Ο επιχειρηματίας Γιάννος Αθηαινίτης κινείται με μελετημένους, πλην όμως ταχείς ρυθμούς στο χώρο των επιχειρήσεων, γι’ αυτό και ασφυκτιά με τη νοοτροπία του «σπεύδω βραδέως», που καθυστερεί στην Κύπρο τις αποφάσεις. «Διυλίζουμε τον κώνωπα», λέει και θεωρεί ότι αυτό μας κρατά πίσω από την ανάπτυξη και τις εξελίξεις.
Η συνέντευξή μας, όπως και η γκάμα των δραστηριοτήτων του, ακολούθησε διάφορες κατευθύνσεις. Φτάσαμε κοντά του με στόχο την επικέντρωσή μας στην οικονομική κατάσταση της Κύπρου, όμως εκ των πραγμάτων... ξεφύγαμε. Και καλά κάναμε! Πώς αλλιώς θα αγγίζαμε θέματα, όπως το ΧΑΚ προ και μετά της 1999-2000 εποχής, το επιχειρείν εντός κι εκτός Κύπρου, ακόμα και τον Αχιλλέα Καϊμακλίου;
Χρηματιστής τη χρυσή αλλά και τη μαύρη περίοδο του χρηματιστηρίου. Συνιδιοκτήτης αλυσίδας περιπτέρων στη Ρουμανία και πρόσφατα χώρων εστίασης. Παράλληλα δραστηριοποιείται και με ακίνητα. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις ασχολίες του. Το επόμενο βήμα του Γιάννου Αθηαινίτη; Η πολιτική!
Σύμφωνα με τον ίδιο, αν και βιώνουμε μια από τις χειρότερες παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις των τελευταίων 100 χρόνων και την πρώτη που η Κύπρος έχει ανοικτή οικονομία, η κατάσταση ήταν λίγο - πολύ αναμενόμενη. «Όταν έρχεται το πλήρωμα του χρόνου και οι αγορές αρχίζουν να ωριμάζουν, τότε παρατηρούνται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης», μας είπε. Και σε τέτοιες φάσεις τα λάθη πληρώνονται. «Αυτή την περίοδο η Κύπρος πληρώνει λάθη δεκαετιών», τόνισε.
ΔΙΥΛΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΚΩΝΩΠΑ
Είναι αναστρέψιμη η κακή κατάσταση της οικονομίας;
Μπορεί να αναστραφεί με στοχευμένες κινήσεις. Πιστεύω πως η λύση δεν είναι οι περικοπές και οι αυξήσεις φορολογικών συντελεστών, οι οποίες μικραίνουν την οικονομία και αυξάνουν την ανεργία. Η λύση πρέπει να αναζητηθεί στις ξένες επενδύσεις. Έχουμε την τύχη να βρισκόμαστε μεταξύ Δύσης και Ανατολής, γεγονός που πρέπει, επιτέλους, να εκμεταλλευτούμε. Μπορούμε να αναπτυχθούμε ως κέντρο υπηρεσιών, κάτι που πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό, αλλά δεν το ενισχύουμε. Επαναπαυθήκαμε στις δάφνες της δόξας και δυστυχώς πληρώνουμε την αδιαφορία μας.
Είναι κάποια πράγματα που γίνονται σε άλλες χώρες και θα μπορούσαν να γίνουν κι εδώ, ώστε να αναβαθμίσουν το προϊόν μας;
Σε αρκετές άλλες χώρες ένας επιχειρηματίας έχει περισσότερες ευκαιρίες και ελαστικότητα, ώστε να μπορέσει να πραγματοποιήσει το όραμά του. Στην Κύπρο, δυστυχώς, ενώ υπάρχουν δεκάδες επιχειρηματίες με όραμα, εντούτοις υπάρχει πολλή καθυστέρηση στις διαδικασίες και στις πολιτικές αποφάσεις. Ένα παράδειγμα είναι τα γκολφ. Αργήσαμε! Η ανάπτυξη των έργων, για τα οποία δόθηκαν άδειες, θα αρχίσει τώρα που δεν υπάρχει ενδιαφέρον για την παραθεριστική κατοικία.
Για τις μαρίνες μιλούμε από το 1990 και μέχρι σήμερα ακόμα δεν βάλαμε το πρώτο λιθαράκι. Το ίδιο συμβαίνει και με το καζίνο. Θα μπορούσε να άλλαζε άρδην τα δεδομένα του κυπριακού τουρισμού. Η ειρωνεία είναι πως στην κατεχόμενη πατρίδα μας ανθεί το συγκεκριμένο είδος και στις ελεύθερες περιοχές μπορεί να βρει κανείς κάθε μορφής τζόγο. Κι όμως, η δημιουργία καζίνου μπορεί να ενισχύσει το τουριστικό προϊόν και να αυξήσει δραστικά τα εισοδήματα από τον τουρισμό.
Δεν θέλουμε, δηλαδή, γι’ αυτό αργούμε;
Στην Κύπρο είμαστε, γενικά, αργοί. Δεν είναι θέμα κυβέρνησης αλλά κυπριακής νοοτροπίας. Να μιλήσουμε για αφαλατώσεις; Που καταφέραμε να μείνουμε χωρίς νερό; Για ενέργεια; Που κλείσαμε τα διυλιστήριά μας και ακόμα συζητούμε πώς θα φτιάξουμε τερματικό; Διυλίζουμε τον κώνωπα!
Ακόμα και για το θέμα του αεροδρομίου αργήσαμε. Τα τελευταία τριάντα χρόνια έρχονταν επιχειρηματίες και τουρίστες στην Κύπρο και τους παραλαμβάναμε σε εγκαταστάσεις τριτοκοσμικής χώρας.
CYPRUS, YOUR WINDOW...
Μιλώντας για σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, πιστεύετε πως η συμφωνία για την επένδυση με το Κατάρ ήταν ορθή;
Ασφαλώς! Δεν είναι δουλειά μου να κρίνω το περιεχόμενό της, αλλά κινηθήκαμε προς την ορθή κατεύθυνση της εξεύρεσης ξένων επενδυτών. Όμως, δεν πρέπει να σταματήσουμε εδώ, αλλά να συνεχίσουμε με μεγαλύτερο ζήλο.
Θα πρέπει κατά την αναζήτηση επενδυτών να στραφούμε προς την κατεύθυνση των μεγάλων αναδυόμενων αγορών, του λεγόμενου BRIC - Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα;
Η πιο κοντινή μας χώρα, που μπορεί να μην είναι αναδυόμενη αλλά δύναται να συνεισφέρει στον τουρισμό μας, είναι το Ισραήλ. Ένα εκατομμύριο Ισραηλίτες, που πάνε παραδοσιακά διακοπές στην Τουρκία, φέτος δεν θα πάνε. Πρέπει με κάθε τρόπο να προσελκύσουμε ένα μέρος αυτών. Έχουμε την ικανότητα όταν είμαστε στην Ευρώπη να είμαστε Ανατολίτες και όταν είμαστε στην Ανατολή να είμαστε Ευρωπαίοι. Η κινέζικη αγορά μπορεί, επίσης, να δείξει ενδιαφέρον για την Κύπρο, χρησιμοποιώντας την ως εφαλτήριο για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Αν θυμάστε, παλιότερα πουλήσαμε το προϊόν μας με το σλόγκαν «Europe’s best kept secret». Σήμερα μπορούμε να πουλήσουμε με ένα σλόγκαν του τύπου «Cyprus, your window to Europe».
ΝΑΥΑΡΧΙΔΑ ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Σε ποιο τομέα της οικονομίας πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση;
Οι υπηρεσίες πρέπει να είναι η ναυαρχίδα της κυπριακής οικονομίας, αλλά πρέπει να αποφασίσουμε και στο θέμα του τουρισμού, ποιο είναι το προφίλ του τουρίστα που αναζητούμε ή που μπορούμε να ικανοποιήσουμε και να στοχεύσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς, οι τουριστικές υποδομές μας σήμερα είναι κατά κύριο λόγο γερασμένες. Αν και περνούμε δύσκολη οικονομική περίοδο, πρέπει το κράτος να στηρίξει την ανανέωση και την αναβίωση του προϊόντος, γιατί αποτελεί ένα από τους πολύ βασικούς εισοδηματικούς μας πόρους.
Πόσο θα μας επηρεάσει η κατάσταση στην Ελλάδα και ειδικότερα λόγω της κοινής πλατφόρμας ΧΑΚ-ΧΑ;
Από τη στιγμή που οι τράπεζές μας είναι ενταγμένες στην κοινή πλατφόρμα, τότε κάθε τι που συμβαίνει στο ΧΑ επηρεάζει και την Κύπρο. Παράλληλα, εταιρείες που έχουν δραστηριότητα στην Ελλάδα επηρεάζονται αρνητικά όχι μόνο χρηματιστηριακά αλλά και σε σχέση με τα οικονομικά τους αποτελέσματα.
Μέχρι πότε η Ελλάδα θα αποτελεί πρώτη είδηση στα διεθνή ΜΜΕ;
Πιστεύω ότι η Ελλάδα δεν θα περάσει εύκολα την κρίση που τη μαστίζει. Κι αυτό γιατί αντί να δουλέψουν ενωμένοι και με στόχο τη λύση του προβλήματος, για το οποίο ευθύνη φέρουν οι κυβερνήσεις από το 1981 μέχρι σήμερα, το μόνο που μάταια προσπαθούν να αποδείξουν είναι ποιος έχει τη λιγότερη ευθύνη για την κατάσταση που δημιουργήθηκε.
ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ, ΚΑΦΕΤΕΡΙΕΣ, ΑΚΙΝΗΤΑ
Να περάσουμε στις δραστηριότητές σας στο εξωτερικό;
Κύρια χώρα, στην οποία έχουμε δραστηριοποιηθεί, είναι η Ρουμανία. Την επισκέφθηκα για πρώτη φορά το 1996 και με καλούς φίλους ιδρύσαμε μία εταιρεία στον τομέα των περιπτέρων, γιατί είδαμε ότι την τότε εποχή υπήρχε σοβαρή ανάγκη για το συγκεκριμένο είδος. Σήμερα η εταιρεία αριθμεί 42 περίπτερα.
Τότε στη Ρουμανία παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ο τομέας τη γης, αν και την περίοδο 1996 - 2001 δεν υπήρχε σιγουριά στο θέμα των τίτλων ιδιοκτησίας. Επενδύσεις σε γη κάναμε το 2002 - 2003, μέσω της εταιρείας Grand Residences. Συγκεκριμένα, παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες κυρίως σε μη Κύπριους. Παράλληλα, εδώ και μερικά χρόνια συνεργαζόμαστε με τη J&P Avax για ένα μεγάλο οικιστικό έργο στο κέντρο του Βουκουρεστίου. Πιστεύω πολύ στην αγορά της Ρουμανίας, όπου ήδη άρχισε η ανάκαμψη, αν και θα πάρει χρόνο να επανέλθει πλήρως.
Πρόσφατα εισήλθατε δυναμικά και στον τομέα της εστίασης. Μέχρι πού έχετε φτάσει;
Μαζί με τους Κυριάκο Τζιαλή, Αντιγόνη Αθηαινίτη, Στέλιο Μαλέκκο, Δημήτρη Κακογιάννη και Δημήτρη Χατζηαργυρού δημιουργήσαμε την εταιρεία Smart Services, στην οποία ήδη ανήκει το Pralina Cafe στη Λευκωσία και το Pralina Blu στη Λεμεσό.
Το Pralina Blu, πρώην Flo Café, άρχισε λειτουργία προσφέροντας μία φρέσκια προσέγγιση στην εστίαση και διασκέδαση στην άμμο. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε το χαμένο νησιώτικο χαρακτήρα της Κύπρου, μέσω από το σχεδιασμό του χώρου, προσφέροντας παράλληλα ανέσεις, καθαριότητα, εξυπηρέτηση και ποιότητα φαγητού στον κόσμο της Λεμεσού αλλά και στους τουρίστες.
Προς τα πού στρέφονται τα σχέδια της Smart Services για το μέλλον;
Η εταιρεία επεξεργάζεται τα επόμενα βήματά της και πολύ σύντομα θα προχωρήσει σε νέες επενδύσεις και περαιτέρω ανάπτυξη εντός Κύπρου. Δεν έχουμε θέσει συγκεκριμένο πλάνο για τη μορφή της ανάπτυξης και δεν πήραμε αποφάσεις του τύπου «θέλουμε τόσα καταστήματα». Θα δούμε τις ευκαιρίες και θα κινηθούμε ανάλογα.
Προς το παρόν επικεντρωνόμαστε στο Βlu. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως σύντομα η εταιρεία θα εξαγγείλει και το άνοιγμα ταβέρνας στην πρωτεύουσα. Πρόκειται για ένα καινούργιο χώρο, που ευελπιστούμε να ανοίξει τις πόρτες του αρχές αυτού του μήνα. Μελετούμε, επίσης, τη δημιουργία πολυχώρου για events και άλλες υπηρεσίες, αλλά είναι ακόμα νωρίς, για να πούμε κάτι συγκεκριμένο.
Έχουμε πληροφορηθεί ότι σχεδιάζετε τη δημιουργία πολυώροφου κτιρίου σε κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας. Αληθεύει;
Σύντομα αναμένεται να ξεκινήσουν οι εργασίες για τη δημιουργία ενός κτιρίου 16 ορόφων, μέσω της εταιρείας Milfin Investments Limited, το οποίο θα αποτελείται από διαμερίσματα πολυτελείας. Θα περιλαμβάνει γυμναστήριο, υπηρεσίες υποδοχής, εσωτερική πισίνα και άλλα. Θα ανεγερθεί απέναντι από το παλιό ΓΣΠ.
ΥΣΤΕΡΑ ΗΛΘΕ Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ
Πώς αποφασίσατε να αναμειχθείτε στο χώρο του αθλητισμού, αναλαμβάνοντας την προεδρία του Αχιλλέα Καϊμακλίου;
Κατάγομαι από το Καϊμακλί και παρόλο που αρχικά είχα κάποιους ενδοιασμούς, γιατί η καλαθόσφαιρα αλλά και το ποδόσφαιρο δεν είναι τα αθλήματά μου, βλέποντας το πού βρισκόταν ο Αχιλλέας, το είδα σαν πρόκληση με ένα καλό συμβούλιο να δώσουμε νέα πνοή τόσο στην ομάδα όσο και στους χώρους του σωματείου.
Στόχος ήταν να επαναφέρουμε τη νεολαία κοντά στον Αχιλλέα και στον αθλητισμό και να την απομακρύνουμε από τη μάστιγα των ναρκωτικών. Έχουμε ένα πενταετές πρόγραμμα στον αθλητικό τομέα αλλά και σ’ εκείνο των εγκαταστάσεων και βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Σύντομα θα ολοκληρωθεί η ανακαίνιση του σωματείου, ώστε να δοθεί στο χώρο η αίγλη που του αξίζει.
Δεν έχετε νιώσει κάποια στιγμή την απογοήτευση, με την οποία αποχωρούν οι περισσότεροι παράγοντες από το χώρο του αθλητισμού;
Αν και είχα κάποιες αντιδράσεις στις αλλαγές που θα κάνουμε, εντούτοις δεν έχω νιώσει ακόμα απογοήτευση, παρά την οικονομική μοναξιά. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι τον κόσμο να είναι κοντά στην ομάδα και τους παράγοντες του Καϊμακλίου να ενισχύσουν οικονομικά το σωματείο.
ΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΑ ΜΑΣ ΣΩΣΕΙ
Είστε αισιόδοξος για την πορεία της κυπριακής οικονομίας;
Βλέποντας μακριά μπορώ να πω ότι είμαι αισιόδοξος, διότι πιστεύω πως θα έχουμε σοβαρή απόδοση από το φυσικό πλούτο της Κύπρου και αναφέρομαι στον τομέα του φυσικού αερίου και του πετρελαίου.
Κάθε μέρα που περνά επιβεβαιώνεται το γεγονός πως στην οικονομική ζώνη της Κύπρου υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα.
Το μόνο θέμα, που μπορεί να μας δημιουργήσει προβλήματα στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι το Κυπριακό. Το Κυπριακό είναι το θέμα που εδώ και δεκαετίες αναλώνει όλη την ενέργεια των πολιτικών μας. Ίσως καλώς να γίνεται αυτό, όμως δεν δίνει τη δυνατότητα να λύσουμε τα απλά καθημερινά μας προβλήματα.
Θεωρείτε, δηλαδή, πως ακόμα δεν ξέρουμε τι είδους λύση θέλουμε;
Ναι, θεωρώ πως ένας από τους σοβαρούς λόγους για τη μη επίτευξη λύσης είναι το γεγονός πως δεν κατασταλάξαμε στο ποια λύση θέλουμε. Ούτε οι πολίτες ξέρουν ούτε οι πολιτικοί. Σημαντικός λόγος, βέβαια, είναι και η πρόσκρουση στον τοίχο, που ονομάζεται τουρκική αδιαλλαξία.
Κόμματα και πολιτικές ομάδες εκφράζουν, δηλαδή, δημοσίως διαφορετική άποψη από αυτή που κατά βάθος πιστεύουν ότι μπορεί να επιτευχθεί;
Έχουμε όλοι, δυστυχώς, ταμπουρωθεί πίσω από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, την οποία ο καθένας αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Δεν ξέρω αν μετά από τριάντα χρόνια έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου ή το ανάστημα να σταθούμε μπροστά στη διεθνή κοινότητα και να τους πούμε ότι «πήραμε τη ζωή μας λάθος».
Θεωρώ πως ο καθένας μας δυσκολεύεται να αποδεχθεί τις συνέπειες της πραγματικότητας. Δεν νομίζω να υπάρχει κανείς που να μη θέλει την απελευθέρωση της Κύπρου και την πλήρη αποστρατικοποίηση. Δυστυχώς, τα πράγματα σήμερα είναι πολύ διαφορετικά, με δυσμενή δεδομένα εις βάρος μας, τα οποία παρά τις άοκνες και ανιδιοτελείς προσπάθειες των μέχρι τώρα προέδρων, δεν καταφέραμε να ανατρέψουμε. Δυστυχώς, μέσα από τα χρόνια τα δεδομένα αυτά γίνονταν όλο και πιο αρνητικά.
«Θα ασχοληθώ με την πολιτική»
Ακούγοντάς σας μου δίνετε την εντύπωση πολιτικοποιημένου ατόμου. Σας ενδιαφέρει η πολιτική;
Είμαι έντονα πολιτικοποιημένο άτομο. Παρακολουθώ τα πολιτικά δρώμενα από πολύ νεαρή ηλικία και συμμετέχω στα κοινά με κάθε τρόπο.
Το επόμενο βήμα σας δηλαδή μπορεί να είναι η διεκδίκηση κάποιου πολιτειακού αξιώματος;
Πιστεύω πως ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για μένα να ασχοληθώ ενεργά με την πολιτική, κάτι που μελετώ με τους συνεργάτες μου.
Χρηματιστήριο: «Νιώθω ήσυχος με τη συνείδησή μου»
Τι θυμάστε πιο έντονα από το χρηματιστήριο κατά την περίοδο 1999-2000;
Ήταν μία εφιαλτική περίοδος!
Όλα συνέβηκαν πολύ γρήγορα σε μία αγορά με αδύναμο νομικό πλαίσιο και άκρατη απληστία από όλους τους εμπλεκόμενους. Χρηματιστές, δημόσιες εταιρείες, επενδυτές, ΧΑΚ και Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς φέρουν όλων των ειδών τις ευθύνες, που δεν είναι του παρόντος.
Είναι φαινόμενο που παρουσιάζεται σε όλες τις χώρες του κόσμου η δημιουργία φούσκας και μετά ξεφουσκώματος. Στην Κύπρο η πτώση του χρηματιστηρίου δεν ήταν κραχ. Ήρθε με τη μορφή αργού θανάτου, που έδινε την ευκαιρία σε όλους να απεγκλωβιστούν, αλλά δυστυχώς πολλοί δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι εκεί που έβρεχε κάθε μέρα, κάποια στιγμή θα σταματούσε για πάντα! Συνέχισαν να αγοράζουν μετοχές, δυσκολεύοντας περισσότερο τη θέση τους.
Εσείς και άλλοι χρηματιστές γνωρίζατε αυτό που θα ερχόταν. Τι κάνατε γι’ αυτό;
Όσοι τόλμησαν να εκφραστούν δημόσια τότε, θεωρήθηκαν, περίπου, προδότες, γιατί πολλοί νόμισαν ότι το έκαναν για να εξυπηρετήσουν σκοπιμότητες. Προσωπικά νιώθω πολύ ήσυχος με τη συνείδησή μου.
Σε τι κατάσταση βρίσκεται σήμερα η Σεβέρης και Αθηαινίτης;
Η εταιρεία εδώ και ενάμιση χρόνο προετοιμάζεται για ένα πλάνο που ανακοίνωσε πιο παλιά και το οποίο καθυστέρησε λόγω προβλημάτων που προέκυψαν στον ασφαλιστικό τομέα της Ελλάδος. Θέλω να πιστεύω πως σύντομα θα δώσουμε στους μετόχους μας αυτό που δικαιούνται.