Για το παρασκήνιο από τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό στο Κρανς Μοντανά, τον ρόλο του Έσπεν Μπαρθ Έιντε, το περιβόητο «έγγραφο της 30ης Ιουνίου» και για το μέλλον των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό μίλησε ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, στην Εκπομπή του Σίγμα «Μεσημέρι και Κάτι»
Ο κ. Κοτζιάς μίλησε για την συνάντηση στον ΟΗΕ τον Ιανουάριο του 2017 με τον Τσαβούσογλου και τον Τζόνσον του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου η Τουρκία επεχείρησε να ανοίξει συζήτηση για τις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού, πράγμα που απετράπη.
Αναφερόμενος στον Γ.Γ του ΟΗΕ είπε ότι τρέφει σεβασμό και εκτίμηση για το πρόσωπό του, επειδή αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορούν να υπάρξουν μετα-αποικιοκρατικά καθεστώτα. «Η φράση που είπε στο Μοντανά ότι δεν μπορεί να επιβιώνει ένα καθεστώς μετα-αποικιακό, όπως αυτό των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων είναι μια πάρα πολύ μεγάλη κατάκτηση για την ε/κ πλευρά»
Εξέφρασε την εκτίμηση ότι η επόμενη διαπραγμάτευση θα ξεκινήσει από καλύτερη θέση επειδή έχει μπει πάνω στο τραπέζι το θέμα των εγγυήσεων και των συμμαχιών, όπου είναι το θεμελιακό ζήτημα της διεθνούς πτυχής του Κυπριακού.
Είναι δυο πεδία διαπραγμάτευσης τα οποία πρέπει να γίνουνε και είναι ενιαίος στόχος. Το πρώτο είναι τα λίγα στρατεύματα που προβλέπονται από την Συνθήκη Συμμαχίας και η απόλυτη πλειοψηφία των κατοχικών στρατευμάτων. Τα πρώτα βρίσκονται στην κακή συνθήκη συμμαχία που πρέπει να καταργηθει και το υπόλοιπο 99% είναι παράνομα με το δίκαιο το οποίο εκείνη επικαλείται.
Η τουρκική εξωτερική πολιτική βρίσκεται σε αντίφαση αλλά θεωρώ ότι η Τουρκία θεωρεί την Κύπρο μια σημαντική γεωπολιτική κατάκτηση. Όπως είπε και ο πρηγούμενος τουρκος Υπεξ, ακόμη και αν δεν υπήρχε τ/κ στο νησί θα έπρεπε να τους ανακαλύψει. Θέλουν να έχουν παρουσία στο νησί , αλλα και εγώ θέλω να είμαι στην Ανταρκτική αυτή την στιγμή. Είναι εκβιασμός του ισχυρού και όχι το δίκαιο του ισχυρού », είπε.
Ο κ. Κοτζιάς είπε πως δεν ευσταθούν τα όσα λέγονται, ότι Τσίπρας και Ερντογάν ήταν έτοιμοι να μεταβούν στο Κρανς Μοντανα, και εξήγησε πως αυτό είχε ενορχηστρωθεί από τον Έσπεν Μπαρθ Έιντε
Πήγα ένα πρωί στο τραπέζι μιας συνάντησης και μου λέει ο Έιντε έρχονται οι Πρωθυπουργοί. Ποιοι πρωθυπουργοί μου του λέω και πήρα τον Τσίπρα τηλέφωνο και μου λέει ‘’μα είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Ουδείς μου είπε να έρθω και ούτε θέλω να έρθω’’. Πάω πίσω και λέω στον Έιντε και του λέω λες ψέματα και μου απάντησε ότι έκανε μια προσπάθεια. Υπήρξε και τηλεφωνημα Ερντογάν-Τσίπρα όπου συμφώνησαν ότι δεν υπήρχε πρόοδος για να έρθουν. Η Τερέζα Μέι έβαλε τον Τζόνσον να με ρωτήσει εμένα αν υπάρχει πρόοδος», είπε
Ο πρώην ΥΠΕΞ της Ελλάδας είπε πως ο κ. Έιντε ήταν γενικά φιλικός, αλλά έλεγε ψέματα και έπαιζε το Κυπριακό σαν μια παρτίδα πόκερ.
Αναφερόμενος στον περιβόητο μηχανισμό παρακολούθησης της λύσης, είπε πως αν και ο κ. Γκουτέρες πήγε στην διαπραγμάτευση άυπνος από το ταξίδι του, ωστόσο κατέβαλε προσπάθεια για να λύσει το πρόβλημα. «Η διαπραγμάτευση χάλασε διότι η Τουρκία υποχώρησε από αυτά που είχε συμφωνήσει λίγες ώρες πριν με τον ΟΗΕ. Χάλασε και με την στήριξη που είχε με τον τότε υφυπουργό της τρίτης ώρας ανάμεσά μας (Μεγάλη Βρετανία)»
Ερωτηθείς αν αποκλειστική ευθύνη φέρει η τουρκική πλευρά είπε «Ναι. Φοβήθηκε να πάρει μια απόφαση που έπαιζε στις κουβέντες της αλλά όταν ήρθε επάνω στο τραπέζι έδειξε και τις πραγματικές της προθέσεις». Σε αυτό το πλαίσιο είπε πως η μετέπειτα έκθεση του Γ.Γ είχε σκοπό να αφήσει ακόμη ανοιχτή την υπόθεση γι’ αυτό δεν επέρριψε ευθύνες.
Ο κ. Κοτζιάς τόνισε πως έχει εξέχουσα σημασία η υιοθέτηση εκ μέρους του κ. Γκουτέρες της έκφρασης να γίνει η Κύπρος ένα «κανονικό κράτος». Κανονικότητα, όπως είπε, σημαίνει χωρίς ξένα στρατεύματα και εγγυήσεις.
Η διεθνής κοινότητα δεν αντιμετωπίζει πλέον το Κυπριακό ως πρόβλημα αλλά βλέπει στην Κύπρο δυνατότητες και προοπτικές από τον γεωπολιτικό της ρόλο.«Εχουμε επίσης κινητικότητα από το Αμερικανικό Κογκρέσο που προτρέπουν την κατάργηση του εμπάργκο όπλων απέναντι στην Κύπρο», είπε τονίζοντας τον συμβολισμό αυτής της απόφασης
Αναφερόμενος στο περιβόητο «πλαίσιο Γκουτέρες», είπε πως το έγγραφο της 30ης Ιουνίου ήταν ένα ακόμη κολπάκι του Έιντε ο οποίος έγραψε ένα κείμενο δικό του και το παρουσίασε ως να ανήκει στον Γ.Γ του ΟΗΕ.
«Ο Γ.Γ του ΟΗΕ έδωσε ένα χαρτί στις 4 Ιουλίου, άτυπο, που είναι θησαυρός για εμάς και δεν πρέπει να το χάσουμε, για τον μηχανισμό ελέγχου υλοποίησης των αποφάσεων», είπε.
Ο κ. Κοτζιάς είπε ότι όταν βρέθηκε στην Σμύρνη για τα εγκαίνια του Προξενίου στην Σμύρνη ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου του ζήτησε να μεσολαβήσει για να δει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Ανέλαβα να μεταφέρω αυτή την Πρόταση. Ο κ. Αναστασιάδης έκανε την χρήση», είπε, σημειώνοντας πως ο Τσαβούσογλου δεν περιέγραψε τι ήθελε να συζητήσει με τον Αναστασιάδη.
Μεταξύ άλλων, απέρριψε κάθε ιδέα για χιαστί διαπραγματεύσεις της Αθήνα με εκπροσώπους του ψευδοκράτους.
Ο κ. Κοτζιάς έδωσε την δική του εκτίμηση για τα τεκταινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προκλήσεις της Τουρκίας, τονίζοντας πως οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται έχουν την θωράκιση των κρατών τους.
Ερωτηθείς γιατί δεν έχει ακόμη οροθετηθεί η ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδας είπε πως πρέπει πρώτα η Αθήνα να οροθετηθεί με την Αίγυπτο.
