Εκδρομή στο μεγαλύτερο ορεινό χωριό της Κύπρου, που αριθμεί γύρω στους 1500 κατοίκους

Οδοιπορικό και περιδιάβαση της «Σημερινής» στην Κυπερούντα με τη μεγάλη παραγωγή μήλων, το Νοσοκομείο και Σανατόριο, τις όμορφες εκκλησίες και τους φιλόξενους κατοίκους

Στους πρόποδες της Μαδαρής αναδύεται ένα πανέμορφο γραφικό χωριό, η Κυπερούντα. Η Κυπερούντα είναι το μεγαλύτερο ορεινό χωριό της Κύπρου και αριθμεί σήμερα γύρω στους χίλιους πεντακόσιους κατοίκους. Όταν φτάσετε στο σταυροδρόμι του Τροόδους και ακολουθήσετε την πινακίδα προς Κυπερούντα θα καταλάβετε ότι φτάσατε στο χωριό, καθώς θα δείτε τις μικρές πινακίδες σε σχήμα μήλου, μιας και το χωριό φημίζεται για την παραγωγή μήλου. Αν προχωρήσετε στο κέντρο του χωριού, θα βρείτε χώρο να σταθμεύσετε πίσω ακριβώς από το Κοινοτικό Συμβούλιο.

Δίπλα από το Κοινοτικό Συμβούλιο θα συναντήσετε τα καφενεία του χωριού, όπου μπορείτε να απολαύσετε το καφεδάκι σας με όμορφη θέα και καθαρό αέρα. Εμείς, προτού πάμε στα καφενεία, συναντήσαμε τον Κοινοτάρχη Γεώργιο Παναγιώτου καθώς και άλλα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τα έργα του Συμβουλίου, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις αλλά και για κάποια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κοινότητα και ζητούν στήριξη. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε η ξενάγησή μας στην Κυπερούντα.

Μοναδικότητα κλίματος

Το χωριό είναι κτισμένο σε υψόμετρο με χαμηλότερο σημείο χιλίων εκατόν τριάντα μέτρων μέχρι χιλίων τριακοσίων μέτρων και κατατάσσεται στα υψηλότερα χωριά της Κύπρου. Συγκεκριμένα, είναι το τρίτο υψηλότερο χωριό του νησιού μετά τα χωριά Πρόδρομος και Χανδριά. Στην Κυπερούντα επικρατούν εξαιρετικές κλιματολογικές συνθήκες όλον το χρόνο. Η μοναδικότητα του κλίματος ήταν το στοιχείο που ώθησε την αποικιοκρατική κυβέρνηση τη δεκαετία του '30 να προχωρήσει στην ανέγερση του Σανατορίου Κυπερούντας και σημερινού Νοσοκομείου Κυπερούντας. Η επιλογή επέφερε αρκετά θετικά αποτελέσματα για ασθενείς με αναπνευστικά ή στηθικά νοσήματα.

Οι κάτοικοι του χωριού έχουν κύρια ενασχόληση τη γεωργία, καλλιεργούν αρκετά φρουτόδεντρα όπως ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια, αμυγδαλιές, καρυδιές, λαχανικά, φασολάκια, ντομάτες, αγγουράκια και άλλα, έχοντας περίπου το 1/3 της παγκύπριας παραγωγής σε μήλα και αχλάδια. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται και με την αμπελοκαλλιέργεια οινοποιήσιμων ποικιλιών, καθώς και με την παρασκευή κρασιού. Στην κοινότητα υπάρχουν επίσης και δύο οινοποιεία και παραδοσιακά αλλαντοποιεία, τα οποία μπορείτε να επισκεφθείτε.

Ιστορία του χωριού

Η ονομασία του χωριού πιθανότατα σχετίζεται με το φυτό «κύπειρος» ή «κύπερη» ή «κύπερος» ή «κάπουρο». Ειδικότερα ο «κύπερος» είναι ένα ζιζάνιο που φύεται στην περιοχή και φέρει την επιστημονική ονομασία «cyperus rotunus», το οποίο αφθονεί στην περιοχή και χρησιμοποιείτο ως μια από τις κύριες τροφές των ζώων. Η ίδρυση του χωριού πιθανότατα ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια. Αυτό μαρτυρεί και η αναφορά του ονόματος σε μια σειρά από δημοτικά τραγούδια μεταξύ του 9ου με 11ου αιώνα.

Ένα απ’ αυτά τα δημοτικά τραγούδια είναι η «Μαρουθκιά». Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όπως διασώζει ο ντε Μας Λατρί, η «Chiperonda» κατατασσόταν ανάμεσα στα χωριά που αποτελούσαν βασιλικά κτήματα. Αναφορά στο χωριό ως «Choperoda» συναντάται και στα 1573, στον χάρτη του Abraham Ortelius.

Εκκλησίες του χωριού

Στην Κυπερούντα υπάρχουν τρεις εκκλησίες και ένα ξωκκλήσι. Η εκκλησία της Αγίας Μαρίνας και η εκκλησία της Παναγίας και Χρυσοσώτηρος βρίσκονται στο κέντρο του χωριού και αξίζει να τις επισκεφτείτε. Αναμφίβολα ο νεόδμητος ιερός ναός του Αγίου Αρσενίου στην Κυπερούντα αποτελεί σταθμό στα σύγχρονα δεδομένα της ναοδομίας της νήσου μας. Ο κύριος λόγος είναι ότι αναβιώνει τον ρυθμό της παλαιοχριστιανικής πεντάκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής εκκλησίας, που επικρατούσε στην Κύπρο από τον 4ον μέχρι τον 7ον μ.X. αιώνα.

Είναι κτισμένη σε αρχαϊκή μορφή, επενδυμένη με πέτρα της περιοχής, καλυμμένη με ξύλινη στέγη, που στηρίζεται σε τεράστια ψαλίδια με ξυλεία προερχόμενη από τα ηρωικά βουνά της ελληνικής Πίνδου. Τα κουφώματα, μικρά και μεγάλα, ακολουθούν τη μορφή των εκκλησιών της περιοχής του Τροόδους της προ-βυζαντινής εποχής, δηλαδή είναι ορθογώνια, χωρίς τόξα και διακοσμήσεις, αλλά μόνο με τα χοντρά ξύλινα ανώφλια που υποβαστάζουν το πάνω μέρος της τοιχοδομίας. Εσωτερικά είναι λαμπερή, μεγαλειώδης, μνημειώδης. Είναι μεγαλοπρεπής μέσα στην απλότητα και λιτότητά της. Τα τρία κλίτη χρησιμοποιούνται για λειτουργικούς λόγους.

Τα δύο παρεκκλήσια του ναού που είναι αφιερωμένα, το βόρειο στην Αγία Φιλοθέη την Αθηναία και στον Άγιο Ραφαήλ και το νότιο στον Άγιο Ευτύχιο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Οι 124 κολώνες, κίονες και πεσσοί, με τα κορινθιακά κιονόκρανα και τις σκαλιστές παραστάδες, τα τόξα με τις ανάγλυφες κορνίζες αλλά και τα σταυροθόλια που σχηματίζουν, σου δημιουργούν ένα αίσθημα δέους, ανάτασης και υπερβατισμού.

Νοσοκομείο Κυπερούντας

Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το Νοσοκομείο και πρώην Σανατόριο, το οποίο κτίστηκε το 1937. Το 1974 το Σανατόριο μετατράπηκε σε Γενικό Νοσοκομείο. Από επίσημες μελέτες που έγιναν, το μικροκλίμα θεωρείται κατάλληλο για θεραπεία αναπνευστικών παθήσεων. Σήμερα λειτουργεί ως Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο εργοδοτώντας μεγάλο αριθμό ιατρικού, νοσηλευτικού και εργατικού προσωπικού και διαθέτει διάφορα τμήματα όπως Πρώτες Βοήθειες, εξωτερικά ιατρεία, Σανατόριο και άλλα. Το τελευταίο διάστημα γίνονται διάφορες προσπάθειες να ανακαινιστεί και να αναπτυχθεί σε Νοσοκομείο Τροόδους.

Μουσεία της Κυπερούντας

Δεν μπορείτε να επισκεφθείτε το χωριό και να μην πάτε στα μουσεία που υπάρχουν. Στην Κυπερούντα υπάρχουν δύο. Το Μουσείο Αγροτικής Παραδοσιακής ζωής και Φυσικής Ιστορίας βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και περιλαμβάνει λαϊκά εκθέματα από την αγροτική παραδοσιακή ζωή αλλά και ταριχευμένα ζώα, πτηνά και ερπετά. Επίσης υπάρχει και ένα Μουσείο Αγώνος, το οποίο στεγάζεται στην αναπαλαιωμένη οικία του ήρωα Χριστόδουλου Καννάουρου, ο οποίος έλαβε μέρος στην ΕΟΚΑ το 1955-1959. Οι Άγγλοι σκότωσαν τον ήρωα στην είσοδο της οικίας του με πρόφαση πως φιλοξενούσε αντάρτες. Στην οικία σώζεται το κρησφύγετο του ήρωα καθώς και παραδοσιακός στάβλος. Επίσης μπορείτε να δείτε και το Μνημείο Ηρώων στον Πεύκο του Διγενή, όπου έγιναν διάφορες μάχες της ΕΟΚΑ 1955-1959 και εκεί τιμώνται οι Ήρωες του χωριού.

The Land of Adventure

Για εσάς που δεν θέλετε απλώς να δείτε τα μουσεία και τα αξιοθέατα και αντιθέτως θέλετε κάτι πιο συναρπαστικό, γεμάτο αδρεναλίνη, μπορείτε να επισκεφθείτε το Adventure Mountain Park, το οποίο είναι ένα θεματικό πάρκο για μικρούς και μεγάλους. Μπορείτε να δοκιμάσετε τις διάφορες δραστηριότητες όπως paintball, τοξοβολία, αναρρίχηση και παγοδρόμιο. Ο χώρος αυτός λειτουργεί καθημερινά και Σαββατοκύριακα, όμως είναι καλύτερα να προκρατήσετε, προπάντων τα Σαββατοκύριακα. Το πάρκο αυτό μπορεί να φιλοξενήσει και πάρτι γενεθλίων για διάφορες ηλικίες και έχει και εστιατόριο με μπουφέ με παραδοσιακή αλλά και διεθνή κουζίνα. Εγώ επέλεξα να δοκιμάσω την αναρρίχηση και ήταν μια πολύ διαφορετική και πρωτόγνωρη εμπειρία, η οποία δοκιμάζει τις αντοχές ενός ορειβάτη, σε συνδυασμό με την ευκινησία, την ισορροπία και τον πνευματικό του έλεγχο.

Διαμονή στην Κυπερούντα

Εάν επιθυμείτε να ξεφύγετε για λίγο από τη ζέστη και να χαλαρώσετε στον δροσερό αέρα του βουνίσιου τοπίου, δεν έχετε παρά να μείνετε στο ξενοδοχείο Λειβαδιά. Εκεί, το καθαρό και φρέσκο αεράκι θα σας αναζωογονήσει. Λόγω της ιδανικής του τοποθεσίας, το ξενοδοχείο Λειβαδιά σάς δίνει την ευκαιρία να επισκεφθείτε ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία του νησιού, καθώς και πηγές και ρυάκια με κρυστάλλινο νερό. Το ξενοδοχείο Λειβαδιά είναι ένα σύγχρονο ξενοδοχείο αλπικού στυλ και βρίσκεται σε ένα λόφο. Έξυπνα σχεδιασμένο για να μεγιστοποιεί την τοποθεσία, όλα τα δωμάτια διαθέτουν μπαλκόνι. Κάποια δωμάτια έχουν θέα την πισίνα και άλλα το υπέροχο ορεινό τοπίο. Στο χωριό θα βρείτε και άλλες επιλογές για διαμονή, καθώς υπάρχουν διάφορα καταλύματα και ξενώνες στο κέντρο του χωριού για να μείνετε.

Εστιατόρια και καφενεία

Δεν μπορείτε να επισκεφθείτε την Κυπερούντα και να μην καθίσετε σε ένα από τα εστιατόρια ή τους καφενέδες για να απολαύσετε φαγητό ή το καφεδάκι σας με πανέμορφη θέα και σε πεντακάθαρο κλίμα. Στην Κυπερούντα υπάρχουν διάφορες επιλογές για όλα τα γούστα και στο κέντρο του χωριού και λίγο πιο έξω. Επίσης υπάρχουν και καφετερίες οι οποίες λειτουργούν τα βράδια σαν μπαράκια για τη νεολαία της περιοχής, αλλά είναι και πόλος έλξης για τους επισκέπτες, προπάντων τα Σαββατοκύριακα. Το πιο ωραίο, δε, είναι ότι στις καφετερίες θα βρείτε άτομα απ' όλες τις ηλικίες να κάθονται μαζί και να παίζουν τάβλι ή να κουβεντιάζουν μιας και είναι ένα χωριό για όλες τις ηλικίες.

Μην ξεχάσετε επίσης να βάλετε στο πρόγραμμα μια βόλτα στο Κυκλικό Μονοπάτι "Μαδαρή", που είναι σύμπλεγμα 4 μονοπατιών, τα οποία κατασκευάστηκαν στην ευρύτερη περιοχή Μαδαρής από το Τμήμα Δασών με χρηματοδότηση του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, εκτός από τους εντυπωσιακούς βράχους, συναντώνται αρκετά είδη φυτών, μερικά από τα οποία είναι ενδημικά.

Εκδηλώσεις και Φεστιβάλ

Η Κυπερούντα ως κοινότητα οργανώνει πάρα πολλές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του χρόνου, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Το πιο γνωστό είναι το Φεστιβάλ Μήλου, που για 14η χρονιά οργανώθηκε και φέτος και τελειώνει σήμερα. Το Φεστιβάλ λαμβάνει χώραν στο κέντρο του χωριού, όπου κλείνουν οι δρόμοι και στήνουν διάφορα περίπτερα, στα οποία υπάρχουν προς πώληση διάφορα προϊόντα μήλου, όλα φτιαγμένα από κατοίκους του χωριού. Για όλες τις εκδηλώσεις συμμετέχουν πολλοί κάτοικοι του χωριού, μικροί και μεγάλοι. Αν θέλετε μπορείτε να κάνετε τη βόλτα σας σήμερα και να απολαύσετε το πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα και να πάρετε μια γεύση από τα διάφορα προϊόντα μήλου.