Εκθεση για τη λειτουργία του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) το 2008, έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η αρμόδια Επίτροπος για θέματα Υγείας, Ανδρούλλα Βασιλείου.

Το περασμένο έτος ο συνολικός αριθμός των κοινοποιήσεων ανήλθε σε 7.000, εκ των οποίων οι 3.043 αφορούσαν περιπτώσεις άμεσης παρέμβασης, πληροφόρησης και απόρριψης προϊόντων στα σύνορα.

Αναφορικά με την Κύπρο, οι αρμόδιες αρχές προέβησαν σε 65 κοινοποιήσεις έναντι 52 το 2007. Από αυτές 9 αφορούσαν τον εντοπισμό επικίνδυνων προϊόντων στην αγορά (alert), 31 πληροφόρηση των άλλων χωρών και 25 απόρριψη προϊόντων στα σύνορα. Οι ελληνικές αρχές από την πλευρά τους έστειλαν στις Βρυξέλλες 106 κοινοποιήσεις.

Απευθυνόμενη στο διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε για το RASFF με θέμα ''Keeping An Eye on Your Food'', η κ. Βασιλείου δήλωσε ότι: «Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές είναι ένα πολύ σημαντικό μέσο που διαθέτουμε στην προσπάθειά μας να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια των τροφίμων στην Ευρώπη». «Μέσα στα 30 χρόνια της λειτουργίας του έχει εξελιχθεί σε ένα πολύτιμο εργαλείο που χρησιμοποιούν οι αρμόδιες αρχές για την ανταλλαγή πληροφοριών, σε πραγματικό χρόνο, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λάβουν για την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών» επισήμανε η Επίτροπος, προσθέτοντας ότι «το RASFF είναι μία από τις επιτυχίες της ενιαίας προσέγγισης της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων και χρησιμοποιεί στον ανώτατο βαθμό τις δυνατότητες της επικοινωνίας και της συνεργασίας».

Ζητήτε η ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών

Απαντώντας σε ερώτηση στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης, η Κύπρια Επίτροπος είπε ότι ο καταναλωτής θα πρέπει να αισθάνεται σήμερα ασφαλής σε σχέση με παλαιότερα, διότι το σύστημα λειτουργεί πολύ καλά, αν και πάντα υπάρχουν, όπως είπε, περιθώρια περαιτέρω βελτίωσής του. Στο πλαίσιο αυτό ζήτησε την πιο ενεργό συμμετοχή των καταναλωτών στον εντοπισμό επικίνδυνων προϊόντων.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, το 2008 το RASFF δοκιμάστηκε σε ένα από τα σημαντικότερα συμβάντα για την ασφάλεια των τροφίμων των τελευταίων ετών. Μεταξύ άλλων ανιχνεύτηκε ορυκτέλαιο σε ηλιέλαιο από την Ουκρανία (κυκλοφόρησε σε 39 χώρες, 99 κοινοποιήσεις για τα ληφθέντα μέτρα), μελαμίνη σε τρόφιμα από την Κίνα (συμβάν παγκόσμιας εμβέλειας, 84 κοινοποιήσεις RASFF και 101 κοινοποιήσεις για τα ληφθέντα μέτρα) αλλά και διοξίνες σε χοιρινό προέλευσης Ιρλανδίας (κυκλοφόρησε σε 54 χώρες και 230 κοινοποιήσεις για τα ληφθέντα μέτρα).

Για καθεμία από τις υποθέσεις αυτές το RASFF συνέβαλε στο συντονισμό των ενεργειών των κρατών μελών, ελαχιστοποιώντας, με τον τρόπο αυτό, τις συνέπειες από τα συμβάντα επιμόλυνσης. Η υπόθεση της μελαμίνης είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη λειτουργία του RASFF σε περιπτώσεις υποθέσεων με διεθνείς διαστάσεις και την ανταλλαγή πληροφοριών με το δίκτυο των διεθνών αρχών για την ασφάλεια των τροφίμων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (INFOSAN).

Πάνω από τέσσερις στις 10 κοινοποιήσεις το 2008 αφορούσαν προϊόντα που απορρίφθηκαν στα σύνορα της ΕΕ λόγω της επικινδυνότητάς τους για την ασφάλεια των τροφίμων. Όποτε εντοπίζεται ένα τέτοιο προϊόν, το RASFF ενημερώνει την εμπλεκόμενη τρίτη χώρα προκειμένου να αποφευχθεί η επανεμφάνιση του προβλήματος.

Το 2008 απεστάλησαν 2.342 ενημερωτικά σημειώματα σε τρίτες χώρες για επικίνδυνα προϊόντα που προέρχονταν από τις χώρες αυτές. Σε περίπτωση εντοπισμού σοβαρού και επίμονου προβλήματος, η Επιτροπή αποστέλλει επιστολή στις εθνικές αρχές της εν λόγω τρίτης χώρας έτσι ώστε να θέσουν σε εφαρμογή διορθωτικά μέτρα, όπως η διαγραφή εγκαταστάσεων από τους σχετικούς καταλόγους, η απαγόρευση των εξαγωγών ή η εντατικοποίηση των ελέγχων.

Κοινοποιήσεις προειδοποίησης

Η έκθεση κατανέμει το συνολικό αριθμό των κοινοποιήσεων το 2008 σε 528 κοινοποιήσεις προειδοποίησης (alerts), 1.138 κοινοποιήσεις πληροφοριακού περιεχομένου και 1.377 κοινοποιήσεις που αφορούν απόρριψη στα σύνορα. Οι κοινοποιήσεις προειδοποίησης (alerts) αποστέλλονται όταν το τρόφιμο ή η ζωοτροφή που παρουσιάζει σοβαρό κίνδυνο κυκλοφορεί ήδη στην αγορά και απαιτείται άμεση δράση. Στην πλειονότητά τους (62%) οι κοινοποιήσεις προειδοποίησης το 2008 αφορούσαν προϊόντα καταγωγής ΕΕ και τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα εντοπίσθηκαν από ελέγχους που είχαν διεξαχθεί στην αγορά. Σε αυτήν την κατηγορία κοινοποιήσεων, μεταξύ των συχνότερων κινδύνων που αναφέρθηκαν για τα τρόφιμα ή τις ζωοτροφές ήταν οι δυνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί, τα βαρέα μέταλλα και οι μυκοτοξίνες.

Οι κοινοποιήσεις πληροφοριακού περιεχομένου αποστέλλονται όταν έχει προσδιοριστεί κάποιος κίνδυνος, αλλά δεν είναι αναγκαία η ανάληψη άμεσης δράσης από άλλα κράτη μέλη. Το 2008 οι περισσότερες κοινοποιήσεις με πληροφοριακό περιεχόμενο (54%) αφορούσαν προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών. Σε αυτήν την κατηγορία κοινοποιήσεων, μεταξύ των συχνότερων κινδύνων που αναφέρθηκαν για τα τρόφιμα ή τις ζωοτροφές ήταν οι δυνητικά παθογόνοι μικροοργανισμοί, τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων και τα πρόσθετα τροφίμων.

Το 2008 προστέθηκε και ένα νέο είδος κοινοποίησης: οι απορρίψεις προϊόντων στα σύνορα. Παλαιότερα, αυτές ήταν μέρος των κοινοποιήσεων με πληροφοριακό περιεχόμενο. Πρόκειται για κοινοποιήσεις σχετικά με προϊόντα που δεν επιτρέπεται να εισέλθουν στην Κοινότητα και τα οποία είτε άλλαξαν προορισμό είτε καταστράφηκαν. Το 56% αυτού του είδους των κοινοποιήσεων αφορούσαν προϊόντα που απορρίφθηκαν στα σύνορα λόγω υψηλών επιπέδων μυκοτοξινών.