Τα χελιδόνια ήρθαν φέτος αρκετά νωρίς και ψάχνουν μέρος για να κάνουν τις φωλιές τους. Η κυπριακή φύση γέμισε με χαρούμενες φωνές χελιδονιών. Ανάμεσα στους κόκκους της αφρικανικής σκόνης και την εκρηκτική ανθοφορία τα χελιδόνια συνεχίζουν ακόμη να φτάνουν στο νησί μας.

Κάθε μέρα όλο και μεγαλύτεροι πληθυσμοί αφικνούνται. Έχουν, όμως, ένα μεγάλο πρόβλημα που χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει. Παλιά σπίτια, στέγες και τοίχοι από πλυθάρι λιγοστεύουν. Ακόμη και τα ψηλά καμπαναριά τσιμεντώθηκαν και δεν έμειναν εξοχές για να κάνουν τις φωλιές τους. Η αλλαγή της κυπριακής υπαίθρου είναι εμφανής και αποστερεί τα φτερωτά της άνοιξης από τις συνήθειές τους. Μέρη που γνώριζαν έχουν αλλάξει κυριολεκτικά όψη και κάποιοι φρόντισαν να χαλάσουν τις φωλιές τους, γιατί δεν είναι «πια μόδα να έχουν χελιδόνια στα σπίτια τους». Είναι η χειρότερη υπηρεσία προς ό,τι πιο αγαπημένο έχει να επιδείξει η κυπριακή γη την άνοιξη.
Σε χωριό της Πάφου, σε σπίτι με πολλές χελιδονοφωλιές, ένα δεκάχρονο παιδί της οικογένειας γκρέμισε μια χελιδονοφωλιά γιατί λέρωνε το πάτωμα από τις κουτσουλιές των πουλιών. Πέρασαν δέκα ολόκληρα χρόνια και τα χελιδόνια δεν εμφανίστηκαν για να ξαναφτιάξουν φωλιά. Φέτος το παιδί είναι 20 χρονών και είδε ξανά τα χελιδόνια να επισκέπτονται το σπίτι της γιαγιάς του, εκεί που πριν από δέκα ολόκληρα χρόνια χάλασε από απερισκεψία τη φωλιά τους.
Οι μεγαλύτεροι της οικογένειας του έλεγαν όλα αυτά τα χρόνια ότι τα χελιδόνια, ως να έχουν ένα μυστικό κώδικα, ενημερώνουν τα άλλα χελιδόνια για το τι έχει συμβεί και αυτά αποφεύγουν να κάνουν φωλιά εκεί που κάποιος τους έκανε ζημιά.
Στον Κάθηκα της Πάφου στη μεγάλη εκκλησία του χωριού οι χελιδονοφωλιές χάλασαν κατά τη διάρκεια της επισκευής της εκκλησίας. Το αξιοθέατο που έκανε το γύρο του κόσμου από τις δεκάδες ξένους περιηγητές, που το φωτογράφιζαν καθημερινά, εξέλιπε για κάποια χρόνια. Τώρα, δειλά-δειλά τα χελιδόνια επανέρχονται και πάλι.
Στο παλιό δημαρχείο της Πόλης Χρυσοχούς κάτω από τα λιονταράκια της παλιάς αγοράς τα χελιδόνια συνεχίζουν να φτιάχνουν ακόμη τις φωλιές τους.
Τι πανδαιμόνιο γίνεται εκεί και τι χαρούμενες φωνές ακούς στην καρδιά της τουριστικής περιοχής δεν λέγεται. Στη Μοσφιλωτή τα χελιδόνια κτίζουν τις φωλιές τους παντού. Ακόμη και στα καφενεία και τις ταβέρνες της περιοχής. Οι κάτοικοι τα αγαπούν και είναι χαρά Θεού να τα βλέπει κανείς να ταΐζουν τα μικρά τους. Τα τσιτσιβίσματά τους, οι χαρούμενες φωνές τους είναι κάτι σαν θεία μουσική, που καταπραΰνει τις αισθήσεις.

Πιστά στο ταίρι τους
Τα χελιδόνια είναι η έκφραση της αιώνιας πιστότητας και αφοσίωσης. Καθαρίζουν τον αέρα από τα ενοχλητικά ζουζούνια και με τις χαρούμενες φωνές τους μας αλλάζουν τη διάθεση. Η μελαγχολία υποχωρεί και δίνει τη θέση της στην πίστη για ζωή στον αέναο κύκλο της. Είναι έγκλημα να καταστρέφει κάποιος μια φωλιά χελιδονιού, μια φωλιά κάθε πουλιού. Εμείς, το ανώτερο είδος του δημιουργού, πώς μπορούμε να συμπεριφερόμαστε τόσο άκαρδα στα άλλα πιο αδύνατα πλάσματα. Και ποιος δεν τα ξέρει! Τα χελιδόνια, τα αγαπημένα πουλιά που ο ερχομός τους σημαίνει την άνοιξη και η αναχώρησή τους την αρχή του χειμώνα. Ωστόσο, όλα τα χελιδόνια που βλέπουμε στον ουρανό δεν είναι τα ίδια. Διαφέρουν ως προς το σχήμα, το χρώμα, τον τρόπο που φτιάχνουν τη φωλιά τους και το μέρος όπου τα βλέπει κανείς.

Το μεγάλο ταξίδι
Σχεδόν όλα τα χελιδόνια εγκαταλείπουν την Ευρώπη για να περάσουν το χειμώνα τους στη Αφρική, νότια της Σαχάρας. Από εκεί που μας έρχεται η ενοχλητική σκόνη, που κάνει την ομορφιά της άνοιξης αποπνικτική. Εκεί στις ζεστές αφρικανικές χώρες τα χελιδόνια μπορούν να βρουν τροφή ευκολότερα. Στο ταξίδι τους ξεκουράζονται κάθε τόσο, όπου αυτό είναι δυνατό. Γι' αυτό, το ταξίδι μπορεί να κρατήσει πολλές εβδομάδες. Στα φτερά των γερανών είπαν κάποιοι ναυτικοί ότι είδαν τα χελιδόνια να ξεκουράζονται από το μεγάλο τους ταξίδι. Κι, όμως, τα μικρά αυτά πουλιά είναι δεινοί ταξιδευτές, που εκμεταλλεύονται τα ρεύματα του ανέμου για να καλύψουν μεγάλες αποστάσεις.

Μαραθώνιος μετανάστευση
Η μετανάστευση των χελιδονιών είναι θεαματική. Μπορεί να πετάξουν μέχρι και 10.000 χλμ. για να πάνε και άλλα τόσα για να γυρίσουν από την Αφρική. Δηλαδή, δέκα φορές πιο μακριά από την απόσταση Κύπρου-Ελλάδας.
Τα χελιδόνια τρέφονται με έντομα και ταΐζουν τα μικρά τους με ολόκληρους σβόλους εντόμων, που ο καθένας μπορεί να περιέχει 50 ώς 100 ή ακόμη και περισσότερα μικρά έντομα (κουνούπια, μύγες κτλ.). Φαντάζεστε πόσο μας απαλλάσσουν από αυτά. Χελιδόνια πετούν σε όλες τις ηπείρους της γης εκτός της Ανταρκτικής. Άλλα ζουν μέσα σε πόλεις, ενώ άλλα θα τα βρούμε μακριά από τους ανθρώπους.

Μακριές φτερούγες και ψαλιδωτή ουρά
Το χαρακτηριστικό των χελιδονιών είναι οι μακριές φτερούγες. Τόσο το μήκος όσο και το αεροδυναμικό σχήμα των φτερούγων κάνουν τα χελιδόνια να είναι από τα πιο ικανά πουλιά στον αέρα. Γι' αυτό μπορούν να τρέφονται, ενώ πετούν.
Όλα τα νεαρά πουλιά και οι γονείς τους συγκεντρώνονται σε μεγάλα σμήνη το φθινόπωρο πριν μεταναστεύσουν στην Αφρική. Τον Αύγουστο και στις αρχές Σεπτεμβρίου ένα τέτοιο σμήνος μπορεί να έχει μέχρι και 100.000 πουλιά. Πριν φύγουν, τα μικρά χελιδόνια εξοικειώνονται με την περιοχή τους, που είναι πολύ χρήσιμο για την επόμενη άνοιξη που θα επιστρέψουν.

Χειμώνας στη λάσπη
ΑΙΩΝΕΣ πριν πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι τα χελιδόνια περνούν το χειμώνα τους στον πυθμένα των λιμνών, μέσα στη λάσπη. Τότε δεν ήξεραν ότι τα χελιδόνια μπορούν να κάνουν τόσο μεγάλο ταξίδι.

Το σπιτικό τους
ΚΑΘΕ είδος χελιδονιού έχει δικό του τύπο φωλιάς. Τα περισσότερα τις φτιάχνουν από πηλό. Εργάζονται σκληρά και οι δύο γονείς. Μαζεύουν λάσπη από κάποιο σχετικά κοντινό σημείο, συνήθως 50-100 μέτρα μακριά, και τη μεταφέρουν με τη μορφή σβόλου. Χρειάζονται 700-1.500 σβόλοι για κάθε φωλιά και ανάλογα με τις συνθήκες, το κτίσιμο μπορεί να κρατήσει από τρεις έως και 18 ημέρες.
Με την τόση πολλή βροχή που είχαμε φέτος, τα φράγματα και τα ρέματα είναι γεμάτα λάσπη, το πρώτο υλικό της κατασκευής της φωλιάς τους. Είδαμε τα χελιδόνια να μαζεύουν ακατάπαυστα λάσπη στα ράμφη τους. Δύο-δύο ετοιμάζουν πρώτα τη φωλιά και θα ακολουθήσει το ζευγάρωμά τους και το διαδοχικό ζέσταμα των αβγών τους. Μέχρι και πέντε χελιδονάκια μπορεί να εκκολαφθούν στην πρώτη γέννα των χελιδονιών νωρίς την άνοιξη.

Το τσιμέντο τα ταλαιπωρεί
ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ χρόνια που οι μεγάλες πόλεις γίνονται όλο και περισσότερο πόλεις τσιμέντου και ασφάλτου και οι αλάνες και τα μέρη με χώμα εκλείπουν, δεν είναι εύκολο για τα χελιδόνια να βρουν υλικό για να φτιάξουν τη φωλιά τους.
Στην Ελλάδα, αλλά και στην Κύπρο, δειλά-δειλά ωριμάζει η ιδέα να προσφέρονται στα χελιδόνια τεχνικές φωλιές. Στα μεγάλα κτίσματα αφήνονται προεξοχές για τα χελιδόνια. Μην απογοητεύεστε αν η φωλιά δεν κατοικηθεί από την πρώτη αμέσως χρονιά. Μπορεί του χρόνου τα χελιδόνια να ανακαλύψουν τελικά το έτοιμο σπιτικό τους. Και να ξέρετε ότι είναι μεγάλη ευτυχία για το σπίτι που το επιλέγουν τα χελιδόνια για τη φωλιά τους. Ο λαός μας πάντα το γνώριζε αυτό και είναι καιρός να το μεταφέρουμε στους νεότερους.