Δεκάδες ιδιοκτήτες διατηρητέων στο κέντρο της Λεμεσού επέδειξαν ενδιαφέρον να προχωρήσουν στην αποκατάσταση των κτιρίων τους. Οι πολλές αιτήσεις που δέχονται οι αρμόδιες υπηρεσίες, ώστε να παραχωρηθούν οι τελικές εγκρίσεις των εργασιών επιδιόρθωσης και αναπαλαίωσης, ανάγκασαν το Δήμο Λεμεσού και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως να προχωρήσουν σε προγραμματισμό, που στοχεύει στη γρηγορότερη εξέταση των αιτήσεων. Στόχος είναι να προληφθούν φαινόμενα του παρελθόντος, κατά τα οποία, στην προσπάθειά τους οι ιδιοκτήτες να προχωρήσουν το συντομότερο στην εκτέλεση των εργασιών, άρχιζαν την ανοικοδόμηση χωρίς να τηρηθούν όλοι οι κανόνες αισθητικής και ποιότητας στην εκτέλεση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στην καταβολή των επιδοτήσεων.
Ο δήμαρχος Λεμεσού Ανδρέας Χρίστου συναντήθηκε πρόσφατα με εκπροσώπους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και, όπως είπε στη «Σ», λήφθηκε απόφαση να επισπευσθούν οι παραχωρήσεις των εγκρίσεων. «Με αυτόν τον τρόπο δεν θα βιάζεται ακόμα και ο πλέον καλοπροαίρετος ιδιοκτήτης να ξεκινά εργασίες πριν εξασφαλιστεί η συναίνεση των αρμοδίων υπηρεσιών, αφού τα διατηρητέα της πόλης έχουν άμεση σχέση όχι μόνο με την ιστορία αλλά και τη γενικότερη εικόνα της πόλης, γι’ αυτό και χρειάζεται πολλή επιμέλεια», είπε.

Τα καλύτερα κίνητρα στην Ε.Ε.
Αναφερόμενος στις επιδοτήσεις και γενικά τα κίνητρα γι' αποκατάσταση των διατηρητέων, ο Ανδρέας Χρίστου είπε ότι αυτή τη στιγμή η Κύπρος έχει τις καλύτερες επιδοτήσεις απ' όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παρέχονται απευθείας στον ιδιοκτήτη ή τον ενοικιαστή, ο οποίος θα κάνει τις απαιτούμενες εργασίες. Και πρόσθεσε: «Πρώτα είναι η απευθείας χορηγία, ύστερα η πώληση χαρισμένου συντελεστή δόμησης, τον οποίο ο κάτοχος μπορεί να πωλήσει και να πάρει λεφτά για να τα επενδύσει στο διατηρητέο και ο υπολειπόμενος συντελεστής δόμησης που μπορεί να διαθέσει στην αγορά και να χρησιμοποιήσει και πάλι το ποσό που θα πάρει. Επιπρόσθετα ωφελήματα είναι και μια σειρά από φορολογικές ελαφρύνσεις. Τα δύο πρώτα μέτρα αντιστοιχούν περίπου στο 50% του ποσού που θα δαπανηθεί στην αποκατάσταση. Αν διαχειριστεί κάποιος σωστά και τον υπόλοιπο συντελεστή, τότε με το ποσό που θα πάρει σχεδόν θα κάνει εξ ολοκλήρου την αποκατάσταση του οικοδομήματος».

Αυξήθηκαν οι τιμές
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, όσοι παρέβλεπαν την αρχιτεκτονική και ιστορική αξία των διατηρητέων κτιρίων της Λεμεσού τα αποκαλούσαν «χαλαμάντουρα» και οι τιμές τους ήταν μάλλον χαμηλές. Τώρα όμως όλοι τα θέλουν, με αποτέλεσμα οι τιμές των διατηρητέων οικοδομών στην πόλη να αυξηθούν κατακόρυφα, μετά την εισαγωγή των νέων κριτηρίων, ιδιαίτερα με το δικαίωμα της μεταφοράς του συντελεστή δόμησης. Λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος γι' αποκατάστασή τους, το κέντρο της Λεμεσού αλλάζει πραγματικά όψη από μέρα σε μέρα… λέει συγκεκριμένα ο δήμαρχος: «Έχουμε στη Λεμεσό το μεγαλύτερο αριθμό διατηρητέων κτιρίων απ' όλες τις άλλες πόλεις και παρατηρούμε με ευχαρίστηση καθημερινά αυτά τα κτίρια να αποκαθίστανται, να αποκτούν νέες χρήσεις και να αναβιώνουν την παράδοσή μας. Στην πόλη μας πολλά διατηρητέα κτίρια έχουν αποδοθεί με μεγάλη επιτυχία σε χρήσεις ψυχαγωγικές, πολιτιστικές, επισιτιστικές, δημιουργώντας μια ξεχωριστή ποιότητα και πρωτότυπο, ελκυστικό αστικό περιβάλλον. Είναι μια επιλογή που αναδεικνύει τα κτίρια, τα καθιστά προσβάσιμα και προσιτά σε χιλιάδες ανθρώπους, μεγιστοποιεί τη χρήση τους και εξασφαλίζει βέλτιστους οικονομικούς όρους για τους ιδιοκτήτες τους. Είναι ένα παράδειγμα αξιοποίησης παλιών κτιρίων, που αποδεικνύει πόσο σημαντική και αποδοτική είναι η αποκατάστασή τους και πόση θετική ανταπόδοση μπορεί να επιτευχθεί τόσο για τον ιδιοκτήτη, όσο και για την πόλη, το κοινωνικό σύνολο ευρύτερα».

Ποια έχουν εξωραϊστεί
Σύμφωνα με τον κ. Χρίστου, «πέραν των πολύ σημαντικών κινήτρων που παρέχονται και αναθεωρούνται ανά τριετία, με βάση το κόστος των εργασιών και τις πραγματικές τιμές αγοράς, ο Δήμος, στα πλαίσια της πολιτικής του, αποτελεί εδώ και μερικά χρόνια το ζωντανό παράδειγμα αποκατάστασης διατηρητέων, δίνοντας έτσι όχι μόνο ώθηση, αλλά και το παράδειγμα για τους ιδιοκτήτες τέτοιων οικοδομών». Συγκεκριμένα, με ενέργειες του Δήμου έχουν αποκατασταθεί ή εξωραϊστεί αριθμός διατηρητέων με σημαντικότερα τα ακόλουθα: Η οικία επάρχου, η οποία θα στεγάσει το Ιστορικό Αρχείο και Μουσείο, το Παντοπωλείο της Α’ Δημοτικής Αγοράς, το κτίριο πίσω από το Δημοτικό Μέγαρο, το οποίο στεγάζει τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου και η Β’ Δημοτική Αγορά, που χρησιμοποιείται για θεατρικές και άλλες εκδηλώσεις.
Επίσης, επισημαίνει ο κ. Χρίστου, σημαντικό ρόλο έπαιξε το ΤΕΠΑΚ, που παρέλαβε προς το παρόν τέσσερα σημαντικά διατηρητέα κτίρια στο κέντρο της πόλης και τα μετέτρεψε σε ένα πραγματικό στολίδι για τις στεγαστικές ανάγκες του Πανεπιστημίου. Η κίνηση, που άρχισε ήδη στο κέντρο της πόλης με τους φοιτητές του ΤΕΠΑΚ, ήταν βασικό συστατικό του ενδιαφέροντος για αποκατάσταση δεκάδων άλλων υποστατικών, τα οποία χρησιμοποιούνται ως χώροι ψυχαγωγίας.

Η ιστορία της Λεμεσού στις παλιές γειτονιές
Η πόλη της Λεμεσού αναπτύχθηκε αρχικά στην περιοχή του Μεσαιωνικού Κάστρου και της οδού Κουμανδαρίας. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, οικοδομήθηκαν τα σημαντικότερα κτίρια με πλούσια ιστορία, που μαρτυρούν την κοινωνική εξέλιξη της Λεμεσού και που αποτελούν μια πολύπλευρη αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά για την εποχή μας.
Στα όρια του Δήμου Λεμεσού υπάρχουν συνολικά 545 διατηρητέες οικοδομές και 10 οικοδομές κηρυγμένες ως αρχαία μνημεία. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών συγκεντρώνεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης. Η αναβίωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η αποκατάσταση των «παλιών γειτονιών» αποτελεί ευρωπαϊκή πολιτική και οι περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις διατηρούν, αποκαθιστούν και αναδεικνύουν τα ιστορικά τους κέντρα.
Σύμφωνα με το Δήμο Λεμεσού, οι υπηρεσίες του είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένες στο θέμα της διατήρησης αυτής της μοναδικής κληρονομιάς, και έχει θέσει ως βασική προτεραιότητα την αναπαλαίωση των διατηρητέων, με στόχο την αναβίωση της αρχιτεκτονικής τους και της ιστορικότητάς τους. Από τα στοιχεία που έδωσε ο Δήμος, διαφαίνεται ότι τον τελευταίο καιρό όχι μόνο υπάρχει μια αυξημένη τάση για αναπαλαιώσεις, αλλά και για κήρυξη διατηρητέων και άλλων οικοδομών, ακόμα και σε περιοχές εκτός του κέντρου. Από τις 545 διατηρητέες οικοδομές, έχουν αποκατασταθεί την τελευταία πενταετία πέραν των εκατόν. Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της Λεμεσού διατηρείται όπως ήταν και το 1930. Παρά τις σημαντικές αλλαγές που επήλθαν, με κύριο χαρακτηριστικό ότι χάθηκε τελείως το παραλιακό μέτωπο της πόλης, το οποίο ανοικοδομήθηκε με ψηλά κτίρια, ωστόσο έμειναν ακόμα αρκετές γειτονιές γύρω από το Κάστρο, όπως η γνωστή Μαραθευτογειτονιά στην οδό Ειρήνης και ορισμένα τμήματα της οδού Αγίου Ανδρέου και των καθέτων προς αυτή δρόμων, που έχουν προσωπικότητα και αποτελούν, για την πόλη, ολόκληρη την ιστορία της.