Τον τρόπο λειτουργίας των παιδικών στεγών και τα προβλήματα στη λειτουργία τους εξέτασε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, με αφορμή το θέμα που προέκυψε με την ληστεία 64χρονου από ανήλικες και την φιλοξενία ασυνόδευτων ανηλίκων που φιλοξενούνταν στη στέγη ηλικιωμένων Άγιος Γεώργιος στη Λάρνακα.
Αρχικά η βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου ανέφερε ότι αυτό που προκύπτει μέσα από την εμπλοκή της με τέτοια θέματα είναι ότι, δεν υπάρχει επαρκής εποπτεία ή έλεγχος ούτως ώστε οι ανήλικες και ανήλικοι να προστατεύονται από άτομα που θέλουν να τους εκμεταλλευτούν με οποιοδήποτε τρόπο. Βλέπουμε καθημερινά να δημοσιεύονται από την Αστυνομία ελλείποντα 16-17 χρονών.
Όσον αφορά την Αστυνομία, με το θέμα που προέκυψε με τις κοπέλες και τη ληστεία του 64χρονου η απορία της κ Χαραλαμπίδου ήταν αφού αφορούσε ανήλικες γιατί τις συνέλαβαν για κλοπή χωρίς να διερωτηθούν γιατί είναι με ανήλικες ο 64χρονος; Και κάλεσε του εμπλεκομένων να πουν εισηγήσεις και τι πλάνα έχουν για να μην συμβούν ξανά.
Αναρωτήθηκε επίσης γιατί στη Λάρνακα λήφθηκε η απόφαση, έφηβοι να μπουν μαζί με υπερήλικες σε χώρο που δεν ήταν κατάλληλος και έθετε σε κίνδυνο τους υπερήλικες και γιατί δεν δημιουργούνται πιο μικρές δομές να τους έχουμε σε οκτάδες και δεκάδες. «Αν μαζέψω 20 έφηβους χωρίς προγράμματα απασχόλησης θα έχουμε αυτές τις καταλήξεις», τόνισε.
Ο Μάριος Μαυρίδης είπε ότι, η φροντίδα πρέπει να είναι σε κλειστές δομές για να μπορεί το κράτος να τις διαχειριστεί. «Ότι και να κάνουν οι υπηρεσία και το υφυπουργείο θα έχουμε αυτά τα θέματα. Αναρωτήθηκε αν υπάρχουν τα προγράμματα, η επιτήρηση και αν λειτουργούν με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Στη συνέχεια, η Φωτεινή Τσιρίδου ανέφερε ότι είναι θέμα που απασχολεί τη Βουλή. «Το πρώτο που πρέπει να δούμε είναι πώς δουλεύουν αυτές οι δομές και πώς αντιμετωπίζουμε άτομα ανήλικα που φαίνεται να έχουν τα δικά τους προβλήματα. Με ποιον τρόπο γίνεται η συνεργασία με τις υπόλοιπες αρμόδιες αρχές; Για να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε την ασφάλεια θα πρέπει αν υπάρχει αγαστή συνεργασία«, σημείωσε.
«Η πλειοψηφία των παιδιών ανταποκρίνεται θετικά»
Με τη σειρά της η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, Μαριλένα Ευαγγέλου ανέφερε ότι πρόκειται για καταστάσεις δύσκολες, ευαίσθητες και ευάλωτες. Παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα στο οικογενειακό τους περιβάλλον και έχουν βιώσεις βία εγκατάλειψη, κακοποίηση.
«Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας αναλαμβάνουν αυτά τα προβλήματα παιδιά με αυτά τα βιώματα. Είναι καλά να πούμε ότι η ανατροφή δεν γίνεται από την βρεφική τους ηλικία, η κηδεμονία αναλαμβάνεται σε διάφορες ηλικίες. Το βέλτιστο είναι εκεί που είναι εφικτό και ασφαλές τα παιδιά να μεγαλώνουν με την οικογένειά τους», τόνισε.
Επεσήμανε ότι, τα περισσότερα παιδιά τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες ανάλογα με τα δεδομένα. «Μετά τα 18 τους χρόνια υπάρχει πρόγραμμα για την ομαλή τους ενηλικίωση μέχρι τα 21, δεν τα αφήνουμε. Έχουν βελτιωθεί οι δομές και χρήζουν περεταίρω βελτίωσης, παίρνουμε καλές πρακτικές από το εξωτερικό», πρόσθεσε.
Όσον αφορά την λειτουργία κλειστών δομών, ανέφερε ότι ήταν εισήγηση των ΥΚΕ και είχε γίνει τεράστια συζήτηση τα προηγούμενα χρόνια. «Από μόνες τους δεν μπορούν να λειτουργήσουν κλειστή δομή, δεν εννοούμε φυλακή ή σωφρονιστικό ίδρυμα, αλλά θεραπευτικό πλαίσιο με εξιδεικευμένο προσωπικό, για τις περιπτώσεις εφήβων που το χρειάζονται».
Αναφέρθηκε επίσης και στον προβληματισμό που προκύπτει ότι η κράτηση τις κλειστές δομές συνεπάγεται με εγκλεισμό.
Ενδεικτικά ανέφερε ότι, η λειτουργία κέντρου ημέρας, δοκιμάστηκε στη Λευκωσία. «Ενισχύσαμε τα προγράμματα, πρόκειται για ένα διεπαγγελματικό κέντρο με τη συμμετοχή παιδοψυχίατρου, παιδοψυχολόγου, γυμναστών, φροντιστών και άτομα που αναλαμβάνουν την ψυχαγωγία των παιδιών.
Τόνισε ότι, «για πρώτη φορά έχουμε αξιολόγηση της κατάστασης του παιδιού στη βάση των πραγματικών του αναγκών. Μέχρι τα 18 για άτομα με παραβατικές συμπεριφορές, έχει αξιολογηθεί, εξυπηρετεί τις ανάγκες, τα παιδιά παρουσιάζουν βελτιώσεις, εμπλέκονται σε δημιουργική αξιολόγηση και παρουσιάζουν μείωση της παραβατικής του συμπεριφοράς».
Όπως ανέφερε, οι στέγες είναι ανοιχτού τύπου αλλά υπάρχουν περιορισμοί. Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να βγαίνουν εκτός για ψυχαγωγία, κοινωνικοποίηση κτλ. Οι λειτουργοί έχουν επικοινωνία με τα παιδιά και στην πλειοψηφία τους ανταποκρίνονται και έχουν μια καλή πορεία, ενώ κάποια άλλα παιδιά δυσκολεύονται.
«Έχουμε των 1000 ασυνόδευτων ανηλίκων»
Όσον αφορά τα ελλείποντα είναι υποχρέωση των υπηρεσιών και της Αστυνομίας να δημοσιοποιούν κάθε υπόθεση για την ασφάλεια των παιδιών. Η κ. Ευαγγέλου ανέφερε ότι καταβάλλονται προσπάθειες για εντοπισμό τους. «Σαφώς υπάρχουν δυσκολίες και από μόνο του το θέμα είναι δύσκολο και υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Ενισχύουμε τα προγράμματα μας».
Η κ. Ευαγγέλου κληθείσα να σχολιάσει τα γεγονότα στον άγιο Γεώργιο στην Λάρνακα, είπε ότι η διευθέτηση των παιδιών εκεί ήταν λύση ανάγκης, λόγω κρίσης σε άλλη στέγη κράτησης.
«Έχουμε στην Κύπρο πέραν των 1000 ασυνόδευτων ανηλίκων. Είναι ένας τεράστιος αριθμός. Πάγιος στόχος μας είναι η τοποθέτηση σε μικρές κατοικίες οικογενειοκεντρικού χαρακτήρα», πρόσθεσε.
«Είχε αρχίσει η μετακίνηση από τη στέγη ηλικιωμένων πριν τα γεγονότα»
Η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, σχετικά με τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη στέγη ηλικιωμένων Άγιος Γεώργιος όπου φιλοξενούνταν ασυνόδευτοι ανήλικοι, είπε ότι έγινε διαχωρισμό της στέγης με διαφορετικό προσωπικό σε προσωρινή βάση.
«Είναι γεγονός και πρέπει να το καταθέσω ότι είχε αρχίσει η μετακίνηση των παιδιών πριν τα γεγονότα. Υπήρχε προγραμματισμός για απομάκρυνση όλων και θα ολοκληρωνόταν αυτή την εβδομάδα. Η δημιουργία θέσεων δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Γίνεται διαχωρισμός με βάση το φύλο, την εθνικότητα και το ιστορικό. Κατανοώ τους ενοίκους για την ταλαιπωρία και την καθυστέρηση», σημείωσε.
Τόνισε επίσης ότι, υπάρχουν αντιδράσεις σε περιοχές που μεταφέρονται αυτά τα παιδιά, κανένας δεν αποδέχεται όλοι έχουν λόγους γιατί να μην μεταφερθούν εκεί. «Πρέπει να λειτουργήσουν πιο μικρές δομές, όπου εκεί δεν δημιουργούν πρόβλημα».
Πρόγραμμα ΕΕ για εθελούσια μετεγκατάσταση
Η κ. Ευαγγέλου είπε ότι σε κάθε επαφή που έχουν με αξιωματούχους της ΕΕ τίθεται αυτό το θέμα, πέραν της γνωστής αλληλεγγύης με χρήματα που δίνονται για δημιουργία δομών, έχει ξεκινήσει πρόγραμμα μετεγκαταστάσεως ασυνόδευτων ανηλίκων μετά από δικές μας πιέσεις.
«Ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα για εθελούσια μετεγκατάσταση στην Γερμανία, ήταν πιλοτικό το πρόγραμμα και υπήρχε και η δέσμευση να συνεχιστεί και από άλλες χώρες.
Όσον αφορά το κέντρο υποδοχής Πουρνάρα, τόνισε ότι υπάρχει θεαματική μείωση ανηλίκων αλλά προκύπτουν προκλήσεις σε ότι αφορά την στέγαση τους στη συνέχεια.
«Είμαι εδώ για να υποστηρίζω και όχι να κουνάω το δάκτυλο»
Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου ανέφερε ότι πολιτεία, κράτος και συνεργασία είναι οι λέξεις κλειδιά.
«Είναι κάτι που έχω τονίσει, δυστυχώς το θέμα των ανηλίκων αφέθηκαν στις ΥΚΕ σαν να είναι ο αποκλειστικός διαχειριστής. Θα πρέπει να τα δούμε με διεπιστημονική ομάδα και είναι κάτι που εδώ και χρόνια παραλείπεται για διάφορους λόγους», σημείωσε.
Τόνισε ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται δεν είναι για παιδιά αλλά για ενήλικες και ότι χρειάζονται εξειδικευμένα προγράμματα για το κάθε παιδί ξεχωριστά γιατί δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια ζητήματα.
«Είναι αισιόδοξα αυτά που είπε ο Υφυπουργός, εγώ είμαι εποπτικό όργανο, είμαι εδώ για να υποστηρίζω και όχι να κουνάω το δάκτυλο όταν τα πράγματα πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση», πρόσθεσε.
Ο στόχος, είπε, θα πρέπει να είναι θεραπευτική η παραμονή τους, με εξειδικευμένες δομές με επιθετική συμπεριφορά και πρέπει αν είναι μικρής διάρκειας και να δούμε μετά τη φύλαξη τους πώς θα γίνει επανένταξη.
Όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανέφερε ότι έχει πλήρη εικόνα. Είναι μεγάλος ο αριθμός και έχουν τις ιδιαιτερότητές τους και έχουν την ανάγκη μεταχείρισης αναλόγως την χώρα προέλευσης και εθίμων τους. «Έχουμε ανάγκη να συνεργαστούμε και η κοινωνία να συνεργαστεί σε ένα φαινόμενο που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ξεχωριστά. Και να ανταποκριθούν οι δήμοι κτλ.
Αρχηγός Αστυνομίας
Ο Αρχηγός Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου ανέφερε αρχικά ότι ο ρόλος της Αστυνομίας για τα παιδιά είτε είναι σε ανεξάρτητες δομές ή ασυνόδευτα που αφορούν κυρίως άτομα με μεταναστευτική βιογραφία,
«Είχαμε παραβατικές συμπεριφορές όχι μόνο στις μεγάλες δομές σε Πάφο και Λάρνακα, αλλά και σε άλλες και τις έχουμε διαχειριστεί. Έχουν υπογραφεί κάποια πρωτόκολλα και για τη διαχείριση των ανηλίκων και τα ακολουθούμε κατά γράμμα», είπε.
Όσο αφορά την υπόθεση 64χρονου με τις ανήλικες, ανέφερε ότι έγνοια της Αστυνομίας ήταν να μην αποτέλεσαν τα κορίτσια αντικείμενο σεξουαλικής εκμετάλλευσης. «Δώσαμε οδηγίες για διερεύνηση και ενώπιον Δικαστηρίου υπάρχουν δύο υποθέσεις η μία με κατηγορούμενους που σύμφωνα με την μαρτυρία διέπραξαν τα αδικήματα ληστείας και η άλλη εναντίων του 64χρονου.
