Μπορεί να οφείλεται σε σειρά διαφορετικών παραγόντων
Η λεπτομερής κλινική διερεύνηση με το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενούς, θα διαγνώσει αν η ζάλη οφείλεται σε απλές διαταραχές ή απλά ιατρικά νοσήματα

Η ζάλη είναι ένα πολύ συνηθισμένο αλλά ενοχλητικό σύμπτωμα, το οποίο οδηγεί μεγάλο αριθμό ατόμων στον γιατρό... Η ζάλη όμως είναι ένας ασαφής όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει διάφορα αισθήματα όπως το υποκειμενικό αίσθημα αβεβαιότητας αστάθειας ή κίνησης του σώματός μας στον χώρο. Επίσης χρησιμοποιείται για να περιγράψει αισθήματα άλλα από την κυριολεκτική σημασία του όρου, όπως διανοητική σύγχυση, θόλωση όρασης, τάση προς λιποθυμία, κεφαλαλγία, καρηβαρία ή μυρμηγκίαση.

Πέντε κατηγορίες
Χρειάζεται λοιπόν ένα πολύ προσεκτικό ιστορικό ώστε να καθορισθεί με ακρίβεια τι είναι αυτό που αισθάνεται ο ασθενής όταν «έντρομος» μάς δηλώνει ότι ζαλίζεται. Έτσι, κι αφού αποκλείσουμε τα παραπλανητικά συμπτώματα ή τις διαταραχές της βάδισης, μπορούμε να εξετάσουμε αν τα περιγραφόμενα συμπτώματα εντάσσονται σε μιαν από τις παρακάτω πέντε κατηγορίες που χωρίζουμε τη ζάλη:
1) Ίλιγγος: Περιστροφική κίνηση είτε του ασθενούς προς το περιβάλλον (υποκειμενικός ίλιγγος) είτε του περιβάλλοντος προς τον ασθενή (αντικειμενικός ίλιγγος).
2) Διαταραχή ισορροπίας: (αστάθεια, έλλειψη ισορροπίας) Αφορά κορμό και άκρα παρά την κεφαλή.
3) Τάση προς λιποθυμία: Πρόκειται για αίσθημα προ της πραγματικής λιποθυμίας, το οποίο συμπεριλαμβάνει όλα τα πρόδρομα συμπτώματα της απώλειας συνείδησης.
4) Μεικτή ζάλη: Πρόκειται για συνδυασμό δύο ή όλων των παραπάνω μορφών ζάλης.
5) Μη ειδική ζάλη: Μ' αυτό τον όρο θα χαρακτηρίσουμε το αίσθημα αστάθειας η οποία δεν αντιστοιχεί στις παραπάνω κατηγορίες ζάλης.

Αλληλοεπίδραση συστημάτων
Ο προσανατολισμός ενός ατόμου στον χώρο καθορίζεται από την αρμονική συνεργασία του οπτικού, ακουστικού και ιδιοδεκτικού συστήματος. Τα τρία αυτά συστήματα αλληλεπιδρούν μεταξύ τους καλύπτοντας και συμπληρώνοντας το ένα το άλλο σε μια προσπάθεια διατήρησης του αισθήματος της ισορροπίας. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιείται πληθώρα οργάνων (μάτια, αφτιά, υποδοχείς σε δέρμα, μύες, οστά και αρθρώσεις), τα οποία αποστέλλουν τις πληροφορίες που συλλέγουν στο κεντρικό επεξεργαστικό όργανο, τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος, και εφόσον δεν συντρέχουν λόγοι δυσλειτουργίας του (π.χ. ελάττωση εγκεφαλικής αιματικής ροής με συνέπεια υποξαιμία), επεξεργάζεται τις πληροφορίες και δίνει την τελική εικόνα της φυσιολογικής αίσθησης του σώματος.

Καλοήθεις και κακοήθεις
Οι αιτίες της ζάλης μπορεί να είναι καλοήθεις διαταραχές των ανωτέρω σταθεροποιητικών συστημάτων, όπως για παράδειγμα οι συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, η ναυτία του ταξιδιού, η ασυνήθιστη θέση της κεφαλής (υπερέκταση αυτής κατά τη διάρκεια βαφής της οροφής), τα αγχώδη σύνδρομα και ορισμένες περιπτώσεις καλοήθους ορθοστατικής υπότασης. Εκτός όμως των φυσιολογικών διαταραχών υπάρχουν και σοβαρά νοσήματα, που προκαλούν ζάλη. Τέτοια είναι τα καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά νοσήματα, η στένωση των καρωτιδικών και των σπονδυλικών αγγείων, η απώλεια αίματος, η αναιμία κ.ά. Επίσης κακή όραση, διαταραχή της ακοής, φάρμακα όπως ινσουλίνη ή διουρητικά προκαλούν ζάλη με συμπτώματα που εύκολα διαχωρίζονται από το ιστορικό.

Πηγαίνετε στον γιατρό
Η λεπτομερής κλινική διερεύνηση με το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενούς, θα διαγνώσει αν η ζάλη οφείλεται σε απλές διαταραχές ή απλά ιατρικά νοσήματα. Επίσης θα αξιολογήσει εάν χρειάζονται επιπλέον εργαστηριακές εξετάσεις ή εάν πρόκειται για πιο σοβαρή παθολογική ασθένεια που χρήζει ειδικό εργαστηριακό έλεγχο ή ακόμη και άμεση νοσηλεία. Η ορθή λοιπόν διερεύνηση της ζάλης από έμπειρο επιστημονικό προσωπικό, είναι απαραίτητη για τον σχεδιασμό της σωστής και αποτελεσματικής θεραπείας.

ΚΟΣΜΑΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Διευθυντής Παθολογικού τομέα ΙΑ.ΣΥ. α.ε.