Ο ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΟΚΑΣΙΔΗΣ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ

Η ελληνική παιδεία, η στροφή στη νομική, το συνεχές αίσθημα απειλής και η απομάκρυνση από το κομματικό γίγνεσθαι, από έναν άνθρωπο που θέλει να νιώθει δημιουργικός

«Έπαιξα στον χώρο της κομματικής πολιτικής με τους δικούς μου όρους. Πλήρωσα, αλλά στάθηκα στις αρχές μου»

«Η ελληνικότητα στην Κύπρο έχει μια ιδιαίτερη σημασία, διότι είμαστε συνεχώς υπό απειλή»

Γεννήθηκα στη Λευκωσία το 1960, πήγα σχολείο στο δημοτικό του Αγίου Ανδρέα και μετά για μέση εκπαίδευση πήγα στο Γυμνάσιο Κύκκου. Η βασική μου παιδεία είναι καθαρά ελληνική κι αυτό είναι κάτι που κουβαλώ μέσα μου σε όλη μου τη ζωή. Τότε η παιδεία ήταν στέρεα και το σχολείο είχε να επιτελέσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο -κι επιτελούσε- στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της σκέψης.

Τι σημαίνει «καθαρά ελληνική παιδεία»

Σήμερα, τα μηνύματα έρχονται από πολύ διαφορετικές πηγές όπως από το διαδίκτυο. Τότε ο ρόλος του σχολείου ήταν πιο στιβαρός και πιο κρίσιμος θα έλεγα.

Τι σημαίνει καθαρά ελληνική παιδεία; Θα σας εξηγήσω πώς είχαν τα πράγματα τότε. Κατ' αρχάς, πάντα γιορτάζαμε τις εθνικές εορτές, ακόμα και την επέτειο του Πολυτεχνείου που ήταν μια καινούργια παρουσία στο ημερολόγιο των εορτών μας. Λειτουργούσαμε περίπου παράλληλα με τον τρόπο που εκτιμώ ότι λειτουργούσε το σύστημα στην Ελλάδα και στα σχολεία της, γιορτάζαμε περίπου τις ίδιες γιορτές.

Αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Βοήθησε στο να διαμορφώσουμε, να ενισχύσουμε ή ακόμα και να δώσουμε πραγματικό νόημα στην αίσθηση ελληνικότητας που έχουν οι Κύπριοι. Ευλόγως, δηλαδή, διότι είμαστε οι Έλληνες της Κύπρου, είμαστε Ακρίτες στην ουσία. Η ελληνικότητα, ξέρετε, στην Κύπρο έχει μια ιδιαίτερη σημασία, διότι είμαστε συνεχώς υπό απειλή και όταν κάποιος είναι συνεχώς υπό απειλή, η παράδοσή του αποκτά μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα.

Περιμένοντας την έμπνευση

Στο σχολείο, λοιπόν, ήμουν αρκετά καλός μαθητής. Ήμουν καλός, τόσο στα μαθηματικά, όσο και στις εκθέσεις. Όταν γράφαμε εκθέσεις στην τάξη, στις οποίες αφιερώνονταν δύο διδακτικές ώρες των 45 λεπτών, αντιμετώπιζα πάντα πρόβλημα έμπνευσης. Θεωρούσα ότι αυτά τα πράγματα γίνονται με βάση την έμπνευση που έρχεται εκείνη τη στιγμή, με αποτέλεσμα ποτέ να μην προετοιμάζομαι.

Η έμπνευση, όπως ήταν λογικό, αργούσε να έρθει. Κοιτούσα λοιπόν έξω από το παράθυρο για περίπου μία ώρα και στα 30 λεπτά που μου απέμεναν έτρεχα για να καλύψω την απόσταση και να καταγράψω την έμπνευση. Οι εκθέσεις μου ήταν καλές, αλλά βεβιασμένες.

Η δημιουργικότητα ως μέρος της δικηγορίας

Λέτε ότι αυτό δείχνει χαρακτηριστικά καλλιτεχνικής φύσης. Δεν ξέρω αν ισχύει, αλλά αυτός ήταν ο δικός μου τρόπος λειτουργίας, δεν μπορώ να το ταξινομήσω. Τώρα, ως δικηγόρος βέβαια δεν έχω την πολυτέλεια να λειτουργώ έτσι, κυρίως επειδή το επάγγελμα προάγει την ταχύτητα και τη δομημένη σκέψη.

Ωστόσο, πρέπει να πούμε ότι η δημιουργικότητα είναι μέρος κάθε επαγγέλματος και η δική μου δημιουργικότητα με βοηθάει πολύ σε αυτό που ασκώ. Ως δικηγόρος, πρέπει συνεχώς να σκέφτεσαι περισσότερο απ’ ό,τι σκέφτεται ο αντίδικός σου, αλλά να σκέφτεσαι και περισσότερο καινοτομικά.

Μπορώ να πω ότι το πολιτιστικό μου ενδιαφέρον, το γεγονός ότι ασχολούμαι με την ανάγνωση βιβλίων για παράδειγμα, με βοηθάει να διατηρήσω μια δημιουργικότητα και μια πολιτισμική ευρύτητα που είναι πάρα πολύ χρήσιμη για το επάγγελμά μου.

Διδασκόμενος από έναν Νομπελίστα

Αρχικά έκανα σπουδές στα Οικονομικά στο London School of Economics (LSE) κι έπειτα Νομικά στην Οξφόρδη. Μάλιστα, όταν έκανα Οικονομικά στο Λονδίνο παρακολούθησα το μάθημα του μετέπειτα Νομπελίστα Χριστόφορου Πισσαρίδη, που είχε τον τίτλο «Advanced Economic Analysis».

Ξέρετε, ήταν πολύ δημοφιλές μάθημα και γινόταν σε μια μεγάλη αίθουσα η οποία πάντα γέμιζε. Ήταν ένα στρυφνό και δύσκολο μάθημα. Τον Πισσαρίδη δεν τον γνώρισα τότε προσωπικά, δεν είχα προσωπική σχέση με τον καθηγητή μου. Σίγουρα για όλους εμάς είχε ένα επιπρόσθετο ενδιαφέρον, το γεγονός ότι ήταν Κύπριος, ενώ τώρα που το σκέφτομαι σίγουρα έπαιξε τον ρόλο του για να το επιλέξουμε. Βεβαίως, όλο αυτό δεν επηρέασε σε κανέναν βαθμό τη σχέση φοιτητή-καθηγητή, αλλά έπαιξε ρόλο στο να το επιλέξουμε.

Πλέον, είναι μεγάλη τιμή το γεγονός ότι βραβεύτηκε με το Νόμπελ. Κατά κάποιο τρόπο έχουν αυξηθεί και οι μετοχές των φοιτητών του, συρόμενοι πίσω από τον Πισσαρίδη στις τιμές που παίρνει και πολύ το χαίρομαι αυτό.

Από τα Οικονομικά στη Νομική

Ρωτάτε για τη μεταστροφή μου από τα Οικονομικά στα Νομικά. Πρέπει να σας πω ότι δεν ήταν καθόλου προγραμματισμένη. Όταν έπρεπε να αποφασίσω τι θα κάνω δεν ήμουν πολύ κατασταλαγμένος και, δεδομένου ότι η οικογένειά μου είχε μια εμπορική κατεύθυνση, σκέφτηκα να κινηθώ προς τα εκεί. Ο πατέρας μου ήταν και είναι επιχειρηματίας στην Κύπρο και πάντα ήταν κοντά στο περιβάλλον των Οικονομικών.

Έτσι, για εμένα ήταν μια φυσική, οικογενειακή επιλογή. Ομολογώ ότι δεν μου άρεσε το αντικείμενο. Έπειτα, διαμόρφωσα ένα ενδιαφέρον για τη νομική, ήθελα συγκεκριμένα να γίνω δικηγόρος, όχι να πάω για δικαστής ή για κάποιον άλλον ρόλο στη δικηγορική τέχνη. Έβλεπα τον εαυτό μου ως μαχόμενο δικηγόρο.

Η Οξφόρδη είναι πολύ όμορφη. Είναι και μια ιδιάζουσα περιοχή, με πάρα πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους, οι οποίοι εμβαθύνουν στα θέματά τους και σου προσφέρουν ποικίλες οπτικές γωνίες σε διάφορα θέματα. Το περιβάλλον είναι πάρα πολύ γόνιμο πνευματικά. Εμπνέει πολύ. Επίσης, πρόκειται για ένα καθαρά αγγλικό πανεπιστήμιο. Δεν θα πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσεις ότι είναι πολυπολιτισμική ή διεθνιστική η μόρφωση που προσφέρει. Είναι αγγλική, αλλά πλούσια και συγκεντρώνει πολύ καλές μονάδες που έχουν πολλά πράγματα να πουν. Κέρδισα πάρα πολλά συμμετέχοντας σε αυτόν τον κόσμο.

Από καιρού εις καιρόν…

Διαβάζω πολλή λογοτεχνία. Η σύγχρονη ελληνική με έχει απογοητεύσει κάπως, όμως τη διαβάζω. Επίσης μου αρέσει πολύ η γερμανική και η αγγλική και γενικώς η ξένη. Συχνά, διαβάζω λογοτεχνία απευθείας από τα γερμανικά για να βελτιώσω τη γλώσσα.

Γύρω από το γερμανικό πνεύμα έχω αναπτύξει μια γενικότερη αγάπη, γιατί μαθαίνοντας γερμανικά αναπτύσσει κανείς μια εκτίμηση για τα πολιτισμικά πράγματα της Γερμανίας. Όταν μαθαίνεις μια γλώσσα μπαίνεις μέσα στην κουλτούρα. Αν γράφω; Γράφω από καιρού εις καιρόν, χωρίς όμως να έχω εκδώσει κάτι.

Όλα έντονα κι εξ ανάγκης

Πώς ενεπλάκην με τα πολιτικά; Πάντα είχα μια ιδεαλιστική προσέγγιση στα πολιτικά, από τον καιρό του σχολείου, όπου είχα εμπλακεί στα μαθητικά δρώμενα. Τότε, το περιβάλλον ήταν έντονα πολιτικοποιημένο και το ενδιαφέρον μου για τον τόπο ήταν μεγάλο. Τώρα πλέον τα πράγματα έχουν κομματοποιηθεί. Η κομματοποίηση, ξέρετε, είναι η φτήνια της εποχής. Τότε υπήρχε μια μεγάλη ανησυχία λόγω της εισβολής.

Αντιλαμβάνεστε σε τι περιβάλλον κάναμε μάθημα; Είχαμε πρόσφυγες μέσα στην τάξη, βλέπαμε κόσμο ο οποίος έχασε τα πάντα. Από το παράθυρο του σχολείο έβλεπα να περνούν τα τανκς των Ηνωμένων Εθνών, έβλεπα τα κατεχόμενα. Είχαμε συνεχώς την αίσθηση της τουρκικής απειλής.

Σε μεγάλο βαθμό πολιτικοποιηθήκαμε όλοι εξ ανάγκης και πολύ έντονα. Αν σε αυτό προσθέσουμε και τις μακαριακές ρίζες που είχα, θα καταλάβουμε γιατί ακολούθησα αυτήν την πορεία. Ο πατέρας μου ήταν συνεργάτης του Μακαρίου και μάλιστα είχε διατελέσει Υπουργός Εμπορίου και Βιομηχανίας του, σε έναν τεχνοκρατικό ρόλο.

«Πλήρωσα για τις αρχές μου»

Ρωτάτε για τη διαγραφή μου από το ΔΗΚΟ. Για εμένα, ήταν τιμή το γεγονός ότι στάθηκα σε αρχές και για τις αρχές αυτές πλήρωσα. Έμεινα πιστός σε κάποιες θέσεις και δεν συμβιβάστηκα. Αυτό για εμένα ήταν πάρα πολύ σημαντικό και με βοήθησε να διατηρήσω μια αίσθηση αξιοπρέπειας, πράγμα που είναι η προτεραιότητά μου. Δεν με ενδιαφέρει αν κράτησα ή έχασα τη θέση του Αναπληρωτή Προέδρου του κόμματος ή αν δεν ανέβηκα. Το πιο σημαντικό για εμένα, ήταν ότι έπαιξα στον χώρο της κομματικής πολιτικής με τους δικούς μου όρους. Πλήρωσα, αλλά στάθηκα στις αρχές μου.

Γιατί δεν επέστρεψα μετά; Έχω αναπτύξει μια αντιπάθεια για την κομματική λειτουργία η οποία απαιτεί πειθαρχία, που δεν έχω. Δεν θέλω να πειθαρχώ σε κομματικές ντιρεκτίβες. Προτιμώ να λειτουργώ πιο ελεύθερος. Παρά το γεγονός ότι ήμουν Αναπληρωτής Πρόεδρος και κανείς θα θεωρούσε ότι είχα άνεση να λέω αυτό που θέλω, η ουσία είναι ότι υπήρχε πολλή πίεση πειθάρχησης και λειτουργίας εντός στενών κομματικών πλαισίων. Έχω πλέον απελευθερωθεί από αυτό. Συν το γεγονός πως θεωρώ ότι, αυτήν τη στιγμή, η κομματική λειτουργία έχει κάνει ζημιά στην Κύπρο. Μόνο οι πολίτες μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, άμεσα, αλλιώς είναι θέμα χρόνου να πάμε σε άλλη μια κρίση ή να υπολειτουργήσουμε.

Κάποτε, παρουσιαστής στην τηλεόραση…

Κάποτε, έκανα μια εκπομπή στην τηλεόραση του Λόγου. Είχα δεχτεί τότε μια πρόταση από τον Πρόδρομο Προδρόμου, με τον οποίο είμαστε φίλοι, για να συντονίσουμε από κοινού μια εκπομπή. Εκείνος είχε την επαφή με τον σταθμό. Η εκπομπή είχε τον τίτλο «Στιχομυθίες» και τη δεύτερη χρονιά «Διαταύτα».

Ήταν ένα πολύ όμορφο κεφάλαιο της προσωπικής μου διαδρομής, διότι πραγματικά λειτουργούσαμε όπως θέλαμε. Δεν υπήρχε παρεμβατισμός. Ήταν μια εκπομπή ανοικτού ορίζοντα. Ασχολούμασταν και με πολιτικά θέματα, αλλά και με πολιτισμικά. Είχαμε φιλοξενήσει ανθρώπους όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, ανθρώπους του πνεύματος.

Ήταν η πρώτη εκπομπή της ελεύθερης τηλεόρασης στην Κύπρο κι αυτό μας έκανε πιο άνετους στον τρόπο που θα χειριζόμασταν τους πολιτικούς. Ήμασταν πιο απαιτητικοί, πιο επιθετικοί, πιο αντιπαραθετικοί. Αυτό άλλαξε το κλίμα, διότι μέχρι τότε υπήρχε μόνο το ΡΙΚ που εκ των πραγμάτων είναι πιο συμβατικό και συντηρητικό. Επίσης, δεν ήταν η δουλειά μας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ρίσκο. Λειτουργούσαμε με όρια που θέταμε οι ίδιοι.

Για κλείσιμο, ζητάτε τρεις λέξεις που να με χαρακτηρίζουν. Θα έλεγα: φιλία, φαντασία και όραμα.