Στο συμπέρασμα ότι υπολείμματα φαρμάκων ανθρώπινης χρήσης καταλήγουν σε υδάτινα αποθέματα, αλλά και πόσιμο νερό, κάτι που θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, κατέληξε έρευνα του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ) και συγκεκριμένα του Διεθνούς Κυπριακού Ινστιτούτου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία.
Μιλώντας στη «Σ», ο συντονιστής της έρευνας, Δρ Κωνσταντίνος Μακρής, ανέφερε ότι ο εντοπισμός υπολειμμάτων ανθρώπινων φαρμακευτικών ουσιών στα νερά της Κύπρου ενδέχεται να συνδέεται είτε με αύξηση της μικροβιακής αντοχής στα νερά της Κύπρου είτε και με αύξηση ρίσκου παθήσεων, λόγω κατάποσης νερού που περιέχει μείγμα διαφόρων φαρμακευτικών ουσιών και ενδοκρινικών διαταρακτών.
Κατά την έρευνα μετρήθηκαν για πρώτη φορά στην Κύπρο 26 ενεργές φαρμακευτικές ουσίες σε υπόγεια ύδατα, επιφανειακά νερά φράγματος, πόσιμο νερό, αλλά και σε ανακυκλωμένο νερό.
Η λίστα φαρμάκων που εξετάστηκε, αποτελείτο από αντιβιοτικά, αναλγησιακά, αντικαταθλιπτικά, ορμόνες και ενδοκρινολογικούς διαταράκτες.
Σε σχετική ερώτηση για τους κινδύνους στην υγεία που υπάρχουν από την ύπαρξη φαρμάκων στα νερά της Κύπρου, ο κ. Μακρής είπε πως «υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι, όπως για παράδειγμα ενδοκρινολογικές διαταραχές που μπορεί να εμφανιστούν στον ανθρώπινο οργανισμό, υπάρχει η αύξηση της αντιμικροβιακής αντοχής, δηλαδή γίνονται τα μικρόβια, που πιθανόν να υπάρχουν στο νερό, πιο ανθεκτικά σε αντιβιοτικά, οπότε οι παθήσεις που σχετίζονται με γαστρεντερικές λοιμώξεις να μην μπορούν να θεραπευτούν άμεσα με τα υπάρχοντα αντιβιοτικά».
Επιπλέον, ο κ. Μακρής πρόσθεσε ότι μπορεί να υπάρξουν και άλλα προβλήματα υγείας, «που έχουν κάνουν με την ύπαρξη μειγμάτων αυτών των ουσιών, δηλαδή δεν ξέρουμε κατά πόσο μείγματα από διάφορες φαρμακευτικές ουσίες μπορεί να επιφέρουν κάποια βλάβη στον οργανισμό».
Πού βρέθηκαν
Τα αποτελέσματα της έρευνας βασίζονται σε δείγματα που συλλέχθηκαν από υπόγεια ύδατα κάτω από φάρμες (Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο), από εισρέοντα λύματα και τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων (Λάρνακα), επιφανειακά ύδατα (φράγμα Καλαβασού) πριν και μετά την επεξεργασία πόσιμου νερού (διυλιστήριο Τερσεφάνου), αλλά και από βρύσες πόσιμου νερού σε σπίτια (Λευκωσία, Λεμεσός).
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες ουσίες ανιχνεύθηκαν στο ανακυκλωμένο νερό, ενώ ελάχιστες βρέθηκαν και στο πόσιμο νερό.
Αν και οι συγκεντρώσεις των φαρμακευτικών ουσιών στο πόσιμο νερό δεν είναι υψηλές ώστε να προκαλέσουν άμεσα προβλήματα στη δημόσια υγεία, η ύπαρξή τους στα υπόγεια ύδατα και στο ανακυκλωμένο νερό σηματοδοτεί την ανάγκη υιοθέτησης εθνικών μέτρων ανακύκλωσης και αειφορικής διαχείρισης ληγμένων φαρμάκων.
Επίσης, χρήζουν άμεσης εφαρμογής μέτρα μείωσης της αλόγιστης κατανάλωσης φαρμάκων, μειώνοντας έτσι τα περιττά έξοδα της Κυβέρνησης μέσω της αγοράς λιγότερων φαρμάκων.
Πρωτιά στην πολυφαρμακία
Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και το γεγονός ότι η Κύπρος μαζί με την Ελλάδα κατέχουν τις πρώτες θέσεις στη σχετική λίστα της ΕΕ για την κατανάλωση ανθρώπινων αντιβιοτικών. Επίσης, η Κύπρος βρίσκεται πολύ ψηλά στη γενική λίστα χρήσης φαρμάκων με ημερήσιες δόσεις θεραπείας, που ξεπερνούν κατά πολύ το μέσο όρο της ΕΕ, φθάνοντας συχνά σε αλόγιστα επίπεδα χρήσης (πολυφαρμακία).
Η έρευνα δημοσιεύεται στο έγκριτο διεθνές περιοδικό Water Science and Technology και συντονίστηκε από τον Δρα Κωνσταντίνο Μακρή, που εργάζεται στο Διεθνές Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής και Δημόσιας Υγείας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και τον Δρα Shane Snyder από την Αρχή Υδάτων της Νοτίου Νεβάδας, στο Λας Βέγκας, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
