Ως μια πολύ σημαντική μέρα για τη χώρα και ειδικά για το τραπεζικό μας σύστημα, η οποία σηματοδοτεί μια νέα αρχή με θετικές προσδοκίες για το μέλλον, χαρακτήρισε τη σημερινή η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Χρυστάλλα Γιωρκάτζη.

 

Σε διάσκεψη Τύπου που παραχώρησε μετά την ανακοίνωση των τεστ αντοχής, τα οποία ήταν άκρως θετικά για τις κυπριακές τράπεζες, η κ. Γιωρκάτζη σημείωσε ότι η Κεντρική Τράπεζα δικαιώνεται σήμερα για την υπόδειξη της προς τις εμπορικές τράπεζες να προχωρήσουν έγκαιρα σε αύξηση κεφαλαίου.

 

Παράλληλα, σημείωσε ότι ένεκα του γεγονότος πως δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιηθεί το μαξιλαράκι του ενός δις ευρώ, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί κατά αντίστοιχο ποσό.

 

Αναλυτικά οι δηλώσεις της κ. Γιωρκάτζη

 

Στις 4 Νοεμβρίου 2014, σε λίγες δηλαδή μόνο μέρες, τίθεται σε εφαρμογή ένα μεγαλεπήβολο έργο της Ευρώπης. Η λειτουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, ο οποίος επί του παρόντος θα ελέγχει άμεσα τις 130 πιο σημαντικές τράπεζες της ευρωζώνης και έμμεσα άλλες 6000.

 

Πριν την έναρξη λειτουργίας του Ενιαίου Μηχανισμού, η ΕΚΤ, στη βάση σχετικού Ευρωπαϊκού Κανονισμού, αποφάσισε να διεξάγει, σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές, μια συνολική αξιολόγηση καθ’ όσον αφορά την υγεία των ισολογισμών των τραπεζών και της φερεγγυότητάς τους ούτως ώστε να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες που θα τεθούν κάτω από την άμεση εποπτεία της θα είναι υγιείς  και ικανοποιητικά κεφαλαιοποιημένες έτσι που να είναι σε θέση να αντέξουν ακραίες μακροοικονομικές αρνητικές εξελίξεις.

 

Η άσκηση συνολικής αξιολόγησης αποτελείτο από δύο κύριες φάσεις:

1) Τον  έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών (AQR)

2) Την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test)

 

Οι στόχοι της συνολικής αξιολόγησης, που έγινε στo πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανάληψη της άμεσης εποπτείας των σημαντικών τραπεζών της ευρωζώνης από την ΕΚΤ από τις 4 Νοεμβρίου 2014 όπως έχω αναφέρει πιο πάνω, είναι οι ακόλουθοι:

 

- Η  βελτίωση της διαφάνειας μέσα από τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των διαθέσιμων πληροφοριών για την οικονομική κατάσταση της κάθε τράπεζας.

 

- Η ενδυνάμωση των ισολογισμών των τραπεζών με τη λήψη διορθωτικών μέτρων για την αντιμετώπιση των τυχόν προβλημάτων που θα εντοπιστούν μέσα από τη συνολική αξιολόγηση.

 

- Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις τράπεζες με τη διασφάλιση ότι, μετά τη λήψη των απαραίτητων διορθωτικών μέτρων, οι τράπεζες θα είναι υγιείς και αξιόπιστες.

 

Φάση 1: Έλεγχος ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (AQR)

Στη φάση αυτή συμπεριλήφθηκαν η Τράπεζα Κύπρου, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα και η Ελληνική Τράπεζα.

 

Ο κύριος στόχος της πρώτης φάσης ήταν η αξιολόγηση της αξίας των δανειακών χαρτοφυλακίων και των εξασφαλίσεών τους  καθώς επίσης και των αντίστοιχων προβλέψεων - δηλαδή των ζημιών που προκύπτουν από το σύνολο του δανειακού χαρτοφυλακίου κατά την 31ην Δεκεμβρίου 2013, παρέχοντας παράλληλα και το σημείο εκκίνησης για την άσκηση ακραίων καταστάσεων.

 

Η άσκηση έγινε στη βάση κοινής μεθοδολογίας και εναρμονισμένων ορισμών. Η έκτασή της ήταν άνευ προηγουμένου παρέχοντας ένα εκτενή έλεγχο της ευρωστίας των τραπεζών που θα τεθούν κάτω από την άμεση εποπτεία της ΕΚΤ.  Με την ολοκλήρωση της άσκησης ελέγχου ποιότητας στοιχείων ενεργητικού οι τράπεζες θα πρέπει να τηρούν ποσοστό κεφαλαίων (Common Equity Tier 1) τουλάχιστον ίσο με 8%.

 

Στο σύνολο των 130 τραπεζών, 25 τράπεζες παρουσιάζουν έλλειμμα στο ακραίο σενάριο.  Δώδεκα από αυτές έχουν ήδη καλύψει τα ελλείμματά τους αυξάνοντας τα κεφάλαιά τους κατά €15 δισ. από τον Ιανουάριο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2014. 

 

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα κεφαλαιακά αποθέματα των κυπριακών πιστωτικών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαιοποιήσεων που ήδη πραγματοποιήθηκαν ή ανακοινώθηκαν το 2014, υπερκαλύπτουν τις κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν από αυτή την άσκηση.

 

Φάση 2: Άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (Stress test)

Στην άσκηση αυτή, πέραν των τριών τραπεζών που αναφέρθηκαν πιο πάνω, συμπεριλήφθηκε και η RCB Bank.

 

Ο κύριος στόχος της δεύτερης φάσης (συγκεκριμένα της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων) ήταν η προσομοίωση της κεφαλαιακής κατάστασης των τραπεζών βάσει δύο τριετών μακροοικονομικών σεναρίων: του βασικού σεναρίου και  του ακραίου σεναρίου. 

 

Με βάση το βασικό σενάριο οι τράπεζες θα πρέπει να τηρούν κατά την τριετή περίοδο ελάχιστο δείκτη κεφαλαίων (Common Equity Tier 1) ίσο με 8% ενώ στο ακραίο σενάριο 5,5%. Η υπό αναφορά φάση διενεργήθηκε σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ).

 

Σκοπός του βασικού σεναρίου της άσκησης ήταν να εκτιμηθεί κατά πόσον τα υφιστάμενα κεφαλαιακά αποθέματα των τραπεζών είναι επαρκή σε ένα τριετές μακροοικονομικό περιβάλλον που κατά μεγάλο βαθμό συνάδει με τις παρούσες μακροοικονομικές προβλέψεις.

 

Τα αποτελέσματα του βασικού σεναρίου της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, αφού υπολογισθούν κεφαλαιοποιήσεις που ήδη πραγματοποιήθηκαν το 2014, καταδεικνύουν ότι καμία  Κυπριακή τράπεζα δεν χρειάζεται επιπλέον κεφάλαια.

 

Τέλος, το ακραίο σενάριο σχεδιάστηκε έτσι ώστε να εξετάσει τις αντοχές του τραπεζικού μας τομέα σε ακραίες μακροοικονομικές συνθήκες τριετούς διάρκειας.

Ακόμα και κάτω από αυτές τις ακραίες δυσμενείς μακροοικονομικές συνθήκες, αφού υπολογιστούν οι κεφαλαιοποιήσεις που ήδη πραγματοποιήθηκαν ή ανακοινώθηκαν το 2014, ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου παρουσιάζεται σε μεγάλο βαθμό επαρκώς κεφαλαιοποιημένος. Έχουν ήδη ληφθεί ή τροχοδρομηθεί μέτρα έτσι ώστε να καλυφθούν οι μικρές κεφαλαιακές ανάγκες που προκύπτουν για την Ελληνική Τράπεζα.

Σημειώνεται ότι η άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων δεν διεξήχθη για να προβλεφθούν επακριβώς οι μελλοντικοί οικονομικοί δείκτες αλλά να διαπιστωθούν οι αντοχές των τραπεζών κάτω από αρκετά συντηρητικές προβλέψεις.

 

Συνοπτικά αποτελέσματα για τις 4 τράπεζες

Συνοπτικά τα αποτελέσματα που προκύπτουν μέσα από τη συνολική αξιολόγηση, αφού υπολογισθούν κεφαλαιοποιήσεις που ήδη πραγματοποιήθηκαν το 2014 έχουν ως ακολούθως:

 

Η Τράπεζα Κύπρου, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα και η RCB παρουσιάζουν δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας πέραν των ελάχιστων που έχουν καθοριστεί για την άσκηση και στα τρία σενάρια, δηλαδή του ελέγχου ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (8%), του βασικού σεναρίου της άσκησης προσομοίωσης (8%) και του ακραίου σεναρίου της άσκησης προσομοίωσης (5,5%).

 

Συγκεκριμένα, η Τράπεζα Κύπρου διατηρεί δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 11,5%, 11,6% και 5,8% αντίστοιχα, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα 13,6%, 14,1% και 9,3% αντίστοιχα και η RCB 16,7%, 15,7% και 11,6% αντίστοιχα. Η Ελληνική Τράπεζα, στην περίπτωση το ακραίου σεναρίου της άσκησης προσομοίωσης, διατηρεί δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας 1,7% που μεταφράζεται σε ένα  μικρό έλλειμμα ύψους €176 εκ. μετά την άντληση κεφαλαίων κατά το 2014. Μέρος του ελλείμματος αυτού (περίπου γύρω στα €71 εκ) καλύπτεται από ενέργειες που έχουν ήδη ληφθεί, πέραν της αύξησης κεφαλαίου, ενώ το υπόλοιπο αναμένεται να  υπερκαλυφθεί από τη μετατροπή μετατρέψιμων χρεογράφων και την έκδοση επιπρόσθετου μετοχικού κεφαλαίου.

 

Όποιες  τράπεζες παρουσιάζουν τυχόν καθαρά κεφαλαιακά ελλείμματα μέσα από τη συνολική αξιολόγηση έχουν προθεσμία δύο βδομάδων να υποβάλουν σχέδια κάλυψης των αναγκών αυτών. Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, το ΔΣ της Ελληνικής Τράπεζας προτίθεται να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου αφού λάβει υπόψη τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης.

 

Για τα υπόλοιπα πιστωτικά ιδρύματα, και αφού ληφθούν υπόψη οι κεφαλαιοποιήσεις που έγιναν εντός του 2014, δεν προκύπτουν επιπρόσθετες ανάγκες.

 

Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα θετικά για την κυπριακή οικονομία, καθώς δείχνουν ότι οι ενέργειες που έγιναν εντός του 2014 αλλά και όλες οι προσπάθειες και ενέργειες για ενίσχυση του τραπεζικού τομέα ήταν πέραν από ικανοποιητικές.

 

Δικαιωμένη η Κεντρική

Η Κεντρική Τράπεζα δικαιούται να αισθάνεται δικαιωμένη αφού έγκαιρα προέτρεψε τις τράπεζες να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση.  Εκδηλώθηκαν τότε, ορισμένες αντιδράσεις, αμφισβητήσεις.  Εμείς επιμέναμε.  Και να σήμερα που μπορούμε να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Τα αποτελέσματα της άσκησης αναμένεται ότι θα συμβάλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταθετών στα Κυπριακά πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία στη συνέχεια θα μπορέσουν να συμβάλουν στην προσπάθεια ανάπτυξης της οικονομίας.  Αναμένεται, επίσης, ότι η ενίσχυση της εμπιστοσύνης θα δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την άρση των τελευταίων περιοριστικών μέτρων στη διακίνηση κεφαλαίων εκτός Κύπρου.

 

Χαμηλότερο κατά €1 δις το δημόσιο χρέος

Πολύ σημαντικό γεγονός είναι ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί και θα παραμείνει ως απόθεμα το €1δισ. που υπάρχει στο Πρόγραμμα Στήριξης της κυπριακής οικονομίας από τους διεθνείς δανειστές της, το οποίο προοριζόταν για κάλυψη κεφαλαιακών αναγκών του κυπριακού τραπεζικού συστήματος. Συνεπώς, το δημόσιο χρέος θα είναι κατά €1δισ. χαμηλότερο από ότι προβλεπόταν βάσει του μνημονίου.