Μήλον της Έριδος αποτελεί τα τελευταία χρόνια το τσιφλίκι Ποτίμων στην Κισσόνεργα, τη διαχείριση του οποίου διεκδικεί τόσο το Υπουργείο Εσωτερικών όσο και η Συνεργατική Εταιρεία Ποτίμων Λτδ. Όπως προκύπτει, το όλο θέμα αναμένεται να πάρει τελικά το δρόμο της Δικαιοσύνης καθώς το Υπουργείο Εσωτερικών είναι αποφασισμένο να διεκδικήσει το τσιφλίκι (αγρόκτημα μεγάλης εκτάσεως), έχοντας ως βασικό όπλο υπεράσπισής του τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα. Από την άλλη, η διαχειρίστρια εταιρεία δεν αποδέχεται την γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και διά των δικηγόρων της διαμηνύει ότι, η σύμβαση μίσθωσης της τεράστιας αυτής περιουσίας, τόσο σε έκταση όσο και σε αξία, λήγει το 2030 και όχι το 2010 που υποστηρίζει το Υπουργείο Εσωτερικών.
Η διάσταση απόψεων που υπάρχει ως προς τη διαχείριση του τσιφλικιού επανήλθε στο προσκήνιο, με αφορμή επιστολή που απέστειλε στο Υπουργείο Εσωτερικών, μέσω της Βουλής, ο βουλευτής της ΕΔΕΚ Φειδίας Σαρίκας, με την οποίαν ζητούσε να πληροφορηθεί για τις προθέσεις του υπουργείου επί του προκείμενου.
Αναλυτικότερα, τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως εξής: Το τσιφλίκι Ποτίμων στην Κισσόνεργα είχε εκμισθωθεί στη Συνεργατική Εταιρεία Ποτίμων Λτδ μέχρι τις 30/9/2010 με δικαίωμα ανανέωσης από 10 μέχρι 20 χρόνια. Μέρος του τσιφλικιού διαχωρίστηκε σε γεωργικούς κλήρους και έχει υπενοικιασθεί σε κατοίκους της Πέγειας και της Κισσόνεργας.
Το Υπουργείο Εσωτερικών, σε ανύποπτο χρόνο, αποτάθηκε στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και ζήτησε νομική γνωμάτευση για πρόνοιες της σύμβασης-μίσθωσης καθώς εκδηλώθηκε πρόθεση αξιοποίησής του και από κυβερνητικές υπηρεσίες. Το Υπουργείο Εσωτερικών ζητούσε συγκεκριμένα να πληροφορηθεί κατά πόσο δεσμεύεται από τη σύμβαση μίσθωσης για ν' ανανεώσει την ενοικίαση του τσιφλικιού για άλλα 10 ή 20 χρόνια στη διαχειρίστρια εταιρεία.
Στη σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα αναφέρεται ότι η σύμβαση μίσθωσης θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι τις 30/9/2010 και ότι δεν μπορεί να ανανεωθεί. «Αν το κιράτος ή οι εκμισθωτές επιθυμούν τη σύναψη νέων συμβάσεων με τους καλλιεργητές», αναφέρει η γνωμάτευση, «θα πρέπει να ακολουθηθεί εξαρχής η διαδικασία που προβλέπεται από την υφιστάμενη νομοθεσία».
Η αντιδικία
Η Συνεργατική Εταιρεία Ποτίμων, με επιστολή διά των δικηγόρων της Χρ. Κιτρομηλίδη & Σία προς το Υπουργείο Εσωτερικών, αναφέρει ότι δεν αποδέχεται τη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα και θεωρεί ότι βάσει των όρων της σύμβασης μίσθωσης, αυτή έχει παραταθεί μέχρι τις 30/9/2030.
Στην επιστολή του προς το Φειδία Σαρίκα, ο Υπουργός Εσωτερικών Νεοκλής Συλικιώτης είναι ξεκάθαρος ως προς τις προθέσεις του υπουργείου. Ιδού τι αναφέρει επί λέξει: «Όσον αφορά στη μελλοντική διαχείριση του τσιφλικιού, το Υπουργείο Εσωτερικών θα ενεργήσει μέσα στα πλαίσια της προαναφερθείσας γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα και τους περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμούς του 1989».
Μόλις 1070 στρέμματα
Το τσιφλίκι Ποτίμων στην Κισσόνεργα είναι έκτασης 107 εκταρίων. Για να αντιληφθεί κανείς την έκταση για την οποία μιλούμε, αρκεί να αναφέρουμε ότι ένα εκτάριο ισούται με 10.000 τετραγωνικά μέτρα ή 10 στρέμματα γης. Να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο μέρος του τσιφλικιού είναι παραλιακό.
Το τσιφλίκι Ποτίμων στην Κισσόνεργα μπορεί να είναι έκτασης 1070 στρεμμάτων, εντούτοις είναι το μικρότερο σε σύγκριση με τα υπόλοιπα τρία μεγάλα κυβερνητικά αγροκτήματα στην επαρχία Πάφου, τα οποία αποτελούν τα τελευταία απομεινάρια παλαιών φέουδων που υπήρχαν κατά τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου. Εκτός από το τσιφλίκι των Ποτίμων, είναι το τσιφλίκι των Κουκλιών (383 εκτάρια), το τσιφλίκι της Αχέλειας (705 εκτάρια) και το τσιφλίκι Μαμώνια (389 εκτάρια).
Κατά τη διάρκεια της λουζινιανο-βενετικής περιόδου, τα τσιφλίκια ανήκαν σε φεουδάρχες, αργότερα όμως, κατά την οθωμανική περίοδο, περιήλθαν στην κατοχή πλούσιων τουρκικών οικογενειών και παρέμειναν παραμελημένα μέχρι το 1948, όταν απαλλοτριώθηκαν από την αποικιοκρατική κυβέρνηση. Τα τσιφλίκια αποτελούνται από πολύ καλή γεωργική γη, η οποία στη μεγαλύτερη έκτασή της αρδεύεται. Στα τσιφλίκια των Κουκλιών και της Αχέλειας δημιουργήθηκαν από την Κυβέρνηση πειραματικοί γεωργικοί σταθμοί, στους οποίους αναπτύσσονται υποδειγματικές καλλιέργειες. Επίσης αρκετή γη των τσιφλικιών ενοικιάζεται σε γεωργούς γειτονικών κοινοτήτων.
Διανεμήθηκε σε 141 κλήρους
Το μεγαλύτερο τσιφλίκι της Πάφου, αυτό της Αχέλειας, έκτασης 7050 στρεμμάτων γης, έχει στην καταπληκτική του πλειοψηφία αξιοποιηθεί από το κράτος. Σήμερα, αφού η Κυβέρνηση κράτησε 1683 σκάλες γης για τις ανάγκες του Υπουργείου Γεωργίας, αφού αφαιρέθηκε η έκταση που καταλήφθηκε από το αεροδρόμιο Πάφου και αφού ακόμη αφαιρέθηκαν άλλες 642 σκάλες γης (δρόμοι, κτηριακές εγκαταστάσεις, άγονη γη), η υπόλοιπη έκταση διανεμήθηκε σε 139 κλήρους, που μπορούν να αυξηθούν σε 141. Η έκταση που κρατήθηκε από την Κυβέρνηση για τις ανάγκες του Υπουργείου Γεωργίας περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Φυτώρια, πειραματικό σταθμό του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, λαχανοκομικές μονάδες, αμυγδαλεώνα, εσπεριδοειδή, αμπέλια οινοποιήσιμων και επιτραπέζιων ποικιλιών, καρυδιές, ελιές, τριφύλλι, φυλλοβόλα, μεσπιλιές και μια κενή έκταση για μελλοντικές ανάγκες. Εξάλλου, έκταση κάπου 250 σκαλών, χρησιμοποιείται από το Τμήμα Γεωργίας και το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών για παραγωγή βασικών σπόρων κτηνοτροφικών φυτών, δοκιμαστική καλλιέργεια νέων ειδών και ποικιλιών φυτών μεγάλης καλλιέργειας, καθώς και νέων ποικιλιών κτηνοτροφικών φυτών και διεξαγωγή πειραμάτων από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, για θέματα που αφορούν στα φυτά μεγάλης καλλιέργειας.