Στους εορτασμούς για τα πενήντα χρόνια από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα συμμετάσχουν τα Κυπριακά Ταχυδρομεία, με την έκδοση μιας ακόμα σειράς γραμματοσήμων που θα «μεταφέρουν» την ιστορία της Κύπρου στον κόσμο, όπου φτάνει η αλληλογραφία.

Στιγμές και τεκμήρια από τη χιλιόχρονη ιστορία της Κύπρου θα απεικονίζει το ειδικό λεύκωμα με 32 γραμματόσημα που θα εκδώσουν σύντομα τα Κυπριακά Ταχυδρομεία με τίτλο «Η Κύπρος διά μέσου των αιώνων».

Όπως αναφέρει ο Διευθυντής του Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Ανδρέας Γρηγορίου σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, η επετειακή έκδοση θα περιλαμβάνει προηγούμενες σειρές γραμματοσήμων, από το 2007 έως το 2009, καθώς και την τελευταία σειρά που πρόκειται να εκδοθεί την 1η Οκτωβρίου του 2010.

Ο κ. Γρηγορίου κάθεται στο γραφείο του, έχοντας ανοίξει μπροστά του ένα βαρύ άλμπουμ γραμματοσήμων, που περιέχει το σύνολο των εκδόσεων από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα. Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του πενηντάχρονου άλμπουμ, τις προσωπικότητες και τα ιστορικά στιγμιότυπα διαδέχονται εικόνες από το φυσικό τοπίο της Κύπρου, την πολιτιστική κληρονομιά και τα ήθη και έθιμα του τόπου.

Αναπόφευκτα, οι χρονολογίες μπλέκονται και κάνουν άλματα, χιλιετιών πολλές φορές. Από τους αρχαίους οικισμούς έως τη σύγχρονη εποχή και από τη Συνθήκη των Σεβρών έως την προσχώρηση της νήσου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κυπριακά γραμματόσημα φωτίζουν στιγμές στο χρόνο, δίνουν έμφαση σε γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο, προβάλλουν τον πολιτισμό και την κουλτούρα και ανατρέχουν από το μακρινό παρελθόν των δώδεκα αρχαίων βασιλείων στη σύγχρονη Κύπρο, μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Εκ των πραγμάτων, η ιστορική σειρά «Η Κύπρος διά μέσου των αιώνων» κάνει μια επιλεκτική αναφορά σε συμβάντα και προσωπικότητες που σημάδεψαν την Κύπρο. Τα 32 συνολικά γραμματόσημα είναι πολύ λίγα για να χωρέσουν ολόκληρη την ιστορία της. Αλλωστε, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, μάλλον σκοπεύουν να αποτυπώσουν το πέρασμα του χρόνου στο νησί, παρά να αποδώσουν ακριβοδίκαια την ιστορία. Ο κ. Γρηγορίου εξηγεί ότι αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε το 2007 από την πλευρά των Κυπριακών Ταχυδρομείων. Είχε ως στόχο την καταγραφή της ιστορίας της Κύπρου μέσα από γραμματόσημα που απεικονίζουν σημεία-σταθμούς στην εξέλιξη της νήσου, από την ένατη χιλιετηρίδα π.Χ. μέχρι και τον 21ο αιώνα.

Η συνομιλία με τον κ. Γρηγορίου στρέφεται σε γεγονότα και πρόσωπα του παρελθόντος που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία. Στεκόμαστε στην τελευταία σειρά, που θα εκδοθεί τον ερχόμενο Οκτώβριο και θα ολοκληρώσει την τετραετή ιστορική συλλογή. Η υπό έκδοση συλλογή με τα οχτώ γραμματόσημα δίνει έμφαση στο γεγονός της υπογραφής της Συνθήκης των Σεβρών του 1920 και της Λοζάνης του 1923, που έχουν σχέση με τη μεταβίβαση της Κύπρου από τους Τούρκους στους Άγγλους. Υπάρχει, επίσης, αναφορά στα Οκτωβριανά γεγονότα του 1931, με την απεικόνιση του καμένου Κυβερνείου ύστερα από τον ξεσηκωμό των Ελληνοκυπρίων που διεκδικούσαν την ένωση με την Ελλάδα.

Ακόμα, αποτυπώνονται τα φυλακισμένα μνήματα και ο Γρηγόρης Αυξεντίου, παραπέμποντας στον αγώνα της ΕΟΚΑ, καθώς και το κτίριο του Προεδρικού Μεγάρου ως σύμβολο της εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις τραγικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής, παραπέμπει ο πίνακας του Κύπριου ζωγράφου Τηλέμαχου Κάνθου, με τίτλο «Μαύρο θέρος του 1974», ενώ η σειρά εμπεριέχει και ένα γραμματόσημο που απεικονίζει τη στιγμή της υπογραφής της Συνθήκης Προσχώρησης της Κύπρου στην Ε.Ε., από τον αείμνηστο Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο, στη Στοά του Αττάλου τον Απρίλιο 2003.

Τα Κυπριακά Ταχυδρομεία έχουν ήδη κυκλοφορήσει από τον Ιανουάριο και άλλα δυο επετειακά γραμματόσημα, με το έμβλημα της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αναφορά στα 50 χρόνια από την ίδρυσή της. Τα συγκεκριμένα γραμματόσημα προορίζονται για την αλληλογραφία εξωτερικού, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Διευθυντής του Ταχυδρομείου, «για την εμπέδωση και προβολή των συμβόλων της Δημοκρατίας στον κόσμο».

Όπως εξηγεί ο κ. Γρηγορίου, υπάρχει μια διάκριση και μια καλώς νοούμενη σκοπιμότητα στην έκδοση, καθώς τα γραμματόσημα, πέραν της απόδειξης ότι έχει πληρωθεί το ταχυδρομικό τέλος, είναι κατά κάποιον τρόπο και πρεσβευτές της χώρας που τα εκδίδει στο εξωτερικό.

«Προσπαθούμε τα γραμματόσημα αξίας 0,34 λεπτών, που προορίζονται για εσωτερική αλληλογραφία, να περιλαμβάνουν θέματα σχετικά με την κουλτούρα, τον πολιτισμό και τα ήθη και τα έθιμα», λέει ο κ. Γρηγορίου για τα «εσωτερικής κατανάλωσης» γραμματόσημα.

Μια άλλη διάσταση για την Κύπρο

Σε αντίθεση με τις εκδόσεις γραμματοσήμων που αφορούν ταχυδρομικά τέλη εσωτερικού, τα γραμματόσημα εξωτερικού περιλαμβάνουν σύμβολα της Κύπρου ή αρχαιολογικούς θησαυρούς που είναι χαρακτηριστικά του νησιού. «Η έκδοση γραμματοσήμων, από την ίδρυση της Δημοκρατίας και ιδιαίτερα μετά το 1974 ήταν ένας έμμεσος και ουσιαστικός τρόπος εμπέδωσης και προβολής της Κυπριακής Δημοκρατίας στο εξωτερικό, με τη διακίνηση της αλληλογραφίας», συνεχίζει ο κ. Γρηγορίου. Λαμβάνοντας υπόψη το αυξημένο τουριστικό ρεύμα στην Κύπρο, με δεκάδες χιλιάδες τουρίστες να αποστέλλουν τις καρτ-ποστάλ των διακοπών τους στις χώρες προέλευσής τους, γίνεται κατανοητή η διάκριση στη θεματολογία. Όπως αναφέρει ο Διευθυντής του Ταχυδρομείου, τα γραμματόσημα αυτά «δίνουν μιαν άλλη διάσταση για το πού στέκει η Κύπρος».

Αναδεικνύονται η κουλτούρα, ο πολιτισμός, οι προσωπικότητες

Ερωτηθείς αν ξεχωρίζει κάποιο γραμματόσημο ως αντιπροσωπευτικό της πενηντάχρονης πορείας των Κυπριακών Ταχυδρομείων, ο Διευθυντής του Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Ανδρέας Γρηγορίου αναφέρεται στη συμβολική αξία της έκδοσης των γραμματοσήμων «Europa», πολύ πριν η Κύπρος καταστεί μέλος της Ε.Ε. το Μάιο του 2004. Και αυτό διότι η έκδοση της συγκεκριμένης σειράς, από την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και εντεύθεν, «ήταν ένα σημάδι του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Κύπρου», σύμφωνα με τον κ. Γρηγορίου. Τα συγκεκριμένα γραμματόσημα εκδίδονται από το 1960, λόγω της δέσμευσης των Κυπριακών Ταχυδρομείων έναντι του ευρωπαϊκού οργανισμού PostEurop, όταν το εγχείρημα της ενιαίας ευρωπαϊκής οικογένειας ήταν ακόμη σε αρχικό στάδιο.

Ενδιαφέρον έχει και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η επιλογή της θεματολογίας και ποιος αποφασίζει για το τι θα απεικονίζουν τα γραμματόσημα. Ο κ. Γρηγορίου επεξηγεί τη διαδικασία, λέγοντας ότι τα τελευταία δύο χρόνια, η απόφαση λαμβάνεται κάθε Σεπτέμβρη από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Φιλοτελισμού. Το εθελοντικό αυτό όργανο αποτελείται από ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών και ενώπιόν του τίθενται όλες οι εισηγήσεις από διάφορους φορείς, ιδιώτες ή άλλους ενδιαφερόμενους. Λαμβάνοντας υπόψη και τις συμβατικές υποχρεώσεις των Ταχυδρομείων, η Επιτροπή αποφασίζει για το εκδοτικό πρόγραμμα της χρονιάς που έπεται, με ισορροπία ως προς το περιεχόμενο και τη θεματολογία. Με τον τρόπο αυτό, αναφέρει ο κ. Γρηγορίου, «αναδεικνύεται μέσα από τα γραμματόσημα η κουλτούρα, ο πολιτισμός, οι προσωπικότητες», αλλά διατηρείται και το ενδιαφέρον των φιλοτελιστών ζωντανό.

Πέραν αυτού, τα Κυπριακά Ταχυδρομεία έχουν υιοθετήσει μια πολιτική εκτύπωσης περιορισμένου αριθμού εκδόσεων, αλλά και περιορισμένου αριθμού γραμματοσήμων ανά έκδοση, ώστε τα Κυπριακά Γραμματόσημα να αποκτούν σύντομα συλλεκτική αξία.

«Μιλάμε για δέκα περίπου εκδόσεις το χρόνο με διάφορα θέματα, των 40-50 χιλιάδων γραμματοσήμων ανά έκδοση. Είναι προσεγμένη πολιτική αυτή που ακολουθείται, ακριβώς για να δώσει αξία στο κυπριακό γραμματόσημο», συμπληρώνει ο κ. Γρηγορίου.

Εκπαιδευτικά προγράμματα για τους μαθητές

Η σύγχρονη ιστορία του τόπου, όπως παρουσιάζεται μέσω των γραμματοσήμων αλλά και της εξέλιξης των ταχυδρομικών υπηρεσιών, έχει ανάγκη από την κατάλληλη προβολή, ώστε να γίνει κτήμα της νέας γενιάς. Ο κ. Γρηγορίου επισημαίνει την προσπάθεια που γίνεται με την ανάδειξη του Ταχυδρομικού Μουσείου και την κατάρτιση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ώστε να αυξηθεί το ενδιαφέρον του κοινού και ιδιαίτερα των μαθητών.

Υπάρχει ένα πρόγραμμα δράσης προς διάφορες κατευθύνσεις, αναφέρει, ώστε να μπει το Μουσείο στο χάρτη των τουριστικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων της πόλης. «Πέραν του γεγονότος ότι αναβαθμίστηκε και εμπλουτίστηκε ο θεσμός του Ταχυδρομικού Μουσείου με την προσθήκη νέων ταχυδρομικών αντικειμένων, την επέκταση του ωραρίου λειτουργίας και τη διαφήμιση προς τους ξένους που επισκέπτονται την Κύπρο, γίνονται συντονισμένες προσπάθειες και με τα σχολεία», συμπληρώνει ο κ. Γρηγορίου.

Για το Διευθυντή των Κυπριακών Ταχυδρομείων η ανάδειξη του φιλοτελισμού μπορεί να καταστεί εργαλείο γνώσης για τη νέα γενιά, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα παιδιά ηλικίας 8-14 χρονών. «Προσβλέπουμε ότι από αυτήν τη διαδικασία έχουν να κερδίσουν οι μαθητές, καθώς τους παρουσιάζουμε μια ενασχόληση με την οποία θα μάθουν πολλά πράγματα», παρατηρεί ο κ. Γρηγορίου.

Όπως αναφέρει, διαλέξεις σε σχολεία γίνονται εδώ και πολλά χρόνια, με έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Τώρα, όμως, αναζητούνται τρόποι για να γίνει η μετάδοση του ενδιαφέροντος για τον φιλοτελισμό στα παιδιά πιο ελκυστική. Ο κ. Γρηγορίου πιστεύει ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση νέων τεχνολογιών και την απόσπαση ενός εκπαιδευτικού, που θα ασχοληθεί αποκλειστικά με την παρουσίαση στα σχολεία. Εφόσον το αίτημα εγκριθεί από το Υπουργείο, η νέα πρωτοβουλία αναμένεται να ξεκινήσει τη νέα σχολική χρονιά.