ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ, ΕΡΗΜΩΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ ΤΟΠΟΙ…

Οδοιπορικό και περιδιάβαση της εφημερίδας «Σημερινή» στο Πελένδρι. Το όμορφο χωριό της Πιτσιλιάς με τα παραδοσιακά πετρόκτιστα σπίτια των παλιών γειτονιών και τα πλακόστρωτα από βουνίσια πέτρα ανηφορικά δρομάκια, που σε οδηγούν σε κάποιες άλλες, νοσταλγικές εποχές

Το Πελένδρι είναι ένα από τα μεγαλύτερα, παλαιότερα και σημαντικότερα από ιστορικής πλευράς χωριά της Πιτσιλιάς. Είναι χτισμένο στα δυτικά άκρα της περιοχής και ανατολικά της κοιλάδας Καρβουνά-Σαϊττά. Το χωριό σήμερα αριθμεί γύρω στους 1.200 μόνιμους κατοίκους, ενώ κατά τα Σαββατοκύριακα καθώς και τους καλοκαιρινούς μήνες ο πληθυσμός αυξάνεται. Στο χωριό λειτουργεί βρεφοκομικός σταθμός, νηπιαγωγείο και ολοήμερο Δημοτικό σχολείο. Το Πελένδρι έχει πλούσια αθλητική και πολιτιστική δράση, αφού υπάρχουν δύο ενεργά αθλητικά σωματεία, καθώς και ο Πολιτιστικός Όμιλος «Όλυμπος».

Στο χωριό λειτουργεί και ένα Πολυδύναμο Κέντρο, το οποίο αποτελείται από ένα κτιριακό συγκρότημα 2,5 σχεδόν χιλιάδων τ.μ. που, πέραν των χώρων πρασίνου και στάθμευσης, περιλαμβάνει πέντε αυτοτελείς κατοικίες, όπου απασχολούνται φροντιστές για την ημερήσια μέριμνα ηλικιωμένων και ατόμων με ειδικές ανάγκες. Ανεγέρθησαν, επίσης, δύο μεγαλύτερου μεγέθους κτίρια για κοινή χρήση, για την απασχόληση των ηλικιωμένων και ατόμων με ειδικές ανάγκες, που περιλαμβάνουν χώρους διοίκησης, τραπεζαρίες, καθιστικά, ιατρείο και αίθουσες δραστηριοτήτων. Το Πελένδρι είναι, λοιπόν, ένα λαμπρό παράδειγμα κοινότητας της υπαίθρου που μπορεί να αποτελέσει ζωντανό κύτταρο της επαρχίας, εφόσον αξιοποιεί σωστά τα κυβερνητικά και τα ευρωπαϊκά προγράμματα ανάπτυξης.

Ιστορία του χωριού

Το Πελένδρι είναι από τα πιο γραφικά χωριά της Κύπρου και διατηρεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό στοιχεία της παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής. Παρόλο που κτίστηκαν αρκετές σύγχρονες οικοδομές, ωστόσο στο κέντρο του αρχικού πυρήνα διατηρούνται ακόμη παραδοσιακά σπίτια, κτισμένα με το τοπικό πέτρωμα του γάββρου. Τα ξύλινα ανώφλια, οι δοκοί, οι ξύλινες πόρτες και οι αυλές των σπιτιών έχουν όλα την δική τους ξεχωριστή ιστορία και ομορφιά.

Για την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία αναφέρει ότι το όνομα Πελέντρι και Πελέντρια προήλθε από ένα φυτό που υπήρχε άφθονο στην περιοχή, ονόματι Φελάνδριο. Άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι πήρε το όνομά του από ένα είδος δηλητηριώδους μανιταριού. Σε ένα γαλλικό δε περιοδικό γίνεται λόγος για ένα αρωματικό χόρτο, το Πεδέντρι. Τέλος, σύμφωνα με νεότερες εκδοχές, το χωριό ονομαζόταν παλιά Πολυδέντρι, γιατί υπήρχαν στην περιοχή πολλά δέντρα. Αργότερα, για συντομία, η ονομασία άλλαξε σε Πελένδρι.

Εκκλησίες του χωριού

Η βαθιά πίστη προς τα Θεία, που ανέκαθεν χαρακτήριζε τους κατοίκους του Πελενδρίου, αποδεικνύεται περίτρανα με τη παρουσία τεσσάρων εκκλησιών. Δύο είναι οι κύριες εκκλησίες, αυτές στις οποίες γίνεται ο τακτικός εκκλησιασμός των κατοίκων. Πρόκειται για την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Αντικρίζοντας το χωριό από μακριά, ο μεγάλος θόλος της εκκλησίας του Ιωάννη του Λαμπαδιστή είναι αυτός που εντυπωσιάζει περισσότερο - ο ναός είναι ωστόσο ιδιαίτερα επιβλητικός και στο εσωτερικό του.

Επίσης υπάρχουν δύο παλαιότερες εκκλησίες, διατηρητέες. Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, η οποία έχει τοιχογραφίες του 1178, αποτελεί μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Είναι κτισμένη με γάββρο και κομμάτια από κόκκινο κεραμίδι, ασκώντας έτσι ιδιαίτερη γοητεία στους επισκέπτες της. Ακόμα, η εκκλησία της Παναγίας Καθολικής, με τις εικόνες του 16ου αιώνα, τέθηκε υπό την προστασία του Τμήματος Αρχαιοτήτων.

Εξοχικές κατοικίες ΠΕΟ

Σε ένα μαγευτικό τοπίο, απαλλαγμένο από την υγρασία και τον καύσωνα στο ύψος του βουνού, έχουν ανεγερθεί οι εξοχικές κατοικίες της ΠΕΟ. Το συγκρότημα αποτελείται από 16 διαμερίσματα του ενός υπνοδωματίου και 24 στούντιο. Διαθέτει μεγάλο εστιατόριο, αίθουσα παιχνιδιών, πισίνα για μεγάλους και μικρούς και μίνι γήπεδο ποδοσφαίρου. Οι κατοικίες είναι διαθέσιμες ολόχρονα και, προπάντων το καλοκαίρι, αποτελούν δημοφιλή προορισμό για οικογένειες.

Αρτοποιείο και Αλλαντοποιείο

Δεν μπορείτε να επισκεφτείτε το χωριό και να μην φάτε από το ολόφρεσκο ψωμί, το οποίο φτιάχνεται με τον παραδοσιακό τρόπο καθημερινά στο αρτοποιείο «Πελεντρίτικο». Αξίζει να αναφέρουμε επίσης το γνωστό παραδοσιακό αλλαντοποιείο της περιοχής, «Βασιλείου», του Χριστάκη Βασιλείου, όπου, ανάμεσα σε άλλα, παρασκευάζονται, με παραδοσιακό τρόπο, χοιρομέρι και λουκάνικο. Ειδικά τώρα, τη γιορτινή αυτή περίοδο, μία βόλτα στο αλλαντοποιείο για φρέσκα και νόστιμα αλλαντικά είναι ό,τι πρέπει.

Οινοποιείο Τσιάκκας

Δεν μπορείτε να φύγετε από το Πελένδρι χωρίς να επισκεφτείτε το Οινοποιείο Τσιάκκας, για μια ξενάγηση στους αμπελώνες και τις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις του. Μια δοκιμή των κρασιών θα σας πείσει να επιμένετε στις κυπριακές γεύσεις. Στο οινοποιείο μάς υποδέχθηκε ο Ορέστης, ο γιος του κ. Τσιάκκα, που μας μίλησε για την ιστορία του, τη δουλειά που γίνεται, τις ποικιλίες, σερβίροντάς μας διάφορα κρασιά και την άφταστη κουμανδαρία. Η παραγωγή κουμανδαρίας ξεκίνησε από το 2003.

Σήμερα, έπειτα από παλαίωση τεσσάρων με πέντε χρόνων, η Κουμανδαρία Τσιάκκας διατίθεται στην κυπριακή αγορά σε μία πολύ όμορφη, ντελικάτη συσκευασία. Φέτος, για πρώτη φορά, το Οινοποιείο Τσιάκκας διέθεσε στην κυπριακή αγορά ζιβανία δικής του παραγωγής. Η δυναμική και η επιτυχία αυτού του πειράματος απέδωσε ήδη καρπούς, αφού πριν από μερικούς μήνες το εν λόγω προϊόν κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στον Πρώτο Διεθνή Διαγωνισμό Αποστάγματος, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη.

Ταβέρνες και καφενεία

Στο Πελένδρι υπάρχουν πολλά εστιατόρια και καφενεία, τα οποία λειτουργούν ολόχρονα, προσφέροντας νόστιμα φαγητά σε ένα οικογενειακό περιβάλλον με υπέροχη θέα του χωριού. Φαγητό θα βρείτε στο cafe-bar Phelandrio, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και διαθέτει υπέροχη θέα. Στο νότιο άκρο του Πελενδρίου, σ' ένα όμορφο αποκαταστηθέν αρχοντικό με ωραία θέα στεγάζεται η παραδοσιακή ταβέρνα «Συμπόσιο».

Εκεί μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κυπριακούς μεζέδες από οικολογικά κρέατα, οφτό κλέφτικο σε φούρνο με ξύλα, παραδοσιακό ψωμί σε φούρνο με ξύλα, μαγειρευτά φαγητά της ημέρας και άγρια χόρτα εποχής, τα οποία καλλιεργούνται στην αυλή της ταβέρνας. Η ταβέρνα έχει παραδοσιακή διακόσμηση με τζάκι και το περιβάλλον είναι οικογενειακό. Επιπλέον, στην ταβέρνα «Πολυδέντρι» σερβίρονται παραδοσιακές κυπριακές γεύσεις και φαγητά της ημέρας, που θα σας μείνουν αξέχαστα