τα καθήκοντα των οικιακών εργαζομένων.

Πόσες οικιακές βοηθούς έχουμε στην Κύπρο;
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας ως Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ο αριθμός των οικιακών εργαζομένων που κατέχουν έγκυρη άδεια παραμονής και εργασίας ανέρχεται στις 35.400. Ταυτόχρονα, εκκρεμούν 1934 αιτήσεις για άδεια παραμονής και εργασίας, οι όποιες βρίσκονται υπό εξέταση.

Ποιοι δικαιούνται να φέρουν οικιακή βοηθό στη χώρα μας και ποιοι περιορισμοί υπάρχουν;
α. Οικογένειες με παιδί κάτω των 12 ετών, όταν εργάζονται και οι δύο σύζυγοι και καταβάλλουν εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
β. Οικογένειες οι οποίες δεν έχουν μικρά παιδιά, όταν εργάζονται και οι δύο σύζυγοι και έχουν δηλωμένο φορολογητέο ετήσιο εισόδημα πέραν των €52.000.
γ. Μονογονικές οικογένειες με επιμέλεια παιδιού κάτω των 12 ετών, νοουμένου ότι ο γονέας εργάζεται και καταβάλλει εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
δ. Σε περίπτωση που μόνο ένας εκ των δύο συζύγων εργάζεται, το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα θα πρέπει να είναι τουλάχιστον €86.000.
ε. Άτομα που διαμένουν μόνα τους, νοουμένου ότι εργάζονται, έχουν ετήσιο φορολογητέο εισόδημα πέραν των €52.000 και καταβάλλουν εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
στ. Υπερήλικα άτομα άνω των 75 ετών.
ζ. Άτομα με ειδικές ανάγκες αφού παρουσιάσουν βεβαίωση από ειδικό γιατρό.
η. Φροντίδα ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως καρκίνος, κατά πλάκας σκλήρυνση, τετραπληγίες κτλ. Ανάπηρα άτομα σε τροχοκάθισμα ή άτομα καθηλωμένα στο κρεβάτι.
θ. Πολύτεκνα ζευγάρια, νοουμένου ότι εργάζονται και οι δύο γονείς, καταβάλλουν εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και έχουν ένα τουλάχιστον παιδί κάτω των 12 ετών.

Ποιοι είναι οι σοβαρότεροι λόγοι που οι Κύπριοι ζητούν να εργοδοτήσουν οικιακή βοηθό;
Οι σοβαρότεροι λόγοι για απασχόληση οικιακών εργαζομένων είναι, α) η φροντίδα ηλικιωμένων ατόμων (άνω των 75 ετών) οι οποίοι δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, β) φροντίδα ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας όπως καρκίνος, κατά πλάκας σκλήρυνση, τετραπληγίες κτλ. και γ) φροντίδα οικογενειών που εργάζονται και οι δύο γονείς και έχουν παιδιά κάτω των 12 ετών.
Από ποιες χώρες έργοδοτουνται οι περισσότερες οικιακές βοηθοί;
Οι περισσότεροι οικιακοί εργαζόμενοι προέρχονται από τις Φιλιππίνες (10.900), τη Σρι Λάνκα (9.190) και το Βιετνάμ (11.900).

Ιατρικές  εξετάσεις
Σε ποιες ιατρικές εξετάσεις υποβάλλονται αυτές οι γυναίκες, ώστε τα μέλη των οικογενειών που τις εργοδοτούν να μην κινδυνεύουν από οποιεσδήποτε μολυσματικές ασθένειες;
Οι οικιακοί εργαζόμενοι, τόσο πριν αλλά και μετά την άφιξή τους υποβάλλονται σε εξετάσεις για μεταδοτικές ή μολυσματικές ασθένειες σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Ταυτόχρονα, οι αλλοδαποί υποβάλλουν στο Τμήμα πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου.

Πότε μπορεί μια οικιακή βοηθός να αλλάξει σπίτι και για ποιους λόγους;
Οι οικιακοί εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα αλλαγής εργοδότη μετά την πάροδο έξι μηνών στη Δημοκρατία, νοουμένου ότι προς τούτο συγκατατίθεται και ο εργοδότης τους. Σε αυτή την περίπτωση υπογράφεται και από τις δύο πλευρές έγγραφο αποδέσμευσης (release agreement). Επιπλέον, οι αλλοδαποί αποκτούν δικαίωμα αλλαγής εργοδότη σε περίπτωση δικαίωσής τους από την επιτροπή εξέτασης εργατικών διαφορών, όταν δηλαδή αποδειχθεί ότι ο εργοδότης τους παραβίαζε τους όρους του συμβολαίου που είχαν υπογράψει τα δύο μέρη. Δεν επιτρέπεται αλλαγή εργοδότη μετά την πάροδο τριών ετών και έξι μηνών παραμονής στην Κύπρο.

Απελάσεις και παραπτώματα
Πότε μια οικιακή βοηθός μπορεί να συλληφθεί και να σταλεί στη χώρα της;
Οικιακός εργαζόμενος μπορεί να απελαθεί εάν παραβιάσει τους όρους της άδειας παραμονής του, εάν εγκαταλείψει το νόμιμο εργοδότη του χωρίς να ακολουθηθούν οι νενομισμένες διαδικασίες (καταγγελία εργατικής διαφοράς), εάν παραμείνει χωρίς έγκυρη άδεια παραμονής και εργασίας.
Ποια είναι τα σοβαρότερα παραπτώματα που έχετε εξετάσει και για ποιες εθνικότητες υπάρχουν οι περισσότερες καταγγελίες;
Τα σοβαρότερα παραπτώματα που έχουν εξεταστεί αφορούν καταγγελίες για πλημμελή φροντίδα ή και βία κατά ηλικιωμένων προσώπων ή παιδιών, για κλοπές από τα σπίτια των εργοδοτών, καθώς επίσης και για πορνεία.

Οι περισσότερες καταγγελίες αφορούν υπηκόους του Βιετνάμ, καθότι οι συγκεκριμένες κοπέλες υστερούν, τόσο από άποψη γνώσης γλωσσών (Αγγλικά - Ελληνικά) όσο και από άποψη κατάρτισης σε σχέση με τα καθήκοντα των οικιακών εργαζομένων. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος για την έκδοση άδειας εισόδου στην Κύπρο (€6000), το οποίο κόστος, λόγω του ιδιάζοντος καθεστώτος που επικρατεί με τη συγκεκριμένη χώρα, βαραίνει αποκλειστικά τις ίδιες τις αλλοδαπές και δεν επιμερίζεται με τους εργοδότες, οι κοπέλες αυτές είναι επιρρεπείς στην προώθηση στην πορνεία ή την παράνομη απασχόληση.

Κριτήρια σχετικά με πείρα και γνώση ξένων γλωσσών
Επειδή οι περισσότερες οικιακές βοηθοί έρχονται σε επαφή με μικρά παιδιά, θα έπρεπε να τυγχάνουν συγκεκριμένης εκπαίδευσης πριν ή μόλις έρθουν στην Κύπρο, και πόσο αξιόπιστα είναι τα βιογραφικά που έχουν;
Το θέμα της εκπαίδευσης και των προσόντων των οικιακών εργαζομένων στο παρόν στάδιο εναπόκειται στα Ιδιωτικά Γραφεία Εξεύρεσης Εργασίας, τα οποία αναλαμβάνουν να εξεύρουν το κατάλληλο πρόσωπο για τις ανάγκες της οικογένειας. Η επιλογή του προσώπου δεν αποτελεί αρμοδιότητα του Τμήματος. Παρ' όλα αυτά, με πρόσφατη απόφασή του, ημερομηνίας 08/10/2010, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε όπως καθοριστούν κριτήρια σχετικά με πείρα και γνώση ξένων γλωσσών (Αγγλικά) για τους οικιακούς εργαζομένους. Η απόφαση αυτή αναμένεται να υλοποιηθεί το συντομότερο.

Βάσει της εμπειρίας σας, τα περισσότερα προβλήματα πηγάζουν από την πλευρά των κοπέλων αυτών ή από την πλευρά των εργοδοτών;
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά στο Τμήμα πηγάζουν από δύο σημαντικούς παράγοντες: 1) Την «άγνοια» των Κυπρίων εργοδοτών σε σχέση με τους όρους απασχόλησης οικιακού εργαζομένου, αφού η σχετική νομοθεσία καθορίζει ότι μπορούν να απασχολούνται μόνο στον νόμιμα εγγεγραμμένο εργοδότη τους. 2) Την προσπάθεια των αλλοδαπών να εξασφαλίσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη κατά την παραμονή τους στη Δημοκρατία. Τα δύο αυτά δεδομένα είναι πολλές φορές αλληλένδετα και οδηγούν στην παράνομη απασχόληση των αλλοδαπών και κατ’ επέκταση στην παράνομη εργοδότησή τους από την πλευρά των Κυπρίων.