Στο παρόν κείμενο θα μιλήσω αυθόρμητα. Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να μπει στο ίδιο ποτάμι δυο φορές. Έτσι είχε φιλοσοφήσει κάποτε ο Ηράκλειτος! Διότι και να μπει στο ίδιο ποτάμι, το νερό δεν θα είναι ποτέ το Ιδιο. Αιτία τούτου, η κίνηση του υγρού στοιχείου -του νερού δηλαδή- που κυλά αδιάκοπα στην κοίτη του ποταμιού. Αλλά και το περιβάλλον, η γεωμορφολογία, η σύσταση του εδάφoυς, οι κλιματικές συνθήκες παίζουν το δικό τους ρόλο σε αυτή την κίνηση που γίνεται. Αυτή η ιδέα της κίνησης συνοψίζει μια μοναδικότητα που είναι ανεπανάληπτη νομίζω. Όπως και η ίδια η ζωή άλλωστε.
Κάποιος κάποτε μου είπε ότι τα σημαντικότερα γεγονότα στη ζωή μας δεν τα καθορίζουν παρά ελάχιστες στιγμές μέσα στην κίνηση του χρόνου. Θέλω να πιστεύω πως έτσι είναι. Όσο οδυνηρό και να φαίνεται κάποτε, όσο άφατος και να μοιάζει συχνά ο πόνος που προξενούν τα γεγονότα. Κάθε μια αρχή αναπόφευκτα συνθέτει και ένα τέλος στα κάθε λογής «κάδρα» που πλαισιώνουν τη μικρή ανθρώπινη πορεία καθενός από εμάς. Ή μήπως έτσι φαίνεται; Πιθανόν αυτή η κίνηση που χαρακτηρίζει το χρόνο να αντικατοπτρίζεται στα πάντα. Δεν την αντιλαμβανόμαστε όμως αισθητά, γιατί δεν μπορούμε να υπάρξουμε έξω από αυτή τη διάσταση. Μάλλον αυτή η αέναη κίνηση αποτελεί ίσως το αμέσως επόμενο αδιαμφισβήτητο γεγονός μετά το θάνατο.
Με αυτό το σκεπτικό χρειάζεται να έχουμε κατά νουν ότι τίποτε δεν είναι δεδομένο. Ούτε οι όποιες σχέσεις των ανθρώπων. Το να είναι σε θέση κανείς να πατήσει μέσα στο ποτάμι της ίδιας της ζωής ξανά και ξανά, έστω και αν αυτό δεν είναι το ίδιο με πριν, προϋποθέτει άλλη κατάσταση. Πάντως όχι κάποιο αφηρημένο τέλος. Και για είμαι ειλικρινής, προσωπικά πάντοτε αντιστεκόμουν στην ιδέα περί τέλους. Δεν μπορεί το τέλος να αποτελεί γεγονός, διότι η κίνηση μέσα της φέρει την αλλαγή. Η λαϊκή σοφία θεωρεί πως «η ζωή ρόδα είναι και γυρίζει». Ένας κύκλος όπου «όλα είναι δανεικά». Τίποτε δεν τελειώνει επειδή απλά έτσι φαίνεται στα ανθρώπινα μάτια. Aνίθετα θα έλεγα, μεταμορφώνεται σε κάτι ανώτερο, αν το δει κανείς με το πνεύμα της ψυχής.
Δεν χρειάζονται πολλές εξηγήσεις και θα είμαι σύντομος. Ο Χριστός λίγο προτού αναληφθεί μας πληροφορεί κατηγορηματικό: « ... ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος (Ματθ. κή 20)». Από απόψεως πίστης τα λόγια αυτά είναι συγκλονιστικά. Επαληθεύουν την αυθεντικότητα τούτης της αδιάκοπης κίνησης. Τέτοια προϋπόθεση συνιστά μια διαρκή ανακαίνιση των ανθρώπων και του κόσμου και μετά από την έλευση του τέλους. Εισηγείται την υπέρβαση του τετριμμένου. Πλάθει νέα προοπτική αυτοσυνειδησίας για τον άνθρωπο, μέσα από το εμπειρικό βίωμα του μεγαλύτερου ιδρύματος παιδείας. Του πανεπιστημίου της ίδιας της ζωής. Συντονίζει τα βήματα της φτωχής ανθρώπινης φύσης μας όταν παλινδρομούν. Της δίνει ουσιαστικό νόημα και σκοπό, όταν στον ορίζοντα «ο καιρός ανταριάζει».
Έτσι καταφέρνει ο άνθρωπος να παίρνει δύναμη και να συνεχίζει την πάλη του ακόμη και τις πιο σκοτεινές ώρες. Ιδιαίτερα όταν τα εμπόδια γίνονται πρόκληση ακόμα και για την επιβίωσή του. Αρκεί όμως να θέλει να διδαχτεί, να προβληματίζεται και να διορθώνει τα λάθη του στο βαθμό που μπορεί. Να σπουδάζει μέσα από τις περιστάσεις της ζωής και να αποζητά τρόπους να τις δαμάσει. Να «μορφώνεται κατά Θεόν». Να μη μένει απλός θεατής. Να κάνει τη λεγόμενη καλή επιλογή και να μην μπαίνει στη λογική της καταστροφής. Τότε θα ξέρει ότι όπως και να έρχονται τα πράγματα στην πορεία του Γολγοθά, εκεί γεννιέται άσβεστη η ελπίδα. Την αποτυχία, τις δυσκολίες, το φθόνο και τις συκοφαντίες, την αρρώστια, την εγκατάλειψη και τη μοναξιά, τη θλίψη, τη φθορά, ακόμη και το θάνατο διαδέχεται πάντοτε το ιλαρό φως της ανάστασης.
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΑΡΤΑΣΙΔΗΣ
Κοινωνιολόγος
